Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (GENEL-İŞ) Corona virüsü salgınının işçilere ve ekonomiye yönelik etkileriyle ilgili bir rapor yayımladı. Raporda Türkiye’de salgınla mücadele konusunda Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içinde ayrılan payın diğer ülkelere göre az olduğu vurgulandı ve “İşsizliğin çığ gibi büyüyeceği” uyarısı yapıldı.
Raporda, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre, dünya genelinde ekonomik tedbir açıklama oranının yüzde 21,5 olduğu hatırlatıldı. Türkiye’yle bazı Avrupa ülkelerinin GSYH oranlarına göre karşılaştırması yapıldı.
Raporda atıf yapılan Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre Türkiye, 8 batılı ülke arasında tedbirlere en az pay ayıran ikinci ülke konumunda.
İtalya 25 milyar euro ile GSYH’ye oranla ekonomik tedbirlere en az pay ayıran ülke. Tedbirlerin GYSH’ye oranı yüzde 1,4.
Türkiye yüzde 2; Yunanistan yüzde 8,9; Avusturya yüzde 9; ABD yüzde 11; İngiltere yüzde 17,7; İspanya yüzde 20; Almanya’ysa yüzde 22 oranında pay ayırdı.
"Ekonomik paketin sadece yüzde 2,2’si sosyal yardımlara ayrıldı"
DİSK/GENEL-İŞ’in raporunda, Türkiye’nin açıkladığı ekonomik paketin, çok küçük bir bölümünün sosyal yardımlara ayrıldığı vurgulandı. Ekonomi paketinde en büyük desteğin işverenlere verildiği savunuldu. Raporda şu ifadeler yer aldı: "İlk olarak 100 milyar TL’lik desteği içeren ekonomi paketi, 25 Nisan’da 200 Milyar TL’ye çıkarıldı. 200 milyar TL’lik ekonomi paketinin de yalnızca 4 milyar 400 milyon TL’lik kısmı sosyal yardıma ayrıldı. Yani ekonomi paketinin yalnızca % 2,2’si ihtiyacı olan ailelere yardım olarak verilirken geriye kalan yaklaşık 151 milyar TL’lik (150 milyar 968 milyon TL) kısmın da işverenlere desteğe ayrıldığı görülmektedir”
"Türkiye’de işsizlik çığ gibi büyüyecek”
Raporda salgın sonucu ortaya çıkan küresel krizin 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en ağır küresel kriz olarak kabul edildiği vurgulandı.
2020’nin ikinci çeyreğinde dünya genelinde işsizliğin ciddi düzeyde artmasının beklendiği hatırlatıldı. İşsizlikten en çok etkilenecek ülkelerden birinin Türkiye olacağı ileri sürüldü.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) verilerine göre, salgınla mücadele eden ülkeler arasında Türkiye’nin yüzde 13,6 işsizlik oranıyla İspanya ile aynı seviyede olduğuna atıf yapıldı. Raporda "DİSK-AR (Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi) tarafından hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı Şubat 2020’de 8 milyon 427 bin kişiye yükselmiştir. Ümitsiz işsiz sayısı 1 milyon 107 bin olmuştur. Salgın nedeniyle ülke genelinde 149 bin 382 iş yeri geçici süreliğine faaliyetlerinin durdurulduğu açıklanırken buralarda çalışan 3 milyon 200 bin kişi de işsiz kalma riski ile karşı karşıyadır” denildi.
Öneriler
Raporda krizin kısa sürede atlatılabilmesi için önerilere de yer verildi. İşsizlik ve yoksullukla mücadele kapsamında sosyal devlet uygulamalarının geliştirilmesi ve sosyal korumaların arttırılması önerildi.
İşyerlerindeki normalleşme sürecinin sendikaların denetiminde yapılması, işlerine dönen tüm çalışanlara koruyucu ekipman sağlanması talep edildi. Raporda "15 Mart 2020’den geçerli olmak üzere işini kaybeden, ücretsiz izne çıkarılan ve bu yasa ile işten çıkarılması yasaklanıp çalıştırılmayan tüm işçilere en az asgari ücret düzeyi olmak (2.325 TL) üzere, mevcut ücretleri de dikkate alınarak kısa çalışma ödeneğinde öngörülen düzeye kadar (4.381 TL’ye kadar) ödeme yapılmalıdır. Ücretsiz izin uygulamasına son verilmelidir" önerilerinde bulunuldu.
