İki gün sonra önseçimlerin yapılacağı New Hampshire eyaleti, Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adaylarını yeni bir tartışma platformunda bir kez daha karşı karşıya getirdi. Bir yaprak dökümünü anımsatırcasına sayıları git gide azalan Cumhuriyetçi aday adayları, kaderlerini belirleyecek önseçimler öncesinde dallarına sıkı sıkıya tutunabilmek adına dün gece kıran kırana bir mücadeleye girdi.
ABC televizyonunun sunduğu canlı tartışma programına yedi Cumhuriyetçi aday katıldı. 9 Şubat’taki New Hampshire önseçimleri, bu adayların önemli bir kısmının yarışa devam edip etmemesinde kritik bir aşama niteliğinde. Bu baskıyı üzerlerinde fazlasıyla hisseden adaylar, tartışmanın başından itibaren birbirlerini hedef almada zaman kaybetmedi.
Rubio’ya ‘deneyimsizsin’ suçlaması
Programda en sert atışma New Jersey Valisi Chris Christie ile Florida Senatörü Marco Rubio arasında yaşandı. Daha Senato’daki birinci dönemini geçiren Küba asıllı genç politikacıya yönelik en büyük saldırı siyasi deneyimleriyle ilgili oldu. Christie, Rubio’nun Beyaz Saray’a gelebilecek deneyime sahip olmadığını savundu.
Christie, Obama yönetiminin politikalarını eleştiren Rubio’ya dönerek, “Şimdiye kadar bir sonuç verici, bir yükümlülük almanı gerektirecek bir karar sürecinin içinde bulunmadın. Kampanyalarında ezberlediğin 25 saniyelik konuşmalarla buraya geliyorsun. Kongre’de fazla bir başarın da yok” diye konuştu, “okul kaçağı” gibi davranmakla suçladığı genç senatörün zaman zaman bazı oylamalara katılmadığını hatırlattı. Christie ayrıca Rubio’ya “Kendini [Başkan Yardımcısı] Joe Biden’la karşılaştırma!” diye seslendi.
Rubio ise Christie’nin suçlamasına doğrudan yanıt vermek yerine, New Jersey valisini son kar fırtınasında eyaletine dönmeyip, kampanya çalışmalarını sürdürmekle suçladı, ardından yeniden Başkan Obama’ya eleştirisini devam ettirerek, Obama’nın Amerika’yı değiştirmek için “sistematik bir çaba başlattığını” öne sürdü.
Marco Rubio’ya son dönemde rakipleri tarafından saldırıların artması şaşırtıcı değil. 44 yaşındaki Senatör, geçen hafta Iowa eyaletinde yapılan önseçimlerden üçüncü çıkarak beklenmedik bir başarıya imza attı. Rubio, yalnızca bir puan gerisinden izlediği milyarder emlak kralı Donald Trump’ın oylarını çalarak Iowa seçimlerinde ikinciliğe düşmesindeki en önemli etken olarak görülüyor.
Trump yine ilgi odağı
Geçen hafta partilileri arasında yapılan tartışmaya katılmayı reddeden ve ülke çapındaki popülaritesine rağmen Iowa’daki önseçimlerden ikinci çıkan Donald Trump, dün geceki tartışma programında yine dikkatleri üzerine çekmeyi başardı.
Ancak bu kez diğer adaylar Donald Trump’ı hedef alsa da, Trump New Hampshire’ı kaybetmemek amacıyla bu kez kişisel saldırılarından vazgeçip eleştirilerini daha çok politika odaklı yürütmeyi tercih etti. Bununla birlikte emlak devinin ağzından sansasyonal yorumlar çıkmaya devam etti. IŞİD’le mücadeleyi arttırma vaadinde bulunan Trump, cihatçı örgütün petrol gelirini hedef alma çağrısı yaparken, göçmenlik kriziyle ilgili olarak Meksika sınırı boyunca bir duvar inşa etme fikrini savundu. Amerikalı istihbarat ajanlarının 2000’li yıllarda terör zanlılarına uyguladıkları “suda boğulma hissi veren” işkence yöntemiyle ilgili görüşü sorulan Trump, terör zanlılarını sorgulamak amacıyla “bu uygulamadan çok daha beterini getiririm” diye konuştu. Rakip aday Jeb Bush’la tartışırken, “sesini kes” diye seslenmesi üzerine Trump, seyirci tarafından yuhalandı.
Donald Trump, New Hampshire’ın Cumhuriyetçi seçmenleri arasında yürütülen son kamuoyu yoklamasında kendisine en yakın adayın yüzde 13 önünde bulunuyor. Ülke genelindeki kamuoyu yoklamalarında durumunun iyi olmasına rağmen Iowa önseçimlerinde ikinciliğe düşmesi, Trump’ın New Hampshire önseçimlerine daha sıkı tutunmasına yol açtı.
New Hampshire önseçimi, ilk yapılan önseçim olan Iowa’daki gibi medya ilgisinin yoğun olması dolayısıyla belirleyici bir özelliğe sahip. Bu önseçimde başarısız olan aday adaylarının yarıştan erken çekilmesi daha olası.
Cruz için işkence ‘genişletilmiş sorgulama yöntemi’, IŞİD sorununa çözüm ise ‘halı bombardımanı’
Iowa önseçimlerinden beklenmedik bir şekilde birinci çıkan Texas eyaleti senatörü Ted Cruz, “suda boğulma hissi veren” işkence yöntemi için yorum yaparken, Amerika’yı güvende tutmak için “her türlü genişletilmiş sorgulama yöntemini yaygın bir şekilde geri getirme” vaadinde bulundu.
