İngiltere istatistik kurumunun verileri, salgın sonrası yeniden harekete geçen ekonomide işyerlerinin çalışan bulmakta zorlandığını gösteriyor.
Özellikle sağlık ve sosyal hizmetlerde 167 bin, yeme, içme ve konaklama sektöründe ise 134 bin eleman açığı var. İlanlarda 98 bin teknik eleman aranıyor, 58 bin eğitimci bulunamıyor. Aynı şekilde ulaştırma sektöründe 47 bin, inşaatta 37 bin açık var. Tarımda, meyve sebze toplayacak kişi bulunamıyor. Üreticiler, ürünlerin dalında ziyan olduğundan yakınıyor.
Londra’nın en işlek ana caddelerinden Stoke Newington’daki, Türkiye kökenli göçmen işletmeciler de şikayetçi. Anlattıkları, İngiltere’deki iş piyasasının genelinde konuşulanlarla paralel içerikte.
16 yıllık restoran işletmecisi Çimen Doğan, “hiçbir zaman bu kadar eleman problemi yaşanmamıştı, hali hazırda çalışanlar haftalık izinlerini alamıyorlar çünkü yerlerine çalışacak yedek kimse yok, ben de haftalardır izinsiz çalışıyorum” dedi.
İşlettiği baklava ve pide salonunda, fırının başında müşterilerine pide yaparken konuşan Can Özcan, “kalifiye eleman bulmak çok zor, neredeyse imkansız, biz bulamıyoruz bakın geçtik kendimiz yapıyoruz” dedi.
Kıbrıs göçmeni, emekli Şükrü Bal “eleman eksiği de var, iş problemi de var; insanlar kalitesine göre iş bulamıyor, iş bilmeyen de fazla ücret istiyor” dedi.
“Eli ayağı olsun, yeter”
Restoran işletmecisi Hüseyin Akkuyu da durumu “şu an zaten kalifiye de aramıyoruz, eli ayağı olsun, yürüsün yeter” sözleriyle ifade etti. Soru üzerine, böyle bir elemana, saati en az 10 sterlin vermeye hazır olduğunu belirtti.
“İş çok, çalışacak kişi yok”
Ağustos’a kadar üç aylık dönemde, işyerlerinde boş pozisyon sayısı 1 milyonu aşarak rekor kırmış durumda. Salgın sonrası ücretli izin durumundan bordrolu çalışan durumuna geçenlerin sayısının sadece Ağustos’ta eklenen 241 bin kişiyle 29 milyonu geçtiği açıklandı.
Farklı sektörlerden iş gruplarının istatistik kurumuyla paylaştığı bilgilere göre, çalışan sayısı salgın öncesi döneme ulaşmış dahi olsa, mevcut hareketlenmeyle bir milyon daha iş ilanı başvuru bekliyor.
Baklavacı Meriç Doğu “şu an iki eleman arıyoruz ve bulamıyoruz, sürekli bir eksiklik var, işten ayrılanlar oluyor, yerlerine eleman bulamıyoruz, sürekli eksik sayıda elamanla çalışıyoruz” dedi. Doğu, çevredeki iş yerlerinde de aynı şikayetlerin olduğunu ve bulaşıkçı, aşçı ve garson eksiğinin sürekli halde olmasından yakındı.
Gastronomi danışmanı Mert Hayırlı, “çalışanlardan çok fazla iş bekliyorlar ama bunun karşılığında yeterli ödeme yapılmıyor, çok az bir ödeme yapıp fazla iş yaptırılıyor” dedi. Bildiği işletmelerin aradıkları elemana, teklif ettiği ücreti az bulduğunu söyleyip “o paralara çalışacak eleman yok” diyen Hayırlı, Londra’daki asgari saat ücreti 10.85 sterlin olmasına rağmen iş arayanlara 7-8 sterlin teklif edilmesinden ve aşırı iş yükünden de yakındı.
“Türkiye’den çalışan getiriyoruz”
Can Özcan, Türkiye’den pide ve baklava ustası getirebilmek için İngiltere makamlarına gerekli başvuruyu yaptıklarını, işlemlerinin bitmek üzere olduğunu söyledi.
Özel olarak Türkiye’den eleman getirmek istemesinin ardında ona göre, yabancılarla çalışmanın zor olması da var.
Emekli Şükrü Bal, iş bilmediği halde ortalıkta yüksek ücret talep eden çok kişi olduğunu söyleyerek iş bilenlerin de maaş beğenmediğine dikkat çekti.
Ev eşyası mağazası işletmecisi Akın Yükselen eleman sıkıntısının nedenini, Brexit’den sonra ülkeden Doğu Avrupalı ucuz işçilerin ayrılmasına bağladı. Onlar için ev kirası yardımı kalkınca bu kişilerin mecburen ülkelerine döndüğünü söyledi.
İngiltere’de yılın bu çeyreğinde, genel işsizlik oranı 4,7’den 4,6’ya geriledi. İşsizlerin binde birlik bir kısmının eleman arayanların pozisyonlarında iş bulmuş olmasına, olası gözüyle bakılıyor.
Ekonomik durgunluk korkusu
Eğer geri kalan boş pozisyonlara çalışan bulunamazsa ekonomik durgunluk olmasından korkuluyor. İngiltere’de, salgında işleri korumak için kişilere ücretli izin kullandırılmış, maaşlarını da devlet vermişti. Bu planın aşamalı olarak sona erdirilip iş gücü açığına eleman kaydırılması konuşulan diğer bir çare.
İngiltere’de tarım sektöründeki iş gücü açığını doldurmak için Polonya, Romanya, Bulgaristan ve Rusya’dan, mevsimlik işçi getirilmesi işlemlerine başlandı.
