H1-B vizesi, çoğu yüksek teknoloji firmaları olmak üzere işverenlere, üç yıllığına kalifiye yabancı eleman alma ve bu elemanları Amerika’da çalıştırma imkanı tanıyor. Amerika her yıl 85 bin adet H1-B vizesi veriyor. Bunların 65 bini lisans derecesi olan yabancılara, 20 bini ise yüksek lisans ve üzerinde dereceleri olanlara veriliyor.
Amerikan hükümeti, son yıllarda başvuru sayısının son derece yüksek olması nedeniyle süreci bir hafta içinde kapatmıştı. Vize alacak kişiler, bilgisayarlı kura yöntemiyle belirleniyor.
Bu yılsa H1-B vizesinin geleceğinin belirsiz olması nedeniyle oluşan baskılardan ötürü durum daha farklı.
Başkan Donald Trump, H1-B vizesi olan yabancıların Amerikalılar’ı işlerinden etmesine izin vermeyeceğini söylüyor.
Adalet Bakanlığı, H1-B vizesi başvuru sürecinin 3 Nisan Pazartesi günü başlamasıyla nedeniyle yayınladığı uyarıda, Amerikan şirketlerinin Amerikalılar’a ayrımcılık yapmaması gerektiğini vurguladı.
Adalet Bakan Yardımcısı Vekili Tom Wheeler, Amerikalı çalışanların zor duruma düşürülmemeleri gerektiğini söyledi ve bakanlığın, Amerikalılar’a yönelik ayrımcılık iddialarını soruşturmaya kararlı olduğunu bildirdi.
Öte yandan Amerika Vatandaşlık ve Göçmenlik Hizmetleri Dairesi ise daha “hedefe yönelik” bir yaklaşımla bu konuya eğileceği uyarısında bulundu. Amerika çapında denetim başlatan daire, işverenlerle ilgili temel verilere erişilip erişilemediğini inceleyecek. Amerikan vatandaşlarından çok H1-B vizeli yabancı eleman çalıştıran işverenler yakından izlenecek.
Dış kaynak kullanımı
Hindistan, Amerikan H1-B vizesinden en çok yararlanan ülke. İç Güvenlik Bakanlığı’na göre 2015’te verilen H1-B vizelerinin yüzde 71’i, Hintliler’e gitti. Çin, yüzde 10’la Hindistan’ın ardından ikinci durumda.
Hindistan’ın bu konudaki başarısı, Hindistan’da faaliyet gösteren ve her yıl binlerce kişi için başvuru yapan dev dış kaynak firmalarına bağlı. Bu da Hintliler’in kurayı kazanma olasılığını yükseltiyor. Başka şirketlere hizmet sunan dış kaynak firmaları büyük tartışma konusu. Bunun nedeni, Amerikan şirketlerinin, H1-B vizesi olan yabancı elemanlara yılda 60 bin dolar ücret ödedikleri sürece Amerikalı eleman çalıştırmak zorunda olmamaları.
H1-B vizesini savunanlar, özellikle teknoloji alanındaki pozisyonları dolduracak yeterli sayıda Amerikalı eleman olmadığını öne sürüyor. New American Economy adlı partilerüstü gruba göre Amerikan şirketleri, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında çalıştıracak eleman bulmakta zorlanıyor.
Göçmenlik reformunu savunan bir grup belediye başkanı ve işadamı, 2016’da bu alanlarda elemana ihtiyacı olan şirketlerin Amerikan vatandaşları için çok sayıda kadro açıklaması yaptığını söylüyor.
Amerikan Kongresi’nde hazırlanan bazı yasa tasarıları H1-B vizesinin kapsamını genişletirken bazı tasarılar, vizenin kapsamını daraltmak amacıyla hazırlanıyor.
H1-B vizesi sahiplerinin eşlerinin durumu
Öte yandan H1-B vizesi sahiplerinin eşlerine 2015’te çıkan bir yasa uyarınca çalışma izni veriliyor. Şimdiyse eşlerin çalışma statüsünün ne olacağı belirsiz.
İç Güvenlik Bakanlığı adına hareket eden Adalet Bakanlığı, H1-B vizesi sahiplerinin eşlerinin de çalışmasını sağlayan yasanın yeniden gözden geçirilmesi için ek süre istedi.
Başkan Barack Obama döneminde getirilen bu değişiklik, işlerini H1-B vizesiyle çalışanlara kaybettiklerini iddia eden Amerikalı iletişim teknolojisi çalışanlarından oluşan Save Jobs USA adlı grup tarafından yargıya taşındı. Grup, Amerikalılar’ın iş güvencesinin tehdit altında olduğunu öne sürüyor.
Obama döneminde yapılan yasal değişiklikten önce H1-B vizesi alan yabancıların eşlerinin çalışması yasaktı.
İç Güvenlik Bakanlığı, kuralları incelemek için sürenin 60 gün daha uzatılması amacıyla Şubat ayında başvuruda bulundu. Bu 60 günlük süre, Pazartesi günü sona erdi. Adalet Bakanlığı şimdi de 180 günlük bir ek uzatma süresi için başvuru yaptı ve federal temyiz mahkemesini 60 gün sonra bilgilendirme sözü verdi.
Save Jobs USA is ek süre talebinin reddedilmesi için Pazartesi günü karşı başvuru yaptı.