Suriye ve Irak’taki IŞİD tehdidine karşı “halı bombardımanı” görüşünü savunmaya devam eden Cruz, bunun “rastgele yapılmayacağını, özel hedeflere odaklanılacağını” söylemekle yetindi.
Çay Partisi adlı muhafazakar hareketin Amerikan Kongresi’ndeki en önemli temsilcisi olan Ted Cruz’un New Hampshire’da, Iowa’daki gibi başarı elde etmesi beklenmiyor. Cruz, Marco Rubio gibi Küba asıllı olsa da, Rubio gibi Katolik değil, dindar bir Protestan. Ayrıca New Hampshire’daki Cumhuriyetçi seçmen, daha laik ve ılımlı yapıya sahip olduğu için, Ted Cruz’a verilecek oyun bu eyalette daha düşük olacağı tahmini yapılıyor.
Öte yandan Iowa önseçimlerinde tek haneye düşen Florida eski Valisi Jeb Bush ile Ohio Valisi John Kasich açısından New Hampshire önseçimleri, yarışa devam edip etmeme konusunda kritik öneme sahip. Iowa’da başarısız olan Kentucky Senatörü Rand Paul, eski Arkansas Valisi Mike Huckabee ve eski Pennsylvania Senatörü Rick Santorum yarıştan çekilmeye karar verdi.Ayrıca ABC televizyonunun Cumhuriyetçi Parti’nin tek kadın adayı Carly Fiorina’yı tartışmaya almaması, eleştirilere neden oldu.
Yine yarışta beklenen performansı alamayan siyahi aday adayı Ben Carson açısından dün gecenin en kazançlı anı, Ted Cruz’a özür diletmesi oldu. Cruz kampanyası çalışanları, geçen haftaki Iowa önseçimlerinin hemen öncesinde emekli beyin cerrahı Ben Carson’un yarıştan çekildiğini duyurmuştu. Carson bunu “Washington politikacılarının ahlak anlayışı” diye eleştirirken Ted Cruz, ekibinin bu hatasından dolayı Carson’dan kamuoyu önünde özür diledi, ama CNN tarafından yanlış bilgilendirildiğini iddia etti. Öte yandan Donald Trump, Ted Cruz’u “Carson’un oylarını çalmakla” suçladı.
New Hampshire eyaletinin en büyük kenti Manchester’da bulunan Saint Anselm Koleji’ndeki tartışma programını yöneten ABC televizyonu sunucuları, programdan hemen önce uzun menzilli füze denemesi yapan Kuzey Kore’yle ilgili olarak adayların görüşlerini sordu. Jeb Bush, Kuzey Kore’ye öncü askeri müdahale seçeneği sunarken, Trump Pyongyang’ı geri adım atmaya zorlayacak etkenin Çin olacağını savundu.
Demokrat cephede New Hampshire’ın favorisi Sanders
Perşembe gecesi New Hampshire’da kendi tartışma programlarına katılan Demokrat Partili adaylar, Hillary Clinton ve Bernie Sanders ise, hafta sonu eyalette kampanyalarını sürdürdü.
New Hampshire’daki kamuoyu yoklamaları, komşu Vermont eyaletinin senatörü Bernie Sanders’ın Hillary Clinton’a yüzde 20 fark attığını ortaya koyuyor. Clinton, 2008’de Barack Obama’yla giriştiği başkanlık yarışında New Hampshire’da yapılan önseçimleri birinci tamamlamıştı.
Ulusal kamuoyu yoklamalarında eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton önde gitse de, Bernie Sanders’ın Clinton’u yakından izlediği, bazı yerlerde yaklaştığı gözleniyor. Nitekim Sanders, Iowa önseçimlerini Clinton’un yalnızca binde 2 farkla gerisinde tamamladı.
Bernie Sanders kendisini “demokrat sosyalist” olarak tanımlasa da, bu ifade Avrupa standartlarında “sosyal demokrat” tanımıyla örtüşüyor. 74 yaşındaki adayın önceliği Amerika’daki gelir adaletsizliği ve küresel ısınma. Kampanya bağışlarını bireylerin gönüllü yardımları üzerinden toplayan Sanders, büyük şirketlerden bağış almamasını kendisi için gurur vesilesi yapıyor ve rakibi Clinton’u “büyük şirketlerin, Wall Street’in destekçisi ve düzenin bekçisi” olmakla suçluyor.
1990’lı yıllarda First Lady olarak öne çıkan Hillary Clinton’un en büyük silahı ise, devlet tecrübesi. Clinton 2000 yılından itibaren New York eyaleti senatörlüğü, ardından da Obama kabinesinde Dışişleri Bakanlığı görevlerinde bulundu. Ancak Clinton’un bakanlık döneminde devlet sırları içeren mesajlarını kişisel e-posta adresinden göndermiş olduğunun ortaya çıkması, 2016 yarışında tökezlemesine yol açan en önemli engel oldu.
Clinton-Sanders rekabeti, Cumhuriyetçi adaylar kadar gergin geçmiyor. Nitekim Perşembe günkü tartışmada Clinton, parti adaylığını garantilemesi durumunda yardımcı olarak kimi seçeceği sorusuna, “Sanders ilk arayacağım kişi olur” yanıtını vermişti.
