PARİS - Fransa'da haftalardır süren rafineri grevlerinin ardından bir grup sendika, yükselen enflasyon karşısında "ücretlerin artması için" bir günlük iş bıraktı.
Grevden ulaştırma, enerji, eğitim ve kamu sektörü başta olmak üzere çok sayıda sektör etkileniyor.
Ancak rafineri grevi nedeniyle akaryakıt bulamayan Fransızlar, demiryolu grevinin de eklenmesiyle işlerine gidebilmek için zor anlar yaşıyor.
Anketler, Fransızlar'ın yüzde 71'inin rafineri, yüzde 49'unun ise genel greve karşı olduğunu gösteriyor.
Fransa'da sosyal iklim geriliyor. Ulusal Meclis'te 2023 Bütçesi'ni geçirmek için çoğunluk bulamayan hükümetin Kanun Hükmünde Kararname ile bütçeyi "oylama yapmadan" geçireceğini açıklamasının yarattığı siyasi gerginlik sürerken, ülkede rafineri grevleri ile sosyal gerilim de tırmandı.
Fransa'da örgütlü 8 sendika konfederasyonundan CGT, Force Ouvrière, FSU ve Solidaires, haftalardır süren rafineri grevlerini desteklemek, ücret artışı talep etmek ve rafinerilere el konulmasına karşı bir günlük meslekler arası genel grev çağrısında bulundu.
CGT, FO, Solidaires ve FSU, ülke genelinde 150 noktada yapılacak gösteri ve yürüyüşlerle desteklenecek bir günlük genel grevle, diğer meslek gruplarını rafineri grevine destek vermeye çağırdı. Greve rafineriler ve enerji devi EDF'in yanı sıra, ulaştırma şirketleri SNCF, RATP, okullar, kamu ve özel hastane çalışanları da destek verdi.
Ulaşımda aksamalar yaşanıyor
Demiryolları ve otobüs işletmeleri, şehirlerarası tren işletmeleri ve Fransa-İngiltere arasındaki Eurostar'da başlayan grevler nedeniyle sabah saatlerinden itibaren, şehir içi tren ve otobüs hatlarıyla şehirlerarası ulaşım ve seferleri aksadı.
Sabah saatlerinde çok sayıda sürücü akaryakıt grevi nedeniyle toplu taşıma araçlarıyla işlerine gitmeye çalışırken, özellikle başkent Paris ve banliyölerinde yaşayanlar tren ve metrolardaki grev nedeniyle zor anlar yaşadı.
Pandemi sonrası zam alan demiryolu firması SNCF çalışanları, Temmuz ayında yapılan yüzde 3,7 oranındaki artış, tren ve otobüs firması RATP çalışanları da yüzde 5,2'lik artışın yeterli olmadığını belirterek, ücretlerde yüzde 10'a varan artışlar talep ediyor.
Rafineri grevine devam
Enerji krizi sonrası artan fiyatlar sayesinde dev karlar elde eden Fransız enerji devi Total Energies ve Esso-ExxonMobil'e bağlı rafinerilerde çalışan işçiler, üç haftadır süren grev boyunca "2022'den geçerli olmak üzere yüzde 10 artış" talep etti.
Total, yüzde 7 artış ve tüm dünyada çalışan işçilerine 3 bin ila 6 bin Euro arasında "bir maaş ikramiye" önerdi. İşçilerin önemli bir bölümü bu teklifi kabul ederken, CGT sendikasına bağlı 5 rafineride çalışan 90 işçi ise greve devam kararı aldı.
Hükümet, Fransızlar'ın özellikle sağlık çalışanı, eğitim görevlisi, gıda ve ulaşım sektörü ile polis, asker gibi hassas mesleklerin sürdürülebilmesi için bazı rafinerilere el koydu, bazı çalışanları polis eşliğinde işbaşı yaptırdı.
Ancak bu önlemlere rağmen Fransızlar, üç haftadır benzin bulabilmek için kilometrelerce uzayan kuyruklarda, saatler süren beklemenin ardından benzin almaya çalışıyor.
CGT, Total Energies'ya ait 5 rafineride, Normandiya, Donges, La Mede, Feyzin ve Flanders rafinerilerinde dün yeniden "greve devam" kararı alındı.
