İngiliz haber ajansı Reuters, Türkiye'deki bazı seçmenlere hayat pahalılığıyla ilgili görüşlerini sordu. İstanbullu berber Hakim Ekinci, uzun zamandır Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı desteklediğini, ancak bu seçimlerde Erdoğan'a oy atmayacağını söyledi.
Ekinci, tercihindeki bu değişikliğin sebebini, Erdoğan'ın ekonomi politikalarının satın alma gücünü eritmesine ve çok sayıda vatandaşın en temel gıda ihtiyaçlarını bile karşılayamaz duruma düşmesine bağladı.
Bazı kamuoyu yoklamaları, Erdoğan'ın, rakibi Millet İttifakı adayı CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun gerisinde olduğunu gösteriyor. İki aday arasındaki açık son günlerde kapansa da milletvekilliği yarışının da başa baş seyrettiği, muhalefetin çok az farkla TBMM'de çoğunluğu ele geçirebileceği gözleniyor.
Beşiktaş'taki berber salonunda Reuters'la konuşan 63 yaşındaki Hakim Ekinci, “150-200 liraya üç-dört torba market alışverişi yapardık. Eşimle ikimiz aldıklarımızı zar zor taşırdık. Şimdi iki torbayı zor dolduruyoruz” diyor.
Ekinci, “Sorumlusu tabii ki başımızda yöneticiler diyeceğim çünkü başımızda onlar var. Ekonomiyi onlar yönetiyor, aldıkları yanlış kararlar diye düşünüyorum. Eskiden ben AKP'liydim açıkçası ama şu anda onlara oy vermeyi düşünmüyorum” şeklinde konuşuyor.
Ekinci'nin bu sözleri, uzun yıllardır yüksek enflasyonla mücadele eden milyonlarca Türk vatandaşının görüşlerini de yansıtıyor.
Nisan'da gıda fiyatları resmi verilere göre yıldan yıla yüzde 54 artış gösterdi. Temel enflasyon, Ekim ayında yüzde 85,5 ile Erdoğan iktidarının rekorunu kırdıktan sonra yüzde 43,7'ye indi.
Yıllık enflasyon, 2018'deki genel seçimlerden sonraki beş yılın neredeyse tamamında iki haneli rakamlarda seyretti. 2021 sonundaki döviz kriziyle birlikte hızla artmaya başlayan enflasyon, Erdoğan'ın olağandışı ekonomi politikalarının yansıması olarak faiz oranlarında kesintiye girilmesine yol açtı.
Hakim Ekinci, Erdoğan ve AKP'ye verdiği desteği 2018 seçimi sonrasında, ekonomik nedenlerden ötürü sorgulamaya başladığını, 2021'deki döviz kriziyle birlikte de Erdoğan'a oy vermeyeceği şeklindeki nihai kararını verdiğini söyledi.
Ekinci, “Döviz kuru aldı başını gidiyor. Hiçbir şeye gücümüz yetmiyor. Döviz yükselmeyecek diyorlardı, nerelere geldi, söyledikleri şeyler tutmadı, hep tersi çıkıyor, o yüzden güven vermiyorlar ifadelerini kullandı.
Hakim Ekinci, yanında çalışan iki kişinin işine son verdikten sonra berber salonunu tek başına idare ettiğini, faizlerdeki kesintilere rağmen banka kredisi alamadığını söylüyor.
Bunun nedeni, enflasyon dizginlemek için yetkililerin tüketici kredilerini kısıtlaması. Ekinci'nin döviz cinsinden borcu da liranın değer kaybetmesi üzerine katlanarak artmış.
Ancak birçok AKP seçmeni, sadece Erdoğan'ın ekonomiyi düzeltebileceğine inanıyor ya da ekonominin içinde bulunduğu mevcut durumdan başka etkenleri sorumlu tutuyor.
İstanbullu Halime Duman, hayat pahalılığının sorumlusunun, daha fazla kar elde etmek isteyenlerin fiyatlarını arttırması olduğunu söylüyor ve bu sorunu Erdoğan'ın kolaylıkla çözebileceğine inanıyor. Duman, Kılıçdaroğlu'nun liderliğini yaptığı Millet İttifakı'nınsa sadece konuştuğunu söylüyor ve “Eyleme geçmiyorlar” diyor.
Reuters’ın konuştuğu yazar ve siyaset bilimci Birol Başkan, Erdoğan'ın en “ateşli” destekçilerinin bile ekonominin Erdoğan iktidarının ilk yıllarındaki gibi olmadığı gerçeğini inkar etmediğini kaydediyor.
“Bu partinin kazanmaya devam etmesinin nedeni, seçmenlere bazı maddi faydalar sağlamasıydı. Bu tılsımın ilk kez ekonomi, yüksek enflasyon ve artan hayat pahalılığı nedeniyle işe yaramadığı görülüyor” diyen Birol Başkan, “İnsanların cebi ağır hasar aldı, bu nedenle (Erdoğan'ın) bu seçimi kazanmasının artık garanti olmadığı görülüyor” ifadelerini kullandı.
“Açlıktan başka bir şey yok”
Bazı seçmenlerse muhalefetin ekonomik meseleleri hemen çözeceğinden emin değil. Mermer ustası Talat Gül, daha önce AKP ya da müttefiklerine hiç oy vermemiş. Şu anda etrafında “açlıktan başka hiçbir şey görmediğini” söyleyen Gül, muhalefetin seçimi kazanması durumunda da hızlı bir iyileşme olacağına şüpheyle bakıyor.
Gül, “Son 21 yılda değişmez bir Türkiye yarattılar. İktidara kim gelirse gelsin düzelme 20 yıl sürer. İsteğim sadece Erdoğan'ın gitmesi” dedi.
Erdoğan karşısındaki üç adaydan hangisine oy vereceğine henüz karar vermemiş olan Hakim Ekinci, Kılıçdaroğlu’nun dürüstlüğü bve samimiyetinden şüphesi olmadığını, ancak kendisini ikna edecek, inandıracak bir şeyler açıklamadığını söyledi.
Seçimlerden sonra doların, benzinin, enflasyonun düşmesini isteyen Ekinci, “Beş-altı yıl önceki hayatıma geri dönmek istiyorum, pikniğe gideyim, gezmeye gideyim, yurtdışına gideyim” şeklinde konuştu.
