Dünya, gezegeni saran Corona virüsünü yenmek için büyük çaba harcıyor. Dünyanın yarıdan fazlası eve kapandı. Şimdi herkes en yakınlarıyla evde, neler olup bittiğini anlamaya, algılamaya çalışıyor. Kapılar açılıp da hayat yeniden normale döndüğünde dünya yine kaldığı yerden devam mı edecek? Yoksa, dünyayı "no borders/sınırlar kalksın" özgürlüğünden "stay at home/evlerinize kapanın" tutsaklığına taşıyan nedenleri mi sorgulayacak? Bencillik mi öne çıkacak, dayanışma mı? Liberal küresel sistemler mi, sosyal devletler mi kazanacak? Küresel sistemin sorgulanacağı kesin, ama ulus devletler mi, küresel krize karşı çözüm üreten yeni küresel örgütler mi güçlenecek? Dünya kaldığı yerden, bütün bu soruları sorarak devam edecek. Önce sağlık sistemi, ardından yıkılan ekonomi ayağa kaldırılacak. Sonra da herkes, nasıl bu noktaya gelindiğini sorgulayacak, hesap sorulacak. Ve yola nasıl devam edilmesi gerektiği konuşulacak. Belki bu sorgulamalardan yeni bir dünya sistemi, yeni fırsatlar ortaya çıkacak. Edebiyatta, sanatta, ekonomide, politikada, felsefede yeni eserler, yeni fikirler, yeni bir dünya düzeni gün ışığına çıkacak. Kesin olan bir şey var, dünya Corona virüsünden önceki gibi devam etmeyecek.
Fransa'da yaşayan yazar, ressam, siyaset bilimci ve ekonomistlerle Corona virüsü nedeniyle ilan edilen karantina günlerini ve kendi alanlarında yeni dünyanın nasıl şekilleneceğini konuştuk.
Ressam-Heykeltraş İsmail Yıldırım: "İnsanoğlu çözüm bulma kapasitesine sahip"
VOA Türkçe: Evde kapalı kaldığımız Corona virüsü günleri nasıl geçiyor?
İsmail Yıldırım: Ben Paris dışındaki atölyeme çekildim. Burada esas olarak heykel çalışıyorum. Ayrıca "İnsan Ormanları" diye seri bir heykel çalışmasını da sürdürüyorum. Ve tabii olup bitenleri yoğun olarak düşünüyorum, sorguluyorum.
İnsana en büyük kötülüğü gene insan yapıyor. Ben insandan daha vahşi, daha kötülük yapan bir canlı tanımıyorum. Ama aynı zamanda insandan daha dayanıklı, daha güçlü ve dayanışmacı bir cins de yok. Önce ortalığı batırıyor, ama oturup gene de onu temizlemesini biliyor. Bu Corona virüsünü insanoğlu yener. Ama bir sürü insan ölür, kriz olur. Fakat yine insanoğlu bütün bu olanlara çözüm bulma kapasitesine sahip.
VOA Türkçe: Sınırlar kalksın derken, eve kapandık. İnsanlığın hareket kabiliyetini nasıl etkiler?
İsmail Yıldırım: İnsanoğlu teorik kurgulamalar yapan bir canlı. Sınırların kalkmasını, daha iyi bir dünyayı hayal eder. Bunlar yeni değil. 20'inci yüzyılın başında İspanyol gribi 60 milyon kişiyi öldürmüştü. O zaman sınırlar kapalıydı. Bana göre Corona virüsü krizinin ardından sınırların kapanması tartışmalarıyla da ilk etapta milliyetçi eğilimler biraz palazlanır ama insanlık gene eski değerlerine döner. Bu dönemlerde hamaset yapmadan düşünmek gerekir. Dünya bunu atlatır. Korkmaya gerek yok.
"Eve kapanmamız 'kapanma' değil, 'dayanışmadır'"
VOA Türkçe: Dayanışma mı daha etkili, kapanma mı?
İsmail Yıldırım: Kapanır ama, dayanışır insan. Yani kapanarak da dayanışırsınız. Kapanmanız, kendi özgürlüklerinize sınır koymanız, daha güçsüzleri korumak, sağlık çalışanlarıyla dayanışmak içindir zaten. Bunun farkında olmak lazım, önemli olan farkındalıkla birlikte, kapanarak dayanışma. Kendi özgürlüklerini sınırlayarak başkasını korumak istiyorsan o kapanma değildir. Kapanma, bir anlamda kendini karantinaya almak.
VOA Türkçe: Bu kriz sanata nasıl yansır? İspanya İş Savaşı Guernica'yı yaptırdı, veba salgını Camus'ya "La Peste/Veba"yı yazdırdı. Ressamlara nasıl bir ilham verir?
