Amerika'daki her başkanlık seçiminde postayla gönderilen yüzbinlerce oy pusulası, seçim yetkilileri tarafından çeşitli sebeplerle geçersiz olarak tanımlanarak sayım dışı bırakılıyor. Oy pusulasının yetkililerin eline sayım için çok geç varması ya da zarfın dışında imza olmaması gibi etkenler, oy pusulalarının geçersiz sayılmasına neden olabiliyor.
Ancak bu yıl, Amerikalı seçmenlerin yarısından fazlasının erken oy kullanması ya da oylarını posta yoluyla göndermesi, geçersiz sayılacak oy sayısının daha da yükselebileceği endişesine neden oluyor. Bu durum, oy kullanma hakkına ilişkin bazı soru işaretleri oluşmasına neden oluyor ve seçimin başa baş gittiği eyaletlerde seçim sonrasındaki belirsizliği arttıracağı kaygılarına yol açıyor.
Bu eyaletlerden ikisi, kamuoyu yoklamalarına göre 3 Kasım'daki seçimlerden önce Başkan Donald Trump ve Demokrat rakibi Joe Biden'ın yarışı başa baş götürdüğü Florida ve Georgia.
Florida ve Georgia, seçimlerden önce geçersiz sayılan oy pusulalarına ilişkin veri açıklamıyor. Ancak iki akademisyen, Dartmouth Üniversitesi'nden Profesör Michael Herron ve Florida Üniversitesi'nden Profesör Daniel Smith, bu iki eyalette geçersiz sayılma riski olan toplam oy sayısını belirlemek için postayla kullanılan oylara ilişkin resmi verileri inceledi.
Buna göre Florida'da şimdiye kadar kullanılan 3 milyon 800 bin oy arasında 15 binden fazlası, geçersiz sayılma riskiyle karşı karşıya. Herron ve Smith, geçersiz oy oranının toplam kullanılan oyların binde 4'ü olduğunu kaydediyor. Kuzey Carolina'da ise 25 Ekim itibarıyla postayla kullanılan 780 binden fazla oy arasında 10 binden fazlası, geçersiz sayılabilir. Bu da Kuzey Carolina'daki geçersiz oy oranının yüzde 1,3 olduğuna işaret ediyor.
Azınlık oyları
Yakın zamanda yapılan bazı seçimlerde olduğu gibi bu seçimde de geçersiz sayılma riski olan oy pusulaları, beyaz seçmenlerden çok azınlık seçmenlere ait. Örneğin Kuzey Carolina'da siyah seçmenlerin oy pusulalarının geçersiz sayılma riski, beyazlara kıyasla üç kat daha fazla. Bu unsur, Demokrat Parti'nin, yarışın başa baş gittiği bazı eyaletlerde sonucun Cumhuriyetçi Parti lehine çıkması durumunda itiraz edip gündeme getirebileceği bir mesele olabilir.
Ancak oy pusulalarının kusurlu olarak işaretlenmesi, bu pusulaların tümünün geçersiz sayılacağı anlamına gelmiyor. Florida, Kuzey Carolina ve başka birçok eyalette seçmenlere oy pusulalarındaki hataları düzeltme şansı tanınıyor.
Florida İletişim Başkan Vekili Mark Ard, “Şu anda seçmenlere geri gönderilen oy pusulalarının reddedildiği ve sayıma dahil edilmediği sonucuna varmak için erken” dedi.
Kuzey Carolina eyaletindeyse hatalı oy pusulalarının sahibi olan seçmenlerle iletişime geçildiği bildiriliyor.
Eyaletin seçim kurulundan Patrick Gannon, “Oy pusulasındaki hatayı düzeltecek yeterli zamanı olmayan bir seçmen, 31 Ekim-3 Kasım arasındaki erken oy kullanma sürecinde bizzat oy kullanabilir” dedi.
Öte yandan ilk bakışta Florida ve Georgia eyaletlerinde geçersiz sayılan oyların sayısı az gibi görünebilir. Ancak Florida, Georgia ve seçimin tarihsel olarak hep başa baş gittiği eyaletlerde 10 bin oy, bazen zafer ve yenilgi arasındaki farkı yaratabiliyor.
2000 yılındaki başkanlık seçiminde Cumhuriyetçi Partili George W. Bush ile rakibi Demokrat Partili Al Gore arasındaki oy farkı sadece 537'ydi. 2018 Kongre ara seçimlerindeyse Cumhuriyetçi Partili Rick Scott, Florida'dan Senato seçimini 10 bin 33 oy farkıyla kazandı.
Önümüzdeki günlerde posta yoluyla erken kullanılan oy sayısı arttıkça geçersiz sayılacak oyların da artması, hatta sonucun yakın çıkması beklenen eyaletlerdeki başkanlık, Kongre, eyalet ve yerel idare seçimlerinde rakip adaylar arasındaki oy farkından fazla olması bekleniyor.
Profesör Herron, “Geçersiz sayılan oyların sayısının, kazanan adayla kaybeden aday arasındaki oy marjından yüksek olması, bir kabus senaryosudur” dedi.
Amerika'da Çarşamba günü itibarıyla 49 milyon seçmenin posta yoluyla oy kullandığı bildiriliyor.
Hukuki mücadeleler
Eksik ya da hatalı imzalı oy pusulalarına ve yetkililere 3 Kasım'dan sonra ulaşan oyların geçerli sayılabilmesi için aradan ne kadar zaman geçmesi gerektiğine ilişkin tartışmalar, Amerika çapında gerek Demokrat gerekse Cumhuriyetçi Partililer tarafından aylardır mahkemelere taşınıyor.
