Yıllarca Türk ekonomisinin lokomotifi olan inşaat sektöründe, işler durma noktasında. Kredi faizlerindeki artışlar, konut satışlarında ciddi anlamda gerilemeye neden oldu. Sektörde yaşanan sıkıntılar, inşaatın yükselen yıldızı İzmir’i de olumsuz etkiliyor.
Daha aylar öncesine kadar İzmir, konut sektörünün parlayan yıldızı olarak görülüyordu. Özellikle İstanbul’da emlak piyasasının belirli bir doygunluğa ulaşmasıyla, çok sayıda firma İzmir’de büyük projeler başlattı.
İzmir hem konut satışlarındaki hem de konut fiyatlarındaki artış oranıyla İstanbul’u geride bıraktı. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, İstanbul’daki konut satışları 2017 yılında 2010’a kıyasla yüzde 55 arttı. Aynı yıllarda İzmir’deki konut satışlarındaki artış ise yüzde 112’ye ulaştı.
2018 Ağustos verilerine göre, İzmir’deki konut fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 15,68 artarken İstanbul’da bu rakam yüzde 3,70’te kaldı. Ancak yıllık bazda yüzde 17,90’ı bulan enflasyon karşısında konut sektörü yatırımcıya kayıp yaşatmaya başlamıştı.
“Daha uygun konut kredileri sağlanmalı”
Döviz kurlarındaki artış, birçok sektör gibi inşaatı da vurdu. Yaşanan olumsuzluk, İzmir’i daha fazla etkiledi. Eylül 2018’de Türkiye’de konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 9,2 oranında azaldı. Konut satışlarındaki azalma İzmir’de ise, yüzde 18’i geçti.
2018’in ilk yarısında yapı ruhsatı verilen daire sayısı bir önceki yıla kıyasla yüzde 46’dan fazla azaldı. İzmir’de bu rakam yüzde 55’i aştı.
Müteahhitler Federasyonu Başkanı İsmail Kahraman, İzmir’de konut talebinin hala sürdüğünü, ancak ülke genelindeki ekonomik durgunluğun kendini hissettirdiğini söyledi. Amerika’nın Sesi’ne konuşan Kahraman, maliyetlerin artmasına ve satışların düşmesine bağlı olarak birçok projenin beklemeye geçtiğini belirtti: “Eğer satışlar desteklenmezse, bu lokomotifi canlandırmakta zorluk çekeriz. İmar barışından elde edilecek gelirin, küçük ve orta ölçekli projelerde konut finansman desteğine dönüşmesini talep ediyoruz. Daha uygun konut kredileri verilmesine yönelik bir çalışma, sektöre nefes aldıracaktır.”
“İnşaattaki yavaşlama, istihdamı olumsuz etkileyecek”
Kahraman’ın konut kredilerinin daha kullanılabilir bir faizle verilmesi talebi boşuna değil. Çünkü, Eylül 2018 rakamlarına göre ipotekli, yani banka kredisiyle alınan konut satışlarındaki düşüş yüzde 72’yi buldu. Amerika’nın Sesi’nin sorularını cevaplayan İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Coşkun Küçüközmen girdilerdeki ve banka kredi faizlerindeki artışla birlikte inşaatın pahalı bir sektör haline geldiğini kaydetti. Küçüközmen, inşaat sektöründeki konkordato ilanlarının ise ağırlıkla son yıllarda kurulan firmalardan geldiğini vurguladı: “Avrupa’da toplam 30 bin civarında müteahhit varken, Türkiye’deki müteahhit sayısı 160 bini buluyor. Herkes kendi uzmanlık alanında iş yapmalı. Çok iyi kar getiriyor diye herkes aynı işe yüklenince ister istemez batıyorlar.”
Küçüközmen, konut sektörünün birçok yan sektöre de imkan sağladığını vurgulayarak “Buradaki yavaşlama işsizlik üzerinde olumsuz bir etki yaratacak” dedi. Üretici fiyat enflasyonundaki yükselişe dikkat çeken Küçüközmen’e göre, kısa vadede inşaat sektöründe bir düzelme beklenmemeli, ancak orta vadede sektör yeniden eski seyrine dönebilir.