Hükümet ve işveren sendikaları, "COVID boyunca çalışmadan yıllarca ücret ödenen işçilerin COVID bitiminde greve gitmesini, yüzde 7 artışa ve bir maaş ikramiyeye tüm çalışanlar evet dediği halde, sadece 90 çalışan için tüm ülkenin bloke olmasını" eleştiriyor ve "yalnızca bir kaç işçinin devam ettiği yasadışı bir grevin derhal sona ermesi gerektiğini" dile getiriyor.
CGT Konfederasyonu Genel Sekreteri Philippe Martinez, "Greve çıkan bu işçiler, grevi ne zaman bitireceklerine de karar verir. Bu ülkede alım gücü ve düşük ücret sorunu var. İşçiler, enflasyon oranında artış istiyor. Sosyal öfkeye kulak vermelerini öneriyoruz" diye yanıtladı.
Force Ouvriere (FO) sendikasının patronu Frederic Souillot ise, rafinerilere el konulması politikasının "kırmızı çizgileri" olduğunu belirterek, "Bizim için bu kırmızı çizgi aşıldı. Grev hakkı anayasaldır. Çalışanların greve gittikleri ve bazı çalışanların zorla işe getirildiği andan itibaren, bizim için bu grev hakkına bir saldırıdır ve bu nedenle bugün genel grev çağrısına katıldık" dedi.
Ülke genelinde bugün greve çıkan 4 sendika, mesleklerarası grev kararıyla hükümete "net bir mesaj" göndermeyi hedefliyor. Rafineri çalışanlarının ardından, Fransız nükleer devi EDF çalışanları da Eylül ayından bu yana süren grevleri yayma kararı aldı. EDF'e bağlı 10 nükleer santralda grev devam ederken, CGT, diğer santrallara da grevi yaymak istediklerini açıkladı.
Fransızlar'ın desteği azalıyor
Grevin yalnızca 90 rafineri çalışanı için devam etmesi, Fransızlar'ın greve başlarda verdiği desteği de geriletti. Elabe araştırma şirketi tarafından BFM TV için yapılan ankette Fransızlar'ın yalnızca yüzde 39'unun genel grevi desteklediği, yüzde 49'unun ise greve karşı olduğunu ortaya koydu.
Özellikle rafineri grevine desteğin azaldığı belirlenen ankette, katılanların yalnızca yüzde 28'i greve destek vermeye devam ediyor, yüzde 71'i ise "çalışanların istediklerini aldıklarını" belirterek karşı çıkıyor. Ankete katılanların yüzde 35'i ülkede yaşanan grev çıkmazından işçileri, yüzde 43'ü ise Total yönetimini sorumlu tutuyor. Fransızlar'ın yüzde 74'ü ise grevin raydan çıkmasına seyirci kalan hükümetin "durumu iyi yönetme kapasitesi olmadığını" dile getiriyor.
Macron ve hükümet için zor aylar
Fransa'da sokakta grev ve gösteriler devam ederken, Ulusal Meclis'te de zorlu bütçe görüşmeleri hükümeti zorluyor.
Ülkenin 2023 Bütçesi'ni geçirebilmek için çoğunluğu yakalayamayan hükümet, Fransız Anayasası'nda "49/3" olarak bilinen Kanun Hükmünde Kararname yoluyla, oylama olmaksızın bütçeyi geçirmek ve böylece hükümetin düşmesini engellemek istiyor. Bütçenin ardından emeklilik ve işsizlik yasalarında "acı reçete" getirmeye hazırlanan hükümet, sosyal öfkenin büyümesinden ve bu reformları gündeme getirememekten endişe ediyor. Hükümet sözcüsü Olivier Veran, yarın 2023 Bütçesi'ni 49/3 mekanizmasını kullanarak geçireceklerini duyurdu.
Meclis'te yapılan bütçe görüşmelerinde hükümete zor anlar yaşatan sol ittifak NUPES'in en büyük partisi La France Insoumise (Boyun Eğmeyen Fransa) hareketinin lideri Jean Luc Melenchon, Salı günü Gare de Lyon'da demiryolu işçilerinin grevine destek verdi.
Melenchon, bu desteği sırasında, "Fransızlar, hiçbir alanda geri adım atmayan hükümet önünde blok oluşturmalı. Korkmuyoruz, halkın dediği olur" diyerek, tüm meslek gruplarını greve katılmaya çağırdı.
