5 yıldır devam eden dava sürecinde Halkbank’ın ABD’de yargılanıp yargılanamayacağıyla ilgili nihai karar 2024 yılında da alınamadı. Halkbank, alt mahkemenin aleyhine aldığı kararların bozulması için 2025 yılında yeniden ABD Anayasa Mahkemesi’ne başvurmaya hazırlanıyor.
Halkbank, 2019 yılında New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi’nde devam eden Rıza Sarraf davasına sanık olarak eklendi. Halkbank, 15 Ekim 2019 tarihinde aleyhine hazırlanan iddianamede Sarraf ile, ABD’nin İran’a karşı yaptırımlarını delmekle suçlandı.
Halkbank’ın, ‘Uluslararası Acil Ekonomik Güç Yasası'nı İran’a para transferleri yaparak ihlal etmek için komplo kurduğu, Amerikan bankalarını dolandırdığı, ABD bankacılık ve finans sistemini dolandırmak amacıyla komplo kurduğu, kara para aklayarak bu amacı için komplo kurduğu iddia edildi.
“Halkbank’ın yargılanması Türkiye’nin ABD’de yargılanması demek”
Halkbank, aleyhinde hazırlanan iddianamede yer alan suçlamalara itiraz etti; ABD’de yargılanamayacağını öne sürdü. Halkbank, Türkiye Cumhuriyeti Varlık Fonu’na ait bir kamu bankası olduğunu, Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası (FSIA) kapsamında ABD’de yargı dokunulmazlığı olduğunu savundu.
New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi, Halkbank’ın ABD’de yargılanabileceğine karar verdi. Halkbank’ın avukatları, Federal mahkemenin “Halkbank ABD’de yargılanabilir” kararına, “ABD’de Halkbank’ın yargılanması Türkiye’nin ABD’de yargılanması demektir” diyerek itiraz etti.
Sarraf davasının hâkimi Richard Berman, Halkbank’ın itirazını da reddedince avukatları kararı temyiz mahkemesine götürdü. New York İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi, Halkbank’ın kararın bozulmasıyla ilgili yaptığı başvurusunu reddedip; New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi’nin banka için verdiği “ABD’de yargılanabilir” kararını onadı.
“Halkbank kararın bozulması için davayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı”
New York İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi, Halkbank’ın Rıza Sarraf davasında sanık olarak yargılanabileceğine hükmetti; Federal mahkemeye dava sürecine kaldığı yerden devam etmesi emrini gönderdi. Banka avukatlarının kararın yeniden değerlendirilmesi için daha sonra yaptığı tüm itirazlar da İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi tarafından reddedildi. Halkbank, bir üst mahkemede temyiz süreci tamamen tıkanınca dava sürecini Anayasa Mahkemesi’ne taşımaya karar verdi.
Bankanın avukatları haklarında iki kez “ABD’de yargılanabilir” kararı veren New York İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi’ne yaptıkları başvuruda, Anayasa Mahkemesi’ne başvurma izni istedi. New York İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi, Halkbank’ın başvurusunu kabul etti. Halkbank, ABD’nin en yüksek mahkemesi olan Anayasa Mahkemesi’ne alt mahkemelerin kararını bozması talebiyle başvurdu.
Anayasa Mahkemesi, Halkbank’ın 2022 yılında yaptığı başvuruyu duruşma takvimine alacağını duyurdu. Mahkemenin kıdemli yargıçları 2023 yılında yapılan duruşmada tarafları dinledi.
Anayasa Mahkemesi, 2023 yılında verdiği kararda Halkbank’ın Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası (FSIA) kapsamında yargılamadan muaf olduğu iddiasını kabul etmese de bankanın içtihat hukuku kapsamındaki itirazının bir alt mahkemede yeniden değerlendirilmesine hükmetti. Halkbank davası böylece, bir kez daha öncesinde aleyhine karar veren İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi’ne geri döndü.
New York’taki temyiz mahkemesi Halkbank’ın ABD’de yargılanabileceğine hükmetti
Halkbank, İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi’ne savunmasıyla ilgili sunduğu dilekçede, bankanın yüzde 91’inin Türkiye Cumhuriyeti Varlık Fonu’na ait olduğu, bankanın Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’nın (FSIA) kapsamına girdiği ve bu nedenle ABD’de yargılanamayacağı görüşünü yineledi. Halkbank, davanın aleyhlerine sonuçlanması halinde hem bankalarının hem de Türkiye’nin zarar göreceğini öne sürdü.
Banka, ABD’nin aleyhlerine hazırladığı iddianamede yer alan suçlamalarla ilgili eylemlerin Türkiye'de, Türk egemenliğinin sınırları içinde gerçekleştiğini belirterek, “Bu dava, nihai olarak başarılı olursa, Halkbank'ın faaliyet kabiliyetini zayıflatacak, aynı zamanda Türkiye’ye doğrudan zarar verecektir” ifadesini kullandı.
New York İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi, 2024 yılının Ekim ayında, Rıza Sarraf davasında sanık olan Halkbank’ın, Türkiye Cumhuriyeti’ne ait bir kamu bankası olduğu gerekçesiyle ABD’de yargılanamayacağıyla ilgili başvurusunu yine reddetti.
Halkbank avukatları aracılığıyla kararın yeniden değerlendirilmesi için yaptığı itiraz reddedildi. Halkbank bir kez daha kararın temyizi için Anayasa Mahkemesi’ne başvuru izni istedi. New York İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi, Halkbank’a başvuru izni verdi.
Anayasa Mahkemesi başvuruyu kabul ederse yeniden duruşma yapılacak
2025 yılında Halkbank’ın bir alt temyiz mahkemesinin aldığı kararı bozması için başvuruda bulunması bekleniyor. ABD’nin en yüksek mahkemesi olan Anayasa Mahkemesi’nin, Halkbank’ın başvurusunu kabul etmesi halinde 2025 yılında dava süreciyle ilgili yeni bir takvim belirlenecek.
Halkbank davasında beş yılı aşan bir sürede bankanın Amerika’da yargılanıp, yargılanmayacağının hala belirlenmemiş olması hukukçular tarafından eleştiriliyor. Hem Türkiye hem de ABD’de yakından izlenen dava sürecinin “siyasi” olduğu da iddialar arasında.
Forum