Güney Koreli milletvekilleri, sıkıyönetim ilan eden ancak saatler sonra bu kararından geri adım atarak Asya'nın dördüncü büyük ekonomisinde son yılların en büyük siyasi krizini tetikleyen Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol'un görevden azledilmesi için yasa tasarısı sundu.
Cumhurbaşkanı Yoon’un Salı günü geç saatlerde gelen sürpriz sıkıyönetim açıklaması, silahlı birlikler Seul'deki Ulusal Meclis binasına zorla girerken, siyasi faaliyetleri yasaklama ve medyayı sansürleme girişimini reddeden parlamento ile bir çatışmanın fitilini ateşlemişti.
Altı muhalefet partisi, muhalifler ve kendi partisi tarafından sert liderlik suçlamalarıyla karşı karşıya kalan Yoon'un görevden alınması için parlamentoya bir yasa tasarısı sundu. Oylama Cuma ya da Cumartesi günü yapılacak.
Yasa tasarısının resmen sunulacağı genel kurul oturumunun Çarşamba günü gece yarısından kısa bir süre sonra başlaması planlandı.
Muhalefetteki Demokrat Parti milletvekili Kim Yong-min, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Yasadışı sıkıyönetimi görmezden gelemezdik. Demokrasinin çökmesine izin veremeyiz” dedi.
Koalisyondaki milletvekillerinden Hwang Un-ha, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Parlamento en kısa zamanda bir azil tasarısını geçirmek için başkanın işlerini derhal askıya almaya odaklanmalıdır” dedi.
Sivil toplum ve işçi grupları Çarşamba akşamı Seul'ün merkezinde bir mum ışığı nöbeti düzenleyerek Yoon'un istifasını istedi. Nöbet, 2017 yılında eski Cumhurbaşkanı Park Geun-hye'nin görevden alınmasına yol açan kitlesel mum ışığı protestolarını hatırlattı. Göstericiler daha sonra cumhurbaşkanlığına doğru yürüyüşe geçti.
Yoon'un iktidardaki Halk Gücü Partisi lideri, Savunma Bakanı Kim Yong-hyun'un kovulmasını ve tüm kabinenin istifa etmesini istedi.
Sıkıyönetim bildirisi saatler sonra iptal edildi
Yoon, Salı günü geç saatlerde yaptığı televizyon konuşmasında, ülkeyi nükleer silahlara sahip Kuzey Kore'den ve Kuzey yanlısı devlet karşıtı güçlerden korumak ve özgür anayasal düzeni korumak için sıkıyönetimin gerekli olduğunu söylemiş ancak belirli bir tehditten bahsetmemişti.
Kasklı askerlerin kırılan camlardan parlamento binasına girmesi ve askeri helikopterlerin tepede dolaşmasıyla kaotik sahneler ortaya çıktı. Parlamento çalışanları askerleri geri püskürtmek için yangın söndürme tüpleri sıktı ve protestocular dışarıda polisle çatıştı.
Ordu, parlamento ve siyasi partilerin faaliyetlerinin yasaklanacağını, medya ve yayıncıların sıkıyönetim komutanlığının kontrolü altında olacağını duyurdu.
Ancak açıklamadan birkaç saat sonra Güney Kore parlamentosu, 300 üyesinden 190'ının katılımıyla, Yoon'un partisinden 18 üyenin tamamı da dahil olmak üzere, sıkıyönetimin kaldırılmasını talep eden bir önergeyi oybirliğiyle kabul etti. Cumhurbaşkanı Yoon, daha sonra sıkıyönetim bildirisini iptal etti.
Güney Kore piyasaları dalgalandı
Güney Kore hisse senetlerinin yüzde 2 civarında düşmesi ve para birimi wonun iki yılın en düşük seviyesine geriledikten sonra istikrar kazanmasıyla birlikte finansal piyasalar dalgalı bir seyir izledi.
Maliye Bakanı Choi Sang-mok ve Kore Merkez Bankası Başkanı Rhee Chang-yong, gece boyunca acil toplantılar düzenledi ve Maliye Bakanlığı gerekirse piyasaları destekleme sözü verdi.
Hükümetten yapılan açıklamada, “Hisse senetleri, tahviller, kısa vadeli para piyasası ve forex piyasasına tamamen normalleşene kadar sınırsız likidite enjekte edeceğiz” denildi.
