Rusya'nın Ukrayna'yı işgali üzerine Finlandiya ve İsveç'in, bu ay sonunda NATO'ya katılmak için resmi başvuruda bulunmaları bekleniyor. İki ülke de Moskova'nın eylemlerinin, Avrupa'daki güvenlik dinamiğini değiştirdiğini ve Kremlin'in nükleer tehditlerinin NATO'nun sağlayabileceği meşru müdafaayı gerektirdiğini söylüyor.
Fin milletvekilleri, geçen hafta önemli bir güvenlik raporunun yayınlanmasının ardından ittifaka katılmayı görüşüyor. Önümüzdeki günlerde bu konuda bir karar çıkması bekleniyor.
Finlandiya'nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakanı Tytti Tuppurainen VOA'ya verdiği demeçte, "Rusya'nın Ukrayna'da savaşı başlatmasından bu yana her şeyin değiştiği açık. Artık kendi kararlarımızı kendi ulusal çıkarlarımıza göre vermeliyiz. Finler’in ve Finlandiya'nın güvenliğini sağlamanın en iyi yolu nedir? Batı'nın bir parçasıyız ve şimdi bu NATO üyeliğinin Batı entegrasyonumuzun bir tür nihai sonucu olduğunu görebilirsiniz" dedi.
Bakan Tytti Tuppurainen, resmi bir başvuruda bulunma konusunda parlamentodaki tartışmaların oldukça ilerlediğini söyledi.
Tuppurainen, "Artık NATO ittifakına üyelik için çağrıda bulunmamız çok muhtemel görünüyor. Bize defalarca memnuniyetle karşılandığımız söylendi ve buna inanıyoruz. Finlandiya'da büyük bir askeri gücümüz var. Savunma gücümüz çok güçlü" diye konuştu.
İsveç'te de iktidardaki Sosyal Demokratlar’ın 15 Mayıs'ta NATO üyeliğine başvurma konusundaki kararlarını açıklamaları bekleniyor. Her iki ülke de ortak bir teklif sunmayı düşünüyor.
Kamuoyu ne düşünüyor?
ABD, müttefiki NATO ve Rusya, yıllarca, Soğuk Savaş'ın en yoğun olduğu dönemde bile Avrupa'da üstünlük için yarışırken, Kuzey ülkeleri dikkatli bir tarafsızlık ve ittifaksızlık planı çizdi.
Siyasetçiler, Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgal etmeye başlamasından bu yana birkaç ay içinde çarpıcı bir dönüşüm yaşayan kamuoyunca yönlendiriliyor.
Geçen yılın sonlarında Finlandiya nüfusunun yalnızca dörtte biri NATO'ya katılmayı destekliyordu. Finlandiyalı yayın kuruluşı YLE’nin dün yayınladığı son anket, halkın yüzde 76'sının artık ittifaka katılmayı desteklediğini gösteriyor.
VOA'ya konuşan Helsinkililer, bunun ülkenin güvenliğini sağlamak için gerekli bir adım olduğunu söylüyor. Helsinki'de yaşayan 56 yaşındaki Pekka Luhta, "Bu kadar öngörülemez bir komşuyla eskisi gibi yaşayamayız. Dolayısıyla, güvenlik çözümü olarak elimizdeki tek seçenek NATO" dedi.
Sanna Allt da aynı fikirde. Allt, "Coğrafi gerçeklere bakarsanız, yakın tarihte işgal edilmemiş, Rusya'ya komşu tek NATO üyesi olmayan ülkeyiz. Dolayısıyla, bence bu, neden katılmamız gerektiğini açıklıyor. Rusya'ya o kadar güvenmeyin" diye konuştu.
NATO olumlu yaklaşıyor
NATO, Finlandiya ve İsveç'in muhtemelen birkaç ay içinde gerçekleşmesi beklenen üyeliğinin memnuniyetle karşılanacağını açıkça belirtti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg 28 Nisan'da Brüksel'de gazetecilere verdiği demeçte, "Başvuru yapmaya karar verirlerse Finlandiya ve İsveç sıcak bir şekilde karşılanacak, sürecin hızla ilerlemesini bekliyorum" dedi.
Her iki Kuzey ülkesi de Avrupa Birliği üyesi. Askeri kuvvetleri düzenli olarak NATO askeri tatbikatlarına katılıyor. Güçlerinin, Rusya'nın muazzam bir askeri varlık sürdürdüğü Baltık ve Kuzey Avrupa'da ittifak kabiliyetlerini önemli ölçüde arttıracağı düşünülüyor.
Kremlin’in yanıtı
Rusya, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılması halinde, Rusya'nın Kaliningrad yerleşim bölgesinde nükleer silah konuşlandırmak dahil "askeri teknik yanıt" verme tehdidinde bulundu. Ancak Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde güvenlik uzmanı olan Charly Salonius-Pasternak, bu tür nükleer tehditlerin geri tepebildiğini söylüyor.
Salonius-Pasternak, "Bu Soğuk Savaş sırasında bile görmediğimiz bir şekilde dile getirilen bir tehdit ki bu biraz endişe verici. Fin siyasi seçkinlerinin Finlandiya'nın savunmasının güçlü olabileceğini ancak hiçbir zaman güçlü bir nükleer caydırıcılık oluşturamayacağımızı söylemesinin açık nedenlerinden biri de bu tehdit. Caydırıcılığın tek yolu NATO'ya katılmak" dedi.
Putin'in yanlış hesapları
Ukrayna'yı işgalinden önce, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin NATO'nun Doğu Avrupa'daki güçlerini geri çekmesini talep etti. Bunun yerine ittifak, yeni üyeler kabul etmeye hazır görünüyor.
Salonius-Pasternak, "Rusya, NATO ile veya sadece İsveç ile Finlandiya arasındaki derin işbirliğinin bile kırmızı çizgi olacağını söylemişti. Dolayısıyla, bu iki ülkenin güvenlik ve savunma politikası düşüncesini birkaç ay içinde kökten değiştirmiş olması, kesinlikle Putin'in başka bir stratejik başarısızlığı olarak görülmelidir" diye konuştu.
