2012 yılında kabul edilen Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Kanunu, şiddet mağduru kadınların korunması açısından önemli haklar getirdi. Ancak İzmirli Avukat Jale Soydan’ın yaşadıkları, şüpheliyi engellemekten çok mağduru korumaya yönelik bu önlemlerin ne kadar etkili olduğu sorusunu da beraberinde getiriyor.
İki çocuk annesi Avukat Jale Soydan, 2015 yılı Nisan ayında evinden çıkıp aracına binmek için otoparka giderken, boşandığı eşi Salih Kapıdere tarafından sekiz kurşunla vuruldu. Aylarca ölümle pençeleşip hayata tutunan Soydan, hakkında koruma kararı olmasına rağmen devletin kendini koruyamadığı gerekçesiyle maddi ve manevi tazminat davası açtı.
Dava, mahkeme tarafından reddedildi. Ret kararı İstinaf Mahkemesi tarafından onandı. Soydan şimdi Danıştay’da temyize hazırlanıyor. Oradan da olumsuz karar alırsa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) gitmeye kararlı.
“Vurulduğumda hakkımda iki koruma kararı vardı”
Yaşadıklarını VOA Türkçe’ye anlatan Jale Soydan 2013 yılında eşinden boşandığını söyledi. “Boşanma aşamasında da sürekli tehdit ediyordu. Boşandıktan sonra da tehditleri devam etti. Beni vurmadan dört ay önce de gaz dökerek yakmaya kalktı. O olaydan ötürü yargılandı, 2,5 yıl ceza aldı ancak cezası ertelendi. Dört ay sonra da evimin otoparkında, arabama binerken silahla karşıma çıktı. 13 el ateş etti. Sekiz kurşun bana isabet etti. 45 gün komada kaldım. 11 ay çeşitli hastanelerde tedavi gördüm”.
Bastonla yürüyebilen Soydan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı aleyhine tazminat davası açtı. “Vurulduğumda hakkımda iki koruma kararı vardı. Biri mahkeme kararıydı, diğeri de Karşıyaka Emniyet Müdürlüğü’nün vermiş olduğu aramalı koruma kararı. Bu koruma kararlarına rağmen devlet beni koruyamadı, kararlar kağıt üzerinde kaldı diyerek maddi ve manevi tazminat istedim. Ancak mahkeme bunu reddetti. İstinaf Mahkemesi’ne gittik. İstinaf da mahkemenin kararını onadı. Şimdi Danıştay’da temyiz edeceğiz. Eğer oradan da olumsuz bir sonuç alırsak, biz de AİHM’ne gideceğiz”.
“Şüphelinin engellenmesinin yolları bulunmalı”
Mahkemenin ret gerekçesi iki unsura dayanıyor. Bunlardan biri sitenin güvenlik kamerası görüntüleri. “Boşandığım eşim karşıma çıktığında 11 dakika onunla konuştum. ‘Vurma, yapma, çocuklarımızı düşün’ diye yalvardım. Mahkeme, aramalı koruma kararı olmasına rağmen tehlike anında polisi aramamış olmamı gerekçe gösterdi. Oysa benim o esnada, dört ay önce beni gaz dökerek yakmaya kalkan bir şahıs elinde silahla karşıma çıktığında, polisi aramam mümkün değil. Ben elimi telefona atsam belki o 11 dakikayı da yaşayamayacaktım.” Ret kararının ikinci gerekçesi ise Soydan’ın Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan gelen kadın sığınma evine gitme önerisini kabul etmemesi.
Jale Soydan, kadına yönelik şiddetin önlenebilmesi için mağdurun korunmasından çok şüphelinin engellenmesine yönelik bir uygulamaya geçilmesi gerektiğini düşünüyor: “Yurt dışında, başka ülkelerde bunlar teknolojik takiple yapılabiliyor. Şüpheli şahsa bir çip takılıp o izleniyor. Bana yaklaştığı zaman polise sinyal gidecek şekilde aparatlar takılıyor. Bunun yollarını devlet bulmak zorunda”.
