Irak’ta Şiilerin kutsal kenti Kerbela’da Irak güvenlik güçlerinin İran Konsolosluğu’na girmeye çalışan göstericilere ateş açması sonucu üç gösterici hayatını kaybetti.
Kerbela’daki son gelişmeler Irak’ta Saddam Hüseyin’in devrilmesinden bu yana yaşanan en büyük protesto olaylarında kendini gösteren İran karşıtı tepkinin en son halkası.
Pazar günü Irak’ın Kerbela kentindeki İran konsolosluğu binası önünde toplanan göstericiler lastik yakarak “İran dışarı, Kerbela özgür olmalı” sloganları attı.
“İran bayrağını indirip Irak bayrağını göndere çekmeye geldik”
Reuters haber ajansına konuşan ancak adını vermek istemeyen göstericilerden biri “Bugün buraya isyan etmek ve İran konsolosluğu önünde protesto yapmak için geldik. İran bayrağını indirmeye ve yerine Irak bayrağını göndere çekmeye geldik” şeklinde konuştu.
Ekim ayı başından bu yana hükümetin yabancı güçlere boyun eğdiği gerekçesiyle düzenlenen protesto gösterilerinde yüzlerce Iraklı hayatını kaybetti. Irak İnsan Hakları Yüksek Komisyonu da Kerbela’daki can kayıplarını doğruladı, üç kişinin kurşun yaraları sebebiyle öldüğü belirtildi. Olayda aralarında güvenlik güçlerinin de bulunduğu çok sayıda kişinin de yaralandığı kaydedildi.
Irak İnsan Hakları Yüksek Komisyonu kalabalık grubun konsolosluğa girmeye çalıştığını söyledi. Güvenlik güçlerine göre göstericiler konsolosluğu ateşe vermeye çalıştı. Irak Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada diplomatik misyonların korunması konusunda kararlı olunduğu belirtildi.
Irak Dışişleri: “Diplomatik misyonların güvenliği kırmızı çizgi”
Irak Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Kutsal kent Kerbela’da İran İslam Cumhuriyeti’nin konsolosluğuna yönelik bazı protestocuların gerçekleştirdiği saldırıyı kınamaktadır. Diplomatik misyonların ve konsoloslukların güvenliği aşılamayacak bir kırmızı çizgidir. Bu gibi eylemler iki ülkeyi birbirine bağlayan dostane ve iyi komşuluk ilişkilerini etkilemez” ifadeleri kullanıldı.
Kerbela Sünni ve Şii İslam arasında yedinci yüzyılda savaşın yaşandığı yer. Kent, bölgedeki ana Şii güç konumundaki İran’dan milyonlarca kişinin katıldığı dünyanın en büyük dini hac ibadetine ev sahipliği yapıyor.
Protestocular İran’ı Irak’ta Saddam Hüseyin’in devrildiği ABD öncülüğündeki işgalden bu yana iktidarda varlık gösteren Şii siyasi partilerin arkasındaki temel güç olarak görüyor.
“Kerbela’da yaşananlar Tahran’dan duyulan rahatsızlığı gösteriyor”
Irak’ta Şiiler için kutsal olan Kerbela’da İran karşıtı havanın yayılması hem Tahran’ın müdahalesinden duyulan rahatsızlığı hem de Iraklı Şiilerin önceliklerinin değişerek mezhepsel kimliğin ekonomik endişelere kıyasla ikinci planda kaldığını gösteriyor.
Reuters’a konuşan bir gösterici “İranlılar ve İran’la bağlantılı partiler bize zarar veriyor. Hiçbir İranlı'nın Kerbela’da kalmasına izin vermeyeceğiz. Hiçbir çıkarcının Kerbela’da kalmasına müsaade etmeyeceğiz” dedi.
Irak’ın başkenti Bağdat’ta binlerce hükümet karşıtı gösterici Pazartesi günü kent merkezinde toplanarak Irak Başbakanı’ndan gelen “göstericiler eve dönmeli” çağrısına meydan okudu.
Irak’ta siyasi elite karşı büyüyen öfke
2017 yılında IŞİD bastırıldığından bu yana Irak iki yıl boyunca görece istikrarı yaşadı. Ancak petrol zenginliğine rağmen, çok sayıda kişi yoksulluk içinde yaşıyor. Pek çok kişinin temiz suya, elektriğe, sağlık hizmetlerine ve eğitim imkanına erişimi yok. Göstericiler mezhep çizgisinde iktidarın paylaşıldığı ve yolsuzluğu derinleştiren siyasi sistemi suçluyor.
Bağdat’taki Tahrir Meydanı’nda kamp kuran göstericilerden biri “Gençler ekonomik sıkıntılar, patlamalar ve baskılar yaşadı. Bu siyasi elitin kökünü tamamen kazımak istiyoruz” dedi.
Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi Pazar günü yaptığı açıklamada, gösterilerin amacına ulaştığını ancak artık ekonomiye zarar verdiğini savunarak protestoculara gösterilerin askıya alınması çağrısında bulunmuştu.
Ancak göstericiler gelinen noktanın yeterli olmadığını, tüm siyasi sınıfın gitmesi gerektiğini söylüyor.
Geçen Çarşamba gününden bu yana göstericiler Irak’ın Körfez’de ülkenin gıda ithalatının çoğunun geldiği ana liman konumundaki Umm Kasr’da çalışmaların durmasına yol açtı.
Irak’ta siyasi sınıf pek çokları tarafından Irak’ı bölgesel nüfuz mücadelesinde bir vekil olarak kullanan düşmanlar olarak görülen ABD ya da İran gibi ana müttefiklerine boyun eğmekle eleştiriliyor.
Reuters geçen hafta Irak’ta güçlü bir siyasi partinin Başbakan Abdülmehdi’ye desteğini çekmeyi değerlendirdiği ancak İran Devrim Muhafızları’nın elit birliği olarak nitelenen Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin Bağdat’ta katıldığı gizli bir toplantının ardından bundan vazgeçtiğini aktarmıştı.
Irak’ta 1 Ekim itibariyle başlayan gösterilerde şu ana kadar 250’den fazla kişi hayatını kaybetti.
