Geçtiğimiz Ekim ayında yüzde 25,24’ü görerek son 15 yılın zirvesine ulaşan enflasyondaki düşüş devam ediyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), geçen ay yüzde 18,71 olan Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) Haziran ayında yüzde 15,72 olarak gerçekleştiğini açıkladı.
On iki aylık TÜFE ortalaması yüzde 19,88 olurken bir önceki yılın Aralık ayında göre değişim yüzde 5,01’de kaldı.
En büyük düşüş gıda ve alkolsüz içeceklerde, en büyük artış lokanta ve otellerde
Haziran ayında bir önceki aya göre yaşanan düşüşte gıda ve alkolsüz içecekler, giyim ve ayakkabı ile eğlence ve kültür harcamalarındaki eksi enflasyon önemli rol oynadı.
Gıda ve alkolsüz içecekler Mayıs ayına göre yüzde 1,65 gerilerken giyim ve ayakkabıdaki düşüş ise yüzde 1,57 oldu.
En fazla artış yüzde 2,65 ile lokanta ve otellerde görülürken, onu yüzde 1,86 ile çeşitli mal ve hizmetler takip etti.
Haziran 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden, 264 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 103 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşirken 51 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmadı.
Prof. Kozanoğlu: ‘‘Haziran ayında enflasyondaki en iyi manzara oluştu ama bu trend devam etmeyecek’’
Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Hayri Kozanoğlu, gıda fiyatlarındaki düşüşün enflasyondaki düşüş eğilimini güçlendirdiğini söylemekle birlikte önümüzdeki aylarda enflasyonun yeniden yükselebileceğine dikkat çekiyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Prof. Hayri Kozanoğlu, ‘‘Haziran’daki enflasyon tablosunda iki faktör var. Biri, mevsimsel ürünlerin fiyatlarının normalize olması. Yine yüksek ama geçmiştekine kıyasla düşük platoya geldi. İkici olarak da durgunluk nedeniyle talep olmaması için fiyatlamayı etkiledi. Zam yapamayan şirketler, işçi çıkararak maliyetleri düşürmeye çalışıyorlar. Hükümet seçim öncesinde zamları ertelemeyi tercih etti. Buna karşılık bütçe açıkları iyice kritik noktaya geldi. Seçim süreci de bitince bütçeyi rahatlatmak için fiyatları gemleyemeyecekler. Şeker, çay, motorine zamlarla bu görüldü. Önümüzdeki dönemde fiyatlarda yeni bir artış dalgası beklenmeli. Döviz kurusunda fiyatlar artış trendine girer. Mobilya, beyaz eşya ve otomotivdeki vergi muafiyetlerini uzatılmaması fiyatların artmasına neden olacak. Pahalılığın yaygınlaştığı, talebin düştüğü bir dönemle karşı karşıya kalınacak. Ben bu yıl için enflasyondaki en iyi manzaranın Haziran’da ortaya çıktığını düşünüyorum. Bu trendin önümüzdeki dönemde devam etmeyeceğini düşünüyorum’’ dedi.
Dr. Öngel: ‘‘ Memur ve emekli aylıkları artışları dikkate alınarak zamlar Temmuz’a bırakıldı, bu da enflasyonu olduğundan düşük gösterdi’’
Gaziantep Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Serkan Öngel ise Haziran ayı enflasyon verilerinin son bir yılın en düşüğü olmasında seçimler kadar Temmuz ayında yapılacak memur ve emekli zamlarının düşük kalması için elektrik ve akaryakıt gibi alanlardaki fiyat artışlarının bu aya ertelenmesinin etkili olduğunun altını çiziyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Dr. Öngel, ‘‘Gıda fiyatları düşmüş ama ciddi bir gerileme yok. Bu bir ayda fiyatı düşen ürünler büyük çoğunlukla, sebze ürünleri. Yıl boyunca astronomik artışlar olduğundan düşüşler etkilenmiş. Domateste düşüş yüzde 45 ama yıllık bazda sarımsaktaki artış yüzde 81, kuru fasulyedeki artış yüzde 46 seviyesinde. Onlar gerilediğini söylemeliyiz. Bütün sebze ürünlerinde bir değişim oldu. Aylık bazda et yüzde 1,6 artmış, balık ise yüzde 4,56. Yüzde 15’lik elektrik zammı ve benzin fiyatlarındaki 27 kuruşluk artış da Temmuz enflasyonuna yansıyacak. Bunun nedeni Temmuz ayında yapılan memur ve emekli aylıkları zammı. Belli ki memur ve emekli aylıklarına yansımasın diye bu zamlar geciktirildi. Enflasyondaki düşüş kalıcı olduğu tartışmalı, çıkma eğilimi olacağı kanısındayım’’ dedi.
