Mühürsüz oyları geçerli saydığı için muhalefetin eleştiri oklarını yönelttiği Yüksek Seçim Kurulu henüz resmi rakamları açıklamasa da ilk sonuçlar EVET bloğunun AKP-MHP-BBP’nin 1 Kasım Seçimleri’nde elde ettiği oyun gerisinde kaldığını gösteriyor.
Bir buçuk sene 29,5 milyon oy alan bu üç partinin doğrudan destek verdiği EVET kampanyası resmi olmayan ilk sonuçlara göre 25,2 milyon civarında oy almış görünüyor.
Referandumda en büyük sürpriz, EVET bloğunun büyükşehir belediyelerini elinde tuttuğu İstanbul, Ankara, Antalya, Adana, Mersin ve Balıkesir gibi kentlerde yaşadığı hayal kırıklığı oldu.
Listenin en başında şüphesiz İstanbul var. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyaseten doğduğu ve rüştünü ispatladığı İstanbul’da Adalet ve Kalkınma Partisi ilk kez seçim kaybetti.
7 Haziran Seçimleri’nde %48.7 oy oranını yakalayan AKP, o seçimde toplamda %9 oy oranı yakalayan Milliyetçi Hareket Partisi ve Büyük Birlik Partisi desteğine rağmen kesin olmayan sonuçlara göre ancak %48.6 oranına ulaştı.
Prof. Kalaycıoğlu: 1 Kasım Seçim sonuçlarına bakıldığında EVET ittifakındaki kayıp 5 milyon
Anadolu Ajansı’nın açıkladığı resmi olmayan ilk sonuçlara göre kesin değerlendirmeler yapmanın yanıltıcı olduğunu söyleyen Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi’nden Profesör Ersin Kalaycıoğlu, yine de ilk sonuçlara göre EVET ittifakının 1 Kasım oy toplamının gerisinde kaldığının net bir şey şekilde göründüğünü belirtti.
Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Prof. Kalaycıoğlu, “Anadolu Ajansı verileriyle konuşmak zor ben de YSK yayınları olana kadar ihtiyatlı olmayı tercih ediyorum. Ancak şu açık, AKP, MHP’ye BBP’nin oyları eklendiğinde bu partilerin toplam oyunun 1 Kasım Seçimleri’nde 30 milyona yaklaştığı görünüyor. 16 Nisan’da alınan toplam oy ise 25 milyon civarında. O halde 5 milyon civarında bir kayıp söz konusu. Buna bir de Kürtlerin ağırlıkta olduğu yerlerden gelen 1,5 milyon civarında ekstra oy eklendiğinde ki bunlar MHP’ye değil AKP’ye yerilen oylar diye düşünülmeli EVET bloğunun 1 Kasım seçimlerinde aldığı toplam oydan kaybın 6,5 milyon olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Hendek siyasetinin sertlikle karşılık gördüğü bölgelerdeki Kürt oylarında bir değişim olduğunun ilk bakışta görüldüğünü belirten Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi, asıl erimenin MHP oylarında olduğunun altını çizdi.
Dr. Bekmen: Sonuçlar MHP yönetimin iflas ettiğini, MHP muhalefetinin de rüştünü ispatladığını gösteriyor
2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimi, 7 Haziran 2015 ve 1 Kasım Seçim Sonuçlarını referandum sonuçlarıyla birlikte inceleyen İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Ahmet Bekmen, MHP oylarının referanduma katkısının sanılandan da marjinal kaldığı kanısında.
MHP’nin İstanbul’daki %9 civarındaki oyun neredeyse hiç sandığa yansımadığını vurgulayan İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi, MHP’nin 1 Kasım Seçimleri’nde %21 oy aldığı Mersin, %20 oy aldığı Isparta, %19 oy aldığı Adana ve %18 oy aldığı Kayseri’den Evet oylarına katkının %2-%3’ler civarında yansıdığı analizini yapıyor.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Dr. Bekmen, “Yalnız İstanbul, Ankara gibi büyük kentlerde ya da Balıkesir, Adana, Adana Mersin gibi sahil şeridi kentlerinde değil geleneksel olarak güçlü olduğu Isparta, Kayseri ve Sivas gibi kentlerde de MHP’nin EVET oylarına yaptığı katkı kendi oylarının %25-%30’u civarında kalmış. Rakamlara bakılırsa MHP seçmeni %70’ler değil belki %80’lerin de üstünde bir oranda HAYIR verdi. Bahçeli ve ekibi yani mevcut yönetimi iflas etmiş ve MHP muhalefeti rüştünü ispatlamış diyebiliriz” dedi.
Dr. Bekmen: Cumhurbaşkanı Erdoğan, referandum oylarını konsolide etti
İktidar partisi Evet çıkan oy depoları Esenler, Bağcılar, Sultanbeyli, Gaziosmanpaşa gibi ilçelerde 1 Kasım 2015’teki oy oranını korumuş olsa da MHP ve BBP’den beklediği desteği alamamış gibi gözüküyor.
AKP, geleneksel olarak güçlü olduğu Üsküdar ve Küçükçekmece gibi ilçelerde ise hayırların gerisinde kaldı.
Bu ilçelerde EVET bloğunun geçilmesini özellikle MHP’den beklenen katkının gelmemesine bağlayan Dr. Bekmen, Erdoğan açısından güven verici olduğunu söylüyor:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan Bağcılar, Bahçelievler, Esenler, Sultanbeyli gibi geleneksel ilçelerinden de Kadıköy, Beşiktaş, Şişli, Bakırköy gibi kendine daha mesafeli ilçelerden de cumhurbaşkanlığı oyun aynısını ya da bir puan azını ya da çoğunu aldı. Bu da bize Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oyunu konsolide ettiğini gösteriyor. Yani iddia edildiği gibi kararsız veya utangaç bir AKP seçmeni olmadığı görülüyor” dedi.
Güneydoğu’daki HDP oyları 2014 seviyesine dönerken AKP’ye destek arttı
İlginç bir başka tablo da HDP’nin güçlü olduğu güneydoğu ve doğu illerinde kendini gösteriyor. HDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın aday olduğu Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’yle bile kıyaslandığında EVET bloğunun oyunu ciddi bir şekilde arttırdığı belirgin.
Erdoğan ve AKP 2014’teki Cumhurbaşkanlığı Seçimlerindeki oyunu Hakkari’de ikiye katlarken Muş ve Şırnak’ta %50 yükseltti.
Seçimde HAYIR kampanyası yürüten HDP ise büyük sıçrama gösterdiği 7 Haziran Seçimleri’yle mukayese edildiğinde Muş ve Bitlis’te %30’un, Hakkari, Mardin, Şırnak ve Van’da %20 civarında oy kaybetmiş durumda.
“Bu tablonun oluşmasında Şırnak dışındaki bütün illerde katılım oranlarında yaşanan düşüşlerin bir miktar rol oynadığı söylenebilir” diyen Dr. Bekmen, “ 2015 ve 2016’da savaş koşullarının en sert yaşandığı Hakkari ve Şırnak’ta HDP oylarında kayda değer düşüşler var. Genel tabloya bakıldığında resmi olmayan ilk sonuçlara göre, Muş dışında kalan şehirlerde Selahattin Demirtaş’ın Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde aldığı oylara geri dönüldüğü görülüyor.”
