Fransa Başbakanı Michel Barnier, Sosyal Güvenlik bütçesini oylamaya sunulmadan geçirmek için Anayasa'nın 49. maddesinin 3. fıkrasını işleteceğini açıkladı. Buna karşı birleşen muhalefet, Barnier hükümetini düşürmek için gensoru önergesi verdi. Meclis’te grubu bulunan aşırı sağ ve sol grup gensoru lehinde oy kullanacağını açıklayınca, hükümetin 48 saat içinde düşmesi ihtimali güçlendi.
Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Meclis’i feshederek ülkeyi geçtiğimiz Haziran ayında seçime götürmesinin ardından ülkede siyasi krizler dinmiyor. Cumhurbaşkanı Macron, Suudi Arabistan gezisi için ülkeyi terk ederken, 2025 Mali Bütçesi’nin görüşüldüğü Meclis’te hükümet aleyhinde gensoru önergesi verildi.
Uzun hükümet kurma görüşmelerinin ardından görevi, seçimleri önde bitiren sol ve aşırı sağ yerine, 5’inci sırada gelen merkez sağ Cumhuriyetçiler’e (LR) mensup Michel Barnier’ye veren Macron’un, sol blok Yeni Halk Cephesi (NFP) ile aşırı sağ parti Ulusal Bütünleşme’yi (RN) hükümet dışında bırakma taktiği kısa sürdü.
Başbakan Michel Barnier, Marine Le Pen ile son kez bu sabah telefonda görüşerek, Sosyal Güvenlik Bütçe Tasarısı’nda, aşırı sağın ısrarla istediği “yabancılara ilaç harcamalarının geri ödenmesine” ilişkin düzenlemenin iptal edilmesi talebini kabul ettiğini bildirdi. Ancak Le Pen, “emekli maaşlarının enflasyona endekslenmesine son veren” düzenlemenin de kaldırılmasını isteyince görüşmeler tıkandı.
Meclis Genel Kurulu’nda Sosyal Güvenlik bütçesi üzerindeki görüşmelere geçildiğinde kürsüye gelen Başbakan Barnier, “Fransızlar, kişilerin şahsi çıkarlarını, ulusun ortak çıkarları önünde tutulmasını asla affetmez. Fransızlar istikrar istiyor. Anayasa’nın 49/3’üncü maddesinin bana verdiği yetkiyi kullanarak, Sosyal Güvenlik bütçesini geçirme kararı aldım. Hanımlar beyler, bundan böyle herkes kendi sorumluluğunu üstlenmeli. Ben kendi sorumluluğumu alıyorum” dedi.
Anayasa’nın 49. maddesinin 3. fıkrası, Türkiye’deki Kanun Hükmünde Kararname (KHK) uygulamasıyla benzerlik taşıyor. Hükümetler bu maddeyi kullanarak, herhangi bir düzenlemeyi Meclis onayına gerek kalmadan geçirebiliyor.
Barnier’nin konuşmasının hemen ardından, Meclis’teki salt çoğunluk sayısı 289’u rahatlıkla geçen sol birlik ve aşırı sağ gruplar gensoru için harekete geçti. Radikal sol parti Boyun Eğmeyen Fransa (LFI), 2025 Mali Yılı Bütçesi’nde ağır vergi ve kemer sıkma politikalarını kabul etmeyeceklerini açıklayarak, hükümet aleyhinde gensoru önergesi verdi.
Meclis’te kilit parti haline gelen aşırı sağ parti Ulusal Bütünleşme’nin Grup Başkanı Marine Le Pen, Meclis Genel Kurulu’ndan çıkışta yaptığı açıklamada, gensoru tartışmalarına şu sözlerle son noktayı koydu:
“Hükümet sözlerini ve taahhütlerini tutmadı. İlk kez geçen hafta bizimle temasa geçildiğinde, kırmızı çizgilerimizi bildirdik. Fransız halkı için derin bir adaletsizlik içeren bütçe, Macron’un 7 yıllık ekonomik politik başarısızlığının faturasını halka ödetiyor. Başbakan 11 milyon RN seçmenini dinlemedi. ‘Herkes sorumluluğunu alır’ dedi. Biz de sorumluluğumuzu alıyoruz. Gensoru önergesi veriyoruz ve gensoru lehinde oy kullanacağız.”
Macron’a istifa çağrıları
Marine Le Pen, gazetecilerin “Şimdi ne olacak?” sorusuna, “Hükümet düşerse Cumhurbaşkanı’nın elinde iki olanak var. Birincisi Meclis’i feshederek seçime gitmek. Bunu Haziran ayında yaptı. Bir yıl geçmeden yeniden kullanamaz. İkincisi ise çok açık. Cumhurbaşkanı istifa eder” dedi.
Meclis’te pek çok grup yöneticisi ve milletvekili de, “Bu yaşananlardan Cumhurbaşkanı’nın sorumlu olduğunu” dile getirerek, Macron’a “istifa ve erken Cumhurbaşkanlığı seçimleri” çağrısı yaptı.
Görüşmeler Çarşamba günü
Fransa’da 5’inci Cumhuriyet tarihinde yalnızca, 1962’de, Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle’ün iktidarında, Başbakan Georges Pompidou hükümeti gensoru ile düşürüldü.
Fransız Anayasası’na göre, hükümet aleyhinde verilen bir gensoru önergesi 48 saat içinde görüşülerek karara bağlanmak zorunda.
Dolayısıyla, RN ve LFI tarafından verilen gensoru önergeleri, önümüzdeki Çarşamba günü Ulusal Meclis Genel Kurulu’nda görüşülecek. Gensoru veren partilerden RN’in UDR ile birlikte 142, Sol Birlik Grubu’nun ise 193 milletvekili var. Her iki grubun oy sayısı 335’i buluyor.
Toplam 577 milletvekilinin bulunduğu Genel Kurul’da gensorunun kabulü için gereken “289 salt çoğunluğu” rahatlıkla aşılıyor.
Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) lideri Jean Luc Melenchon, X hesabından, “Hükümet düşecek. Bu ekonomik, politik krizin tek sorumlusu olan Macron istifa etmeli ve sözü yeniden halka vermeli” mesajını paylaştı.
Aşırı sağ RN de, grubun X hesabından Macron ve Barnier’nin fotoğrafları bulunan bir afiş paylaşarak, “Gensoruya oy vereceğiz” dedi.
Forum