Merkezi New York’ta bulunan Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) yıllık özel raporunu yayınladı. Kuruluşa göre dünya çapında en az 251 gazeteci yaptığı haber yüzünden cezaevinde. Cezaevinde olan gazetecilerin yarısