Uluslararası Enerji Dairesi (IEA), küresel iklim değişikliğiyle mücadeleye dönük temiz enerji hedeflerine ulaşabilmek için devletler tarafından izlenen politikaların "çok yavaş olduğu" uyarısında bulundu. Yenilenebilir enerji politikalarıyla "yeni bir ekonominin doğduğunu" belirten IEA, 2030 yılına kadar 4 trilyon dolardan fazla yatırım yapılması ve 26 milyon kişiye de istihdam sağlanması gerektiğini belirtti. IEA Başkanı Fatih Birol, COP26'daki liderlere "2020'leri, karbonsuz enerjilerin devasa yayılımının 10 yılına dönüştürmeleri" çağrısı yaptı.
Merkezi Paris'te bulunan ve başkanlığını Türk ekonomist Fatih Birol'un yürüttüğü IEA, Glasgow'da yapılacak BM İklim Konferansı COP 26'dan iki hafta önce, 2021 Enerji Görünüm Raporu'nu yayınladı ve Glasgow'da toplanacak olan dünya liderlerine ciddi uyarılar gönderdi. IEA, devletlere enerji politikalarında rehber oluşturan yıllık Görünüm Raporu'nda, yöneticileri, "yenilenebilir enerji politikalarının hızı" konusunda uyardı. Raporda "Temiz enerjilere daha büyük ve hızlı yatırım yapılmazsa, dünya küresel ısınmadan, ama aynı zamanda arz açısından yaşanan türbülanstan ciddi zarar görecek" denildi.
Dünya devletlerinin yenilenebilir enerji kaynakları konusunda ciddi programlara imza attığı ancak tüm bu ilerlemelere, statükonun ve fosil yakıtların direnişinin hız kaybettirdiğini kaydeden IEA, "İklim değişikliğinin 3'te 1'inden sorumlu olan petrol, gaz ve kömür gibi yakıtlar, hala nihai enerji tüketiminin yüzde 80'ini oluşturuyor" dedi. Mevcut hızla, devletler, iklim taahhütlerini yerine getirse bile, küresel ısınmayı kontrol altında tutmak için 2030 yılına kadar ihtiyaç duyulan sera gazı emisyonlarının yalnızca yüzde 20 oranında azalabileceğini vurguladı.
IEA Başkanı Fatih Birol, raporda, "Hükümetlerin öngörüldüğü gibi 2050 yılında ‘sıfır karbon’ seviyesine ulaşabilmesi için, karbonsuz enerji projelerine yapılan yatırımların, 10 yıl içinde 3 katına çıkması gerekecek" sözleriyle durumu özetledi.
Corona virüsü salgını özellikle Sahra altı Afrika'da elektriğe geçiş alanında ilerlemeyi durdurmuş olsa da gelişmekte olan ülkeler için finansmanın kilit öneme sahip olduğu belirtilen raporda, bu ülkelerin özellikle kömürle çalışan elektrik santrallerinden kaçınması gerektiği de vurgulanıyor.
Gelecek için 3 senaryo
OECD'nin bir kolu olarak çalışan IEA, enerji konusunda geleceğe dair 3 senaryo sunuyor:
Birinci senaryoya göre, devletler enerji politikalarına bugün olduğu gibi devam ediyor. Temiz enerjiler gelişiyor, ancak artan talep ve ağır sanayi, emisyonları mevcut seviyelerde tutuyor. Isınma, sanayi öncesi seviyeye kıyasla 2,6° C'ye ulaşıyor. Mevcut durumun devamı niteliğindeki bu senaryoda, küresel ısınmanın yönetilebilir etkileri, 1,5° C'den çok uzakta gerçekleşiyor.
İkinci senaryoya göre, Avrupa Birliği'nin de içinde olduğu 50'den fazla devlet, özellikle karbon nötrlüğü taahhütlerini uyguluyor. Fosil talebi 2025'te zirve yapıyor ve ardından enerji verimliliği ve elektrikli otomobil patlaması yoluyla düşüşe geçiyor. Ancak bu senaryoyla da küresel ısınma artışı 2,1° C'de kalıyor.
IEA'nın, küresel ısınmanın 1,5° C'nin altında kalması hedefi için önerdiği üçüncü senaryo da, devletlerin büyük çabalar göstererek "sıfır karbon" hedefine ulaşması. Daire, bu politikaların kamu sağlığı ve ekonomik kalkınmada oynayacağı pozitif role dikkat çekiyor. Bunun için gereken ek finansmanın "göründüğünden daha az ağır" olduğunu da ekliyor. Emisyon azaltımlarının yüzde 40'ının enerji verimliliği, metan sızıntılarına karşı mücadele veya zaten en rekabetçi seviyeye ulaşan güneş veya rüzgar tarlaları yoluyla kendisini finanse ettiğine vurgu yapıyor.
IEA ayrıca, mevcut genel yatırım açığının sadece iklimi değil, aynı zamanda fiyatları ve arzı da etkilediğini, bunu görmek için dünyanın bugün fosil enerji kaynakları üzerinde salgın sonrası gerilimlerle yaşadığı fiyat artışlarına bakmanın yeterli olduğuna dikkat çekiyor. Son yıllarda doğalgaz ve petrol fiyatlarının değer kaybetmesinin bu sektördeki yatırımları sınırladığını, aynı zamanda temiz enerjiye geçiş adımlarının, talebi karşılamak için "çok yavaş" olduğunu belirtiyor.
Fatih Birol'dan COP 26'ye çağrı
Fatih Birol, "Küresel enerji piyasaları için artan türbülans riski beliriyor. Gelecekteki ihtiyaçları karşılamak için yeterince yatırım yapmıyoruz ve bu belirsizlikler bizi dalgalı bir döneme hazırlıyor. Yanıt vermenin yolu açık: Kısa ve uzun vadeli ihtiyaçları karşılamak için temiz enerjilere büyük ve hızlı yatırım yapılması. Aksi takdirde bu fiyat belirsizliği riski, zamanla artacaktır. Tüm yurttaşlara ulaşabilecekleri uygun fiyatlı bir enerji geçişi sunmak önemlidir" uyarısında bulunuyor.
Raporda, 2030 yılına kadar 4 trilyon dolar yatırım yapılması ve 26 milyon kişiye de istihdam sağlanması gerektiği belirtiliyor.
