Fransa'da 10 Nisan'da ilk turu yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Fransızlar oylarıyla, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (yüzde 27,8) ile aşırı sağcı lider Marine Le Pen'i (yüzde 23,1) ikinci tura bıraktı. Radikal solcu lider Jean-Luc Melenchon (yüzde 22), anketlerin üzerinde bir performans göstererek üçüncü sıraya yerleşti. Şimdi, sandıkta kimin kazanacağını Melenchon'a oy veren yüzde 22'nin "ikinci turda kime destek vereceği" sorusunun yanıtı belirleyecek. Ancak "liberal sağ" ve "aşırı sağ" arasında seçim yapmak istemeyen milyonlarca sol seçmen, ikinci turda nasıl bir oy kullanacağı konusunda oldukça kararsız.
İki tur arasında yapılan anketler, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un, Le Pen'e karşı, en az yüzde 53'e yüzde 47 gibi önemli bir farkla seçimleri kazanacağını gösteriyor. Sol seçmen, üniversite öğrencileri, işçiler, sendikalar ise "Ne Macron ne Le Pen" diyerek sandığa gitmeme ya da "beyaz oy" atma çağrısı yapıyor. Fransa'da yaşayan Türk seçmenler de çoğunlukla "göçmenleri, Müslümanları, çevreyi" koruyan politikaları savunan radikal solcu aday Jean Luc Melenchon'a oy verdi. Bir kısmı da merkez partiler ile az da olsa aşırı sağcı aday Le Pen'i seçti. Ancak şimdi, tıpkı Fransız seçmenler gibi, Türkiyeli 200 bini aşkın seçmen de sandıkta kime oy vereceğini düşünüyor.
Türkiye’den gelen seçmenler oyunu kime verdi ve ikinci turda kime oy atmayı düşünüyorlar? Fransız dernek, sendika, cami yöneticileri ile yazar ve aydınlar seçimlerde Türkler’in eğilimlerini ve ikinci turda nasıl oy kullanacaklarını VOA Türkçe'ye değerlendirdi.
Yaklaşık 60 yıldır Fransız politik yaşamını yakından izleyen Anadolu Kültür Merkezi Başkanı ve kalp cerrahı Doktor Demir Önger, Türkler'in ikinci turda Macron'u desteklemeyi seçecekleri, aksi takdirde beyaz oy atacaklarını görüşünde. Dr. Önger, "Çok ilginç sonuçlar çıkabilir. Gerek Zemmour, gerek Pecresse tamamiyle ‘komünotarizm’ (cemaatçilik) kampanyası yaptılar, Türkler'den onlara oy gitmedi. Gençlerin bir kısmı Marine Le Pen'e oy atıyor. Macron'a karşı olan bir grup da Le Pen'e oy verecek. Ama büyük bölümü ilk turda Macron'u fazla desteklemese de, ikinci turda Le Pen'e baraj oluşturmak için Macron'a oy vermeye hazırlanıyor. Bana göre, Macron ikinci turu kazanır. Ancak Fransa'da genel bir demokrasi krizi var. Beşinci cumhuriyetin doğasından gelen engeller var, sandıktan çıkan oy Meclis'e yansımıyor. Nisbi temsil sistemi getirilmesi gerekiyor. Bu sorun çözülmezse seçim sonrasında kriz büyük" dedi.
"Le Pen'in ikinci tura kalması Fransa'ya yakışmıyor"
Paris'te yaşayan Türk yazar Nedim Gürsel de, oyunun rengini açıkça dile getirerek, "Birinci turda Melenchon'a oy attım. Melenchon ilk turda önemli başarı elde etti ama finale kalan Le Pen oldu. Geleneksel sol, sosyalist ve komünist partilerin bu kadar az oy almasına şaşırdım. Macron bu durumda, bundan öncekiler kadar rahat olmasa da, ikinci turu rahat kazanacak gibi" dedi.
Nedim Gürsel, ikinci turda nasıl oy kullanacağı konusunda ise, "Açıkçası Macron'a oy atmak gelmiyor içimden. Onun politikalarını benimsemiyorum. Ama öte yandan Marine Le Pen'in ikinci tura kalması bile Fransa'ya hiç yakışmayan bir durum. Çekimser mi kalsam, Macron'a mı oy atsam diye düşünmekteyim. Sandığa gittiğimde karar vereceğim. Macron'a oy atabilirim" diye konuştu.
İşçiler "Melenchon ve Le Pen" dedi
Paris yakınlarındaki Renault fabrikasında, ülkenin en büyük sendikal konfederasyonu CGT'nin İşyeri Temsilciliği'ni yürüten Ali Kaya ise, dev Renault fabrikasındaki çalışanların eğilimleri hakkında, "İşçilerin yarıdan fazlası Melenchon'a, geri kalanı ise Marine Le Pen'e oy verdi" dedi. İkinci turda Le Pen'e oy verecek önemli bir kesim olduğuna dikkat çeken Ali Kaya, "Öyle büyük bir Macron öfkesi var ki, yabancı kökenli işçiler dahi Le Pen'i desteklemeye kararlı" dedi.