Posta yoluyla oy kullanan seçmenlerin çoğunluğu, Demokratlar. Bu nedenle Cumhuriyetçiler, yetkililere geç ulaşan oy pusulalarının nihai oy sayımına eklenmesini engellemek için hukuki yollara başvurdu ve açtıkları bazı davaları kazandı.
Muhafazakar yargıçların çoğunlukta olduğu ABD Anayasa Mahkemesi, son haftalarda, seçim prosedürlerinin değiştirilmesine ilişkin talepler aleyhine hüküm verdi. Bunlar arasında postayla kullanılan oyların geçerli sayılabilmesi için hangi tarihe kadar yetkililerin eline ulaşacağı meselesi de vardı. Böylelikle Anayasa Mahkemesi, seçim kurallarının seçime çok az zaman kala değiştirilmemesi gerektiği şeklindeki doktrine sadık kalmış oldu.
Anayasa Mahkemesi’nden iki önemli karar
Anayasa Mahkemesi, Başkan Trump'ın Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday gösterdiği Yargıç Amy Coney Barrett'in Senato onayı almasından önce, 19 Ekim'de, Pennsylvania eyaletinin postayla kullanılan oyları, zarfın üzerindeki damga tarihi açık olarak görülmese bile seçim gününden üç gün sonrasına kadar geçerli sayma planı üzerinde 4'e karşı 4 olarak bölündü. Yargıçlar, dün ise Cumhuriyetçiler'in Pennsylvania'nın süresi uzatılan bu oy sayımı takvimine yönelik itirazını reddetti.
Ancak Anayasa Mahkemesi, bu hafta başında aldığı ve Demokrat Parti aleyhine olduğu kabul edilen kararla, Wisconsin eyaletinde seçim gününden 6 gün sonrasına kadar yetkililerin eline ulaşan oy pusulalarının geçerli sayılması planını reddetti.
Washington'daki muhafazakar düşünce kuruluşu Heritage Vakfı'ndan Hans von Spakovsky, posta yoluyla kullanılan ve geçersiz sayılan oy pusulalarının seçim sonrası hukuki mücadelelerin zeminini hazırlayacağı görüşünde.
Federal Seçim Komisyonu'nun Cumhuriyetçi Partili eski üyelerinden von Spakovsky, “Postayla kullanılan oyların sayısında ciddi bir artış olması durumunda oyların sayımında gecikmeler yaşayacağımızı düşünüyorum. Eyalet yasalarına uymadığı için geçersiz sayılan oy pusulalarına ilişkin davalar da açılabilir” dedi.
Tarihsel olarak Amerika'da idari hatalar nedeniyle postayla kullanılan oyların yüzde 1'inden azı geçersiz sayılıyor. Ancak USA Today gazetesi, Columbia Üniversitesi bünyesindeki Gazetecilik Soruşturmaları programı ve Kamu Yayıncılığı Hizmetleri (PBS) tarafından hazırlanan Frontline programının ortak araştırmasına göre bu yıl Corona pandemisi nedeniyle çoğu ilk kez oy kullananlar olmak üzere rekor sayıda seçmenin postayla oy kullanmayı tercih etmesi, en az 1 milyon oy pusulasının geçersiz sayılmasıyla sonuçlanabilir.
Ulusal Kamu Radyosu'na (NPR) göre bu yılın başındaki ön seçimlerde 30 eyalette 550 binden fazla oy pusulası geçersiz sayıldı. Bu sayı, 2016'daki ön seçimlere kıyasla çok daha yüksek. Arizona eyaletinden eski seçim yetkilisi Tammy Patrick, bunun nedeninin, pandemi döneminde eyaletlerin hazırlıksız yakalanması ve postayla kullanılan yüksek miktarda oyları işlemden geçirmede zorlanması olduğunu söyledi.
Ancak Patrick, birçok eyaletin ön seçimlerden sonraki aylarda postayla kullanılan oylarla ilgili yeni kurallar getirdiğini, bunun da geçersiz sayılan oy pusulası sayısını azaltacağını kaydetti.
19 eyalet postayla kullanan oylarda düzeltme imkanı veriyor
Seçmenler artık oy kullanma statülerini internet üzerinden kontrol edebiliyor. En az 19 eyaletteyse postayla kullandıkları oylarda düzeltme yapmaları gereken seçmenler, haberdar ediliyor. Örneğin Colorado eyaletinde oy pusulası kusurlu olduğu belirlenen seçmenler akıllı telefonlarına gönderilen mesajlarla haberdar ediliyor ve hataları telefonları üzerinden düzeltmelerine izin veriliyor.
Seçim günü olan 3 Kasım'dan sonra yetkililere ulaşacak oy pusulaları ise ayrı bir mesele. Bazı eyaletler, bu oy pusulalarını geçerli sayacakları tarih aralığını uzatsa da Florida dahil 32 eyalet, 3 Kasım'dan sonra yetkililere ulaşan pusulaları kabul etmeyecek. Kuzey Carolina, zarfın üzerindeki damga tarihi 3 Kasım ya da öncesi olan oy pusulalarını seçimlerden 6 gün sonrasına kadar kabul ediyor. Ancak Cumhuriyetçiler, Anayasa Mahkemesi'nden bu planı geri çevirmesini talep etti.
Profesör Herron, herkesin kafasını en çok kurcalayan meselenin, seçim günü olan 3 Kasım'dan sonra kaç oy pusulasının yetkililerin eline ulaşacağı olacağını söylüyor.