İsmail Yıldırım: Bu, insanın kendi kendine yaptığı bir kötülük değil. Beni motive eden, insanın insana yaptığı davranışlarda. İnsanı sorumlu tutarak eser üretebiliyorum. Katliamlar, sosyal hareketler, politik kararlar, mesela Denizler'in idamları, Gezi olayları, Sivas katliamı, gibi... Ben insanın insana yaptığı kötülüklerden yarattığı dramdan yola çıkabiliyorum. Ama başkalarına mutlaka ilham verecektir.
VOA Türkçe: Çağını sorgulayan bir sanatçı olarak, geleceği nasıl görüyorsunuz? Küreselleşme devrini tamamlıyor mu?
İsmail Yıldırım: İnsanoğlu bu dönemden sonra birbirine yakınlaşır bana kalırsa. Ama politik çözüm ve yönelim önerilmezse, bir sonuca varmaz. Sermayeye karşı alternatif olarak uluslararası daha geniş insani örgütler kurulmalı. İnsanları birbirine yakınlaştıran, BM'den daha etkin kurumlar oluşmalı bana kalırsa, oluşacaktır da... Öyle olmazsa, dünya için kapanır, evrenselliği savunan solcular bile, solculuk adına milliyetçileşir, içine kapanır. Mesela Fransız radikal sol lider Jean Luc Melenchon, milliyetçidir bana göre. Ama gerçek milliyetçi Marine Le Pen dururken, milliyetçiler de Melenchon'a oy vermez. O yüzden burada en çok düşünmesi, alternatif üretmesi gereken, özgürlükçüler, solcular, evrensel değerleri savunanlar...
VOA Türkçe: Çevre bu işten karlı çıkar mı?
İsmail Yıldırım: Bu işle ilgilenen arkadaşlarım var, kirlilik ölçümü yapan.. Çok ciddi bir temizlenmeden söz ediyorlar. Umarım doğayı korumak için ahlaki alanda da alışkanlıklarımızda bir temizlenme dönemi başlar. Özel araçların azaldığı, kamusal araçların insan için daha işe yarar ve konforlu hale getirildiği yeni projeler üretilir. Üretimi, insanın ve çevrenin ihtiyaçlarına göre düzenleyen yeni bir döneme doğru gidebiliriz.
VOA Türkçe: İnsanlık ders alıyor mu, alır mı?
İsmail Yıldırım: İnsanlık ders alıyor. Dünya savaşları ve bugüne baktığımızda, şimdi insanoğlu savaşa karşı durabiliyor. Eskisine göre bu daha kolay. Asker kaçağı eskiden vebalı gibiydi. Ama biz savaşa karşı olanlar cesuruz. Bana göre en büyük kahramanlar asker kaçakları. Bana kalsa ben onların anıtını dikerim. Savaşa karşı olma eylemi çoğalabilir. Çevresiyle, komşusuyla, ötekiyle daha barış içinde yaşamak isteyen nesiller doğabilir bu karmaşadan. Ama bu virüsün etkisi sosyal çatışmalar, savaşlar kadar etkili olmaz. Geçince geçmiş olacak. Savaşlar gibi derin iz bırakarak geçmeyecek. Bir daha tekrarlanmaması için önlemler alınacak. Ekonomi yeniden ayağa kaldırılmaya çalışılacak...
VOA Türkçe: Yeni nesil, gençler içeride kapalı şimdi. Elbette neler olduğunu düşünüyorlar. Sizce bu düşünme ve sorgulama hali, yeni dönemde farklı modellere doğru evrilir mi?
İsmail Yıldırım: Elbette Corona virüsü ile yaşananlar etkili olacak. Özellikle kısa ve orta vadede. Ama bana göre insanlık tarihinde esas iz bırakan şeyler, insanoğlunun kendi içinde bilinçli olarak geliştirdiği yıkımlardır. Asıl dünyayı değiştiren eylemler bunlardır. Felaketlerden daha çok, örneğin bir savaşın çok büyük kötülükleri olur ama o savaştan çok iyi şeyler de çıkabilir. Almanya demokrasisi çok güçlü bir demokrasi. Korkunç bir savaştan sonra özeleştiri yaptılar. Irkçılıkla hesaplaştırlar. Ve şu anda virüsle mücadelede daha iyiler. Fakat bu da bir garanti değil. Sürekli, bilinç gerektiren bir devinimdir değişim. Sonuçta ben insanoğluna güveniyorum. Çocuklarımıza güzel bir dünya bırakacağız.
