Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, ülkesinin NATO'ya komşusu İsveç'le aynı zamanda katılma planına sadık kalacağını ve NATO'ya katılımın Temmuz ayından sonraki bir tarihe sarkmamasını umduğunu söyledi.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden sonra geçen yıl NATO'ya üyelik başvurusu yapan İsveç ve Finlandiya, Türkiye'nin itirazlarıyla karşılaşmıştı.
Türkiye, İsveç ve Finlandiya, süreci ilerletmek amacıyla Madrid'te bir mutabakat zaptı imzalamış, ancak Türkiye, İsveç'in başkenti Stockholm'de Kuran yakılan protesto eylemleri üzerine görüşmeleri askıya almıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün, Ankara'nın Finlandiya'nın NATO'ya İsveç'ten önce katılmasını kabul edebileceğini söylemiş, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da bugün benzer açıklamalar yapmıştı.
Ancak Finlandiya Dışişleri Bakanı Haavisto, ülkesinin NATO'ya başvuru sürecinde en yakın askeri ortağı olan İsveç'le aynı yönde hareket etmeyi sürdüreceğini söyledi.
Haavisto, Hensinki'de düzenlediği basın toplantısında, ”Güçlü dileğimiz, NATO'ya İsveç'le beraber katılmak yönündedir. Macaristan ve Türkiye dahil gelecekteki NATO ortaklarımıza Finlandiya ve İsveç'in güvenliğinin el ele ilerleyeceğini ifade ettik” dedi.
İsveç Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü konuya ilişkin açıklama yapmayı reddetti.
NATO'ya üye olan 30 ülke içinde İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvurularını onaylamayan ülkeler sadece Türkiye ve Macaristan.
Temmuz'daki NATO zirvesi önemli bir dönüm noktası
Çok sayıda uzman, Türkiye'de Mayıs ayında yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve meclis seçimlerinden önce İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvurularında ilerleme kaydetmenin zor olacağı görüşünde. Ancak Haavisto yine de İsveç ve Finlandiya'nın önümüzdeki birkaç ay içinde NATO üyesi olabileceklerini umduğunu dile getirdi.
Haavisto, "Temmuz'da Vilnius'da yapılacak NATO zirvesini önemli bir dönüm noktası olarak görüyorum ve iki ülkenin en geç o zaman NATO üyesi olarak kabul edileceklerini umuyorum" dedi.
Türkiye, özellikle İsveç'in çoğu Kürt militanları ve 2016 yılındaki darbe girişiminin sorumluları olarak tanımladığı teröristler konusunda daha açık bir tavır almasını istiyor.
Türkiye'nin güvenlik kaygılarını ciddiye aldığını kaydeden İsveç ise geçen yıl Haziran ayında imzalanan üçlü mutabakat zaptını uyguladığını belirtiyor. Ancak Ankara, İsveç'in yeterli adım atmadığında ısrarlı.
Bu durum, Rusya'yla bin 300 kilometre uzunluğunda sınıra sahip olan Finlandiya'nın İsveç olmadan NATO üyelik sürecine devam edebileceği spekülasyonlarını doğurdu.
Ancak Finlandiya Dışişleri Bakanı Haavisto, Amerika, İngiltere ve diğer NATO üyesi ülkelerin verdiği güvenlik garantilerinin Finlandiya'nın sabırlı olabileceği anlamına geldiğini kaydetti.
Haavisto, "NATO'nun 5'inci maddesiyle aynı olmasa da bu güvenlik garantilerini memnunlukla karşılıyoruz. Bu garantiler bizim için çok önemli" dedi.
NATO'nun 5'inci maddesi, tüm üye ülkelerin karşılıklı savunma taahhüdünde bulunmalarını şart koşuyor ve bir üyeye yönelik saldırının tüm üyelere yönelik olarak kabul edileceğini kaydediyor.
İki ülkenin üyeliği NATO için neden önemli?
Teknik olarak Finlandiya NATO’ya tek başına üye olabilir; ancak NATO açısından İsveç üzerinden stratejik bir kara erişimi olmadan Finlandiya’nın savunulmasının zor olacağı ifade ediliyor.
Finlandiya da ancak İsveç’in üyeliğinin Türkiye tarafından kalıcı bir şekilde engellenmesi halinde farklı bir rotayı değerlendirebileceğini belirtiyor.
Finlandiya’nın Rusya ile 1300 kilometrelik bir kara sınırı bulunuyor. Baltık Denizi’nin en büyük adası olan İsveç’in Gotland adası da Rusya’nın Baltık Filosu’nun bulunduğu Kaliningrad’a 300 kilometre mesafede.
Her iki ülke kolektif savunma sebebiyle NATO’ya birlikte üye olmalarını güvenliklerini sağlamanın en iyi yolu olarak görüyor.
Finlandiya’nın 285 bin askeri personeli seferber etme kapasitesi ve yaklaşık 650 tankı var. Güçlü hava kuvvetlerine sahip olan İsveç’in de Baltık Denizi koşullarına uyum sağlayan denizaltı filosu bulunuyor.
Stratejik olarak iki ülke NATO’nun Rusya’ya karşı oluşturduğu cephedeki boşluğu kapatırken, ittifaka Baltık bölgesinde gücünü yansıtma imkanı vermesi öngörülüyor.
