Donald Trump bir buçuk yıl süren kampanyası boyunca hep eleştirel bir yaklaşım sürdürmüş ve siyasi rakipleri kendisini sorunlara bir çözüm önermemekle suçlamıştı. Trump Beyaz Saray’daki ilk yüz gününde yapacağı icraatlarının listesini seçimlere çok yakın bir zamanda, ekim ayının sonunda açıkladı.
Trump’ın ilk yüz günlük icraatlarını içeren listenin sorunlara gerçekten çözüm getirip getirmediğini ve bunların Amerika’nın siyasi kurumlarında nasıl bir direnişle karşılaşıp karşılaşmayacağını zaman gösterecek.
Cumhuriyetçi yeni başkanın verdiği vaatler, sağlık sisteminden, ticarete göçmenlik politikalarına, ticaretten dış politikaya Obama yönetiminin politikalarıyla tamamen zıt çizgilere sahip.
Donald Trump görevini 20 Ocak’ta Barack Obama’dan teslim alacak. Önündeki üç ay içinde de oldukça faal bir başkan olmayı hesaplıyor.
Obama’nın kararnameleri, sağlık reformu, Suriyeli mülteciler hedefte
Trump bu planı çerçevesinde Obama’nın sekiz yıllık iktidarı süresince yaptığı icraatları, çıkardığı başkanlık kararnamelerini tersine çevirmeyi amaçlıyor. “Amerika’yı yeniden büyük bir ülke yapacağız” sloganını kampanyasında sık sık işleyen Trump’ın planı, ulusal güvenlik konularına da ağırlık verecek. Yeni seçilen başkan, Demokrat Partili rakibi Hillary Clinton’ı, başkan olması durumunda Obama’nın sekiz yıllık iktidarının dört yıllık bir uzantısı gibi yorumluyordu.
Trump Beyaz Saray’da, Oval Ofis’teki ilk gününde, Obama’nın çıkarmak için Kongre’yle yoğun mücadele sarf ettiği, bununla birlikte tam da istediği gibi çıkaramadığı sağlık reformunu hedef alacak. Trump göreve geldiği ilk günde ‘Obamacare’ diye de adlandırılan sağlık reformunu lağvedeceğini söylemişti.
Ayrıca sırada bekleyen bir konu da Suriyeli mültecilerin Amerika’ya kabulünün derhal askıya alınması. Trump bu mültecilerin “Amerika’ya terör getirdiği” iddiasını sık sık kampanya söylemlerinde kullanmıştı.
Son sekiz yılda Obama yönetiminin yürürlüğe koyduğu başkanlık kararnamelerini bir bir gözden geçirmek, Amerikan işletmelerine ve çalışanlarına zarar veren düzenlemeleri kaldırmak, Obama’nın anayasayı ihlal ettiği düşünülen kararnamelerinin hepsini kaldırmak, “hukuk devleti ilkelerini yeniden tesis etmek”, Meksika sınırına duvar örmek, Amerika içinde faaliyet gösteren uluslararası çeteleri ve uyuşturucu kartellerini temizlemek, bunlar yeni başkan Donald Trump’ın görevindeki ilk gün açıklayacağı bazı maddeler.
Kongre aynı partiden ama Trump’la her konuda görüş birliği içinde değil
Sonraki 99 gün boyunca Donald Trump, kendince tanımladığı “Washington’daki yolsuzluk bataklığını kurutmayı” hesaplıyor. Bunlardan biri, kongre üyelerinin görev sürelerinin kısıtlanması için anayasa değişikliği yapılması. Amerika Temsilciler Meclisi üyeliği iki yıl, Senato üyeliğiyse altı yıl sürüyor. Gerek milletvekilleri, gerek senatörler, aynı görevlere sınırsız yeniden adaylığını koyabiliyor.
8 Kasım seçimlerinden sonra Cumhuriyetçi Parti, Kongre’nin iki kanadında da çoğunluğunu korumayı başardı. Donald Trump da Cumhuriyetçi Parti’den seçime girmiş olsa da dışarıdan gelen bir politikacı ve partinin geleneksel kanadını temsil eden kıdemli üyeleriyle “parti içi iç savaş” diye tanımlanan büyük kavgalar yaşadı. Senato’da cumhuriyetçi çoğunluğu temsil eden grubun lideri Mitch Mcconnell, Trump’ın Kongre üyelerinin görev sürelerini kısıtlamayı amaçlayan anayasa değişikliği planına hiç de sıcak bakmıyor. Zaten Kongre üyelerinin çoğu, bu görevlere yıllardır seçilmiş kişiler.
