Türkiye, Fethullah Gülen’in iadesini, Gülen’in 17 yıldır yaşadığı Pennsylvania eyaleti yönetiminden resmen talep etti. Gülen ve Gülen’in kurduğu Hizmet hareketine mensup kişiler, 270 kişinin öldüğü, binlerce kişinin yaralandığı 15 Temmuz’daki başarısız darbe girişimini planlamakla suçlanıyor. Gülen ise darbede parmağı olduğu iddialarını reddediyor.
Uzmanlara göre Türkiye’nin Gülen’i cezalandırabilmesi için Gülen’in öncelikle Amerika tarafından Türkiye’ye iade edilmesi gerekiyor. Ancak bu, kişiyi tutuklayıp, uçakla iadenin talep edildiği ülkeye gönderilmesinden çok daha karmaşık bir süreç. Birçokları, bu sürecin yıllar süreceği görüşünde.
Amerika ve Türkiye, 1980 yılında, suçluların karşılıklı olarak iade edilmelerini öngören bir anlaşmaya imza atmıştı. Buna göre iki ülke, en az bir yıl hapisle cezalandırılabilecek suçlar işleyen kişileri birbirlerine iade edecekti. Anlaşma ayrıca iadenin kabulü ya da reddine ilişkin şartları belirliyor.
Birkaç federal ve yerel hukuki kurumun katılımını içeren iade süreci, oldukça uzun ve karmaşık. Atılması gereken ilk adım, Amerika Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye’nin iade talebini inceleyerek 1980’de imzalanan anlaşmaya uyup uymadığını belirlemek. Dışişleri Bakanlığı’nın bu aşamadan sonra talebi Adalet Bakanlığı’na sevketmesi gerekiyor. Adalet Bakanlığı’nın görevi, Türkiye’nin Fethullah Gülen’e yönelik suçlamalarını yeterince güçlü kanıtlarla destekleyip desteklemediğini belirlemek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ağustos ayında, Gülen ve destekçilerinin son 20 yıldır Türk hükümetini çökertmek için yaptıklarını kanıtladığı iddia edilen 80 kutu belgeyi Amerika’ya göndermişti.
Amerika Adalet Bakanlığı’ndan hukukçular şu anda bu dosyaları inceliyor. Kanıtların gerek Amerikan yasaları, gerekse 1980‘de imzalanan iade anlaşmasına uyup uymadığını belirleyecek bu sürecin aylar sürmesi bekleniyor. Kanıtların hem yasalara hem de anlaşmaya uyar nitelikte olduğunun belirlenmesi durumunda konu, Pennsylvania eyaletinde Fethullah Gülen’in yaşadığı bölgeden sorumlu savcıya intikal edecek. Savcının, aynı yargı bölgesinde görev yapan yargıç aracılığıyla tutuklama emri çıkarması gerekecek.
Yargıcın tutuklama emri vermeyi kabul etmesi durumunda polisler, Gülen’i tutuklayıp yargıç önüne çıkaracak. Yargıç, Türkiye’nin yeterli kanıt sunduğundan emin olursa Gülen’in Türkiye’ye iade edilmesine ilişkin talimatı yazıp Dışişleri Bakanlığı’na gönderecek. Gülen’in temyiz talep etmesi ise sözkonusu değil. Ancak Gülen’in avukatları, bazı yasal girişimlerde bulunabilecek.
Konuya ilişkin son sözü, ABD Dışişleri Bakanlığı söyleyecek. Gülen’in Türkiye’de nasıl muamele göreceği, adil bir yargılama yapılıp yapılmayacağı, Dışişleri Bakanlığı’nı kaygılandıran konular arasında yer alıyor. Gülen iade edilmeden önce Türkiye’nin uyacağı şartları belirleme hakkına sahip olan Amerika bu nedenle Türkiye’nin işkence uygulamalarına ilişkin sicilini inceleyebilir.
Amerika Dışişleri Bakanı’nın Gülen’i iade etmeye karar vermesi durumunda bakanlık, Ankara’yla temasa geçerek iadenin gün, saat ve yerini belirleyecek.
Türk-Amerikan ilişkinlerinin tehlikede olduğunu öne süren Türkiye, Amerika’nın Gülen’i en kısa zamanda iade etmesi için baskı yapıyor. Ancak Türkiye’nin Gülen’in suçlu olduğuna dair yeterince kanıt sunamaması durumunda iade talebi, Amerika tarafından geri çevrilecek.
