13 buçuk milyon insanın hayatını derinden etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremlerden dolayı bölgede yaşayan çocukların yüzlercesinde deprem travması oluştu. Uzmanlar depremzede çocukların ruh sağlığı konusunda aileleri uyarıyor.
VOA Türkçe ’ye konuşan SANKO Üniversitesi Hastanesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden Uzm. Dr. Burcu Gökalp Özcan, depremin ağır psikolojisinden kurtulamayan çocuklarla iletişime geçerken ısrarcı olunmaması, depremin ruhsal etkilerinin 1 ayı geçmesi durumunda ise mutlaka bir uzmana gidilmesi gerektiğini söyledi.
Depremden etkilenen çocuklara depremin bilimsel olarak açıklanması gerektiğini belirten Dr. Özcan, bu anlamda animasyonların, kitapların, oyuncakların, kuklaların anlatımda faydalı olacağını ifade etti.
‘’Sosyal medya ve haber içeriklerini denetleyin’’
Depremin bilinmezliklerle dolu bir süreç olduğunu belirten Dr. Özcan, “Bu konuyu konuşurken üzgün değilmiş gibi davranmayın. Eğer konuşmaya hazır değillerse zorlamayın. Duygu yükü ağır cümleler yerine ‘yaşananlardan dolayı üzgünüm’ demeniz yeterli olacaktır. Dinlemeye hazır olun ancak zorlayıcı olmayın. Çocuğunuz zor sorular sorarsa öğrenip, düşünüp daha sonra bilgi vereceğinizi söyleyebilirsiniz. Sosyal medya haber içerikleri çocuklara uygun olmayabilir, izleyeceği içerikleri lütfen denetleyin. Eğer kendileri depremle ilgili yaşadıkları olayı anlatıyorlarsa ve karşılık vermemiz gerekiyorsa, yaşananlardan dolayı üzgün olduğumuzu belirtmemiz yeterlidir. Bu süreçte sosyal medya içerikleri maalesef bazen çok incitici olabiliyor. Bu nedenler sosyal medyada depremle ilgili haber içeriklerini denetleyerek izlemelerini sağlayabiliriz’’ diye konuştu.
“Her yaş grubunda farklı tepkiler görülebilir’’
Deprem nedeniyle çocuklarda oluşan hasarın ruhsal ya da fiziksel olabileceğine dikkat çeken Dr. Özcan “0-6 yaş dönemindeki çocuklarda temel güvenlik duygusu çok önemli olduğu için, onlarda çok fazla parmak emme, alt ıslatma, ya da anne babasına yapışma, sürekli ağlama ve huzursuzluk gibi belirtiler gösterebiliyorlar. 6 yaşından büyük çocuklarda ise dikkat ve bellek sorunları ortaya çıkabiliyor, dolayısıyla bu da derslerde gerilemeye neden olabiliyor. Uyku ve iştah düzenlerinde bozulmalar yaşayabilirler. Bunların yanı sıra hırçın davranışlarda bulunabilirler, akran ilişkilerinde zorlanabilirler. Ya da karın ağrısı, baş ağrısı ve kusma gibi fiziksel belirtiler gösterebilirler. Ergen yaştaki çocuklarda ise, üzüntü, sıkıntı, çaresizlik gibi duygular hissedebilirler. Pek çok çocuk depremde sadece travmatik olaylar değil, yakınlarını ya da kendi uzuv kaybı da yaşamış olabiliyor” dedi
Hangi durumlarda uzmana gidilmeli?
Çocuklarda meydana gelen travmatik durum kendini çok şiddetli bir şekilde gösteriyor ya da bir aydan fazla bir süre devam ediyorsa mutlaka bir uzmana gidilmesi gerektiğini belirten Dr. Özcan, sözlerinin devamında şu ifadeleri kullandı:
“Bu hem büyükler hem de çocuklar için aslında bir yas süreci. Çocuklar daha hassas olduğu için, onlara yaklaşırken daha yumuşak bir dille yaklaşmak gerekiyor. Öncelikle onlara olayla ilgili görüşlerini sormalıyız. Deprem hakkında neler biliyorlar, onlara tavsiye vermeden dinlememiz gerekiyor. Onlara zaman ayırarak ilgi göstermeliyiz, örneğin onların oyunlarına ve spor faaliyetlerine katılmak gibi. Onların günlük rutinlerini desteklemek gerekiyor. Onlara basit cümleler kurmak lazım ve soru sorduklarında basit cevaplar vermek lazım. Ergenler yalnız kalmak isterler, saygı göstermek lazım. Ya da yardım faaliyetlerine katılmak istiyorlarsa onlara destek olmak bu süreci daha iyi bir şekilde atlatmalarına destek olacaktır. Eğer belirtiler bir aydan fazla bir sürece yayıldıysa, giderek azalma eğilimi göstermiyorsa, ya da başından beri şiddetliyse, kendine zarar verme, başkalarına zarar verme gibi şiddetli kriz belirtileri gösteriyorlarsa mutlaka uzmana başvurmak gerekiyor.“