Donald Trump ayrıca yüz gün planı çerçevesinde bazı yasaklar da çıkarmayı amaçlıyor. Bunlar arasında Beyaz Saray ve Kongre üyelerinin devlet hizmetinden ayrıldıktan sonra lobicilik yapmalarına beş yıllık yasak getirmek, başka devletler adına lobicilik yapan kişileri ömür boyu devlet hizmetinden yasaklamak, hatta Beyaz Saray’da çalışanlara ömür boyu yabancı devletler adına lobiciliği yasaklamak, yabancıların Amerika seçimlerinde kampanya yardımı toplamalarını yasaklamak gibi.
Federal hükümet küçülecek, serbest ticaret anlaşmalarından çekilinecek
Trump federal hükümeti de küçültmeyi amaçlıyor ve bu amaçla devlet memuru alımlarının durdurularak, federal hükümet çalışanlarının sayısının zaman içinde azalmasını sağlamayı planlıyor.
Uluslararası ticaret konularında da Donald Trump’tan izolasyonist, içe kapanan önlemler almasını beklemek gerekecek. Bunlar arasında Amerika, Meksika ve Kanada arasında 1993’te kabul edilen Kuzey Amerika serbest ticaret anlaşması NAFTA’nın yeniden görüşülmesi, halen görüşmeleri devam eden Trans-Pasifik Ticaret Ortaklığı görüşmelerinden çekilmek gibi. Bu konuda ilk açıklama Kanada Başbakanı Justin Trudeau’dan geldi ve NAFTA’nın yeniden görüşülmesini kendilerinin de uzun zamandan bu yana istediklerini dile getirdi.
Trump ayrıca kur politikalarında manipülasyon yapmakla suçladığı Çin’e karşı resmi adımlar atma konusunda ticaret bakanını görevlendirmeyi amaçlıyor.
İran’la anlaşma ve NATO’da revizyonlar
İran’la yapılan nükleer anlaşma ve NATO da Trump’ın hedef tahtasında. İran’la nükleer anlaşmayı yeniden görüşeceğini söyleyen Donald Trump, ittifakın görev tanımlarının ve ortaklarının mali paylaşımlarının yeniden görüşülmesi amacıyla bir NATO zirvesi toplayacağını bildiriyor. Amerika’nın Birleşmiş Milletler’deki iklim değişikliğiyle mücadele programlarından tamamen çekilip, buna akıtılan fonların doğrudan Amerika’daki altyapı eksikliğinin giderilmesine aktarılması da Donald Trump’ın yüz günlük planları arasında yer alıyor.
Trump da tipik olarak her cumhuriyetçi liderin yaptığı gibi askeri harcamalara yapılan yatırımları arttıracak. Obama yönetiminin IŞİD’le mücadele politikalarını eleştiren, Musul operasyonunun neredeyse “davul zurnayla ilan edildiğini” iddia eden Trump, askeri operasyonlar konusunda daha ketum bir çizgi izlemeyi planlıyor.
Kampanyaları sırasında vergi indirimleri vadeden Donald Trump, Cumhuriyetçi başkan Ronald Reagan’dan bu yana en büyük vergi indirimlerine imza atmayı planlıyor. Bu amaçla daha basitleştirilmiş bir vergi mevzuatı, vergi oranlarının büyük bir çoğunluk için yüzde 20’ye indirilmesi, işletmelere yönelik vergi oranlarını da yüzde 15’e çekilmesi öngörülüyor.
Güvenlik konularında da yeni başkan sert adımlar atmayı planlıyor. Kendisini kampanyaları sırasında “hukuk ve nizam” adayı olarak tanımlayan Donald Trump, polislere yönelik eğitim programlarını arttırmayı ve şiddet içeren suçlara yönelik özel görev güçleri oluşturmayı düşünüyor.
Anayasa Mahkemesi’ne muhafazakar yargıç
Obama yönetiminin son yılında demokrat partili Beyaz Saray’la Cumhuriyetçi Senato arasında yaşanan en büyük sorunlardan biri de Anayasa Mahkemesi’nin ölen üyesi Antonin Scalia’nın yerine yeni bir yargıcın atanması olmuştu ki, cumhuriyetçi senato, Obama’nın atadığı adayı fazla liberal bulduğu için geri çevirmişti. Anayasa Mahkemesi üyeliği yaşam boyu sürüyor. Şimdi Donald Trump’ın önceliklerinden biri 9 üyeli anayasa Mahkemesi’ndeki liberal-muhafazakar eşitliğini muhafazakar yargıçların lehine bozmak olacak. Bu konuda Senato da kendisiyle aynı partiden olduğu için zorluk çıkartması beklenmiyor. Bu da önümüzdeki dönemde Cumhuriyetçiler’in şiddetle karşı çıktığı kürtaj hakkı gibi bazı tartışmalı konuların yeniden Anayasa Mahkemesi yargıçlarının önüne gelmesi anlamına gelebilir.