Kore Merkez Bankası, piyasanın düzgün işleyişini desteklemek amacıyla Çarşamba gününden itibaren yerel finans kuruluşları için özel repo işlemlerine başlayacağını söyledi.
Seul sakinleri gelişmeleri televizyon ve akıllı telefonlardan yakından takip etti ve internet üzerinden tartıştı, ancak Çarşamba günü hayat büyük ölçüde olağan seyrinde devam etti.
ABD Büyükelçiliği, Güney Kore'deki ABD vatandaşlarını protestoların gerçekleştiği bölgelerden uzak durmaya çağırırken, Naver Corp ve LG Electronics Inc dahil olmak üzere bazı büyük işverenler çalışanlarına evden çalışmalarını tavsiye etti.
Görevden alınması için milletvekillerinin üçte ikisinin oyu gerekli
Ana muhalefetteki Demokrat Parti, 2022'den bu yana görevde olan Yoon'a, Güney Kore'de 1980'den bu yana ilk kez ilan edilen sıkıyönetim nedeniyle istifa etmesi ya da görevden alınması çağrısında bulundu.
Partinin kıdemli milletvekillerinden Park Chan-dae, “Sıkıyönetim kaldırılsa bile vatana ihanet suçlamalarından kurtulamaz. Başkan Yoon'un artık ülkeyi normal bir şekilde yönetemeyeceği tüm ulusa açıkça gösterildi. İstifa etmelidir” dedi.
Ulusal Meclis, milletvekillerinin üçte ikisinden fazlasının kabul oyu vermesi halinde başkanı görevden alabiliyor. Daha sonra, Anayasa Mahkemesi’nde bir duruşma yapılması ve dokuz yargıçtan altısının oyuyla bunun onaylanması gerekiyor.
Yoon'un partisinin 300 üyeli mecliste 108 sandalyesi bulunuyor.
Yoon istifa eder ya da görevden alınırsa, Başbakan Han Duck-soo 60 gün içinde yeni bir seçim yapılana kadar liderlik görevini yürütecek.
ABD-Güney Kore savunma görüşmeleri ertelendi
1980'lerden bu yana demokrasi ile yönetilen, ABD'nin müttefiki ve Asya'nın en büyük ekonomilerinden biri olan ülkede yaşanan kriz, uluslararası alanda endişe yarattı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Yoon'un sıkıyönetim ilanını iptal etme kararını memnuniyetle karşıladığını bildirdi. Blinken, yaptığı açıklamada, “Siyasi anlaşmazlıkların barışçı bir şekilde ve hukukun üstünlüğüne uygun olarak çözülmesini beklemeye devam ediyoruz” ifadesini kullandı.
Güney Kore 1950-1953 Kore Savaşı'nın mirası olarak yaklaşık 28,500 Amerikan askerine ev sahipliği yapıyor.
Yonhap haber ajansı, Güney Kore ile ABD arasında planlanan savunma görüşmeleri ve ortak askeri tatbikatların ertelendiğini duyurdu. İsveç başbakanının da Güney Kore'ye yapacağı ziyareti ertelediği açıklandı.
Kıdemli bir savcı olan Yoon, ekonomi politikaları, skandallar ve cinsiyet savaşları nedeniyle oluşan hoşnutsuzluk dalgasını arkasına alarak 2022 yılında başkanlık seçimlerinden zaferle çıktı. Ancak destek oranları aylardır yüzde 20 civarında seyrettiği için popüler değildi.
Halkın Gücü Partisi, bu yıl Nisan ayında yapılan parlamento seçimlerinde ezici bir yenilgiye uğradı ve meclisin kontrolünü, sandalyelerin yaklaşık üçte ikisini ele geçiren muhalefet partilerine bıraktı.
Güney Kore'nin 1948 yılında bir cumhuriyet olarak kurulmasından bu yana ondan fazla sıkıyönetim ilan edilmişti.
Son olarak 1980 yılında Chun Doo-hwan liderliğindeki bir grup subay, dönemin Cumhurbaşkanı Choi Kyu-hah'ı muhalefetin, işçilerin ve öğrencilerin, demokratik yönetimin yeniden tesis edilmesine yönelik çağrılarını bastırmak üzere sıkıyönetim ilan etmeye zorlamıştı.
Forum