İkinci turda kendisinin "beyaz oy" atmayı düşündüğünü belirten Ali Kaya, "Çoğu işçi ne yapacağını açıkça söylemiyor. Le Pen'i seçmeyi düşünenler bunu açıkça dile getirmiyorlar. Ancak işçilerin Macron nefreti çok büyük. Macron'a oy vermeyecekler. İşçi oylarının çok azı, Zemmour ve Le Pen'e engel olma çabasıyla Macron'a gidecek" diye konuştu.
Ali Kaya, seçimlerde cumhurbaşkanı kim olursa olsun, Macron bile seçilse ülkeyi çok zor bir dönemin beklediğine de işaret etti. Kaya, "Bir aşırı sağ vardı, şimdi iki aşırı sağ var. Macron emekilik yaşını yükselten liberal politikalara hazırlanıyor. Kriz ve savaşın gerçek yansımalarını bir kaç ay içinde daha sert hissedeceğiz. Bu durumda, bizi ilgilendiren, cumhurbaşkanının kim olduğu değil, seçimden sonra nasıl bir politika uygulayacakları. Bana kalırsa seçimlerden sonra her şey bitmeyecek, toplum rahatlamayacak. Yöneticilerin kim olduğundan çok halkın açlık, ay sonunu getirememe, geçinememe gibi sorunları protestoları artıracak gibi" dedi.
Müslümanlar’ın yüzde 69'u "radikal sola" oy verdi
Fransız La Croix gazetesinin bir anketi, Müslümanlar'ın yüzde 69'unun, radikal solcu Jean-Luc Melenchon'a oy verdiğini gösterdi. Fransa'nın önemli Müslüman derneklerinden "Fransa'daki Türk Müslümanları Koordinasyon Komitesi" (CCMTF) Başkanı İbrahim Alcı, Müslümanlar arasındaki bu eğilimi doğruluyor ve Türkler'in de çoğunlukla Melenchon'u desteklediğini belirtiyor. "Ben tabi bu oy eğilimine katılmadım. Ama çoğunluk böyle oy kullandı. Ulemalar, imamlar, cami yöneticileri, özellikle Arap kökenli Müslümanlar Melenchon'a oy verdi. Biz CCMTF olarak, bize bağlı çok sayıdaki cami derneğine hep 'Sandığa gidin ve oy hakkınızı kullanın da kime oy verirseniz verin' dedik. İnsanların daha geniş bir şekilde oy kullanma hakkını kullanmasını sağlamak için çalıştık" dedi.
İbrahim Alcı, CCMTF olarak aşırı sağın iktidara gelme tehlikesine karşı "Macron'a oy verme" çağrısı yapabileceklerini vurguladı. Fransız İslam Konseyi ve Paris Camisi, bu çağrıyı yaptı bile. Alcı, Fransız Müslümanları için de yeni bir dönem başladığını, önümüzdeki dönemde Müslümanlar’ın da kendi dertlerini anlatabilmek için daha yeni ve güçlü yapılarda biraraya gelmesi gerektiğini, bunun için çalışacaklarını kaydetti.
Türkiye’den gelen göçmenlerden "Le Pen'e baraj" çağrısı
Türkiye’den gelen göçmenlerin haklarını savunmak üzere Paris'te kurulan Türkiyeli Yurttaşlar Meclisi (ACORT) yöneticisi Ümit Metin ise, "Le Pen'in gelmemesi için Macron'un seçilmesi" yönünde çağrı yapacaklarını belirtti. Metin, "Bana göre beyaz oy çok yanlış. Bu Le Pen'in işine gelen bir durum olur. Macron ile en azından ifade özgürlüğü, yürüyüş yapma hakkı gibi bir takım haklarımız var. Le Pen gelirse bunlara da izin vermeyecek. Macron'un politikalarına karşı en azından, izinli izinsiz, yürüyüş yaptık. Le Pen geldiği taktirde biraraya gelme şansımız da kalmayacak. Sokağa çıkma, eylem yapma, birey ve kurum olarak var olma durumu ortadan kalkacak. Göçmenlerin, kadınların, LGBT'lerin durumu zorlaşacak. ‘Macron yazan pusulayı kullanarak, aşırı sağa karşı bir eylem yapalım ve onların gelmesini engelleyelim.’ Her ne kadar Türk seçmen olarak, seçimlerde etkili olma oranımız düşük olsa da, bu yönde çağrı yapacağız" dedi.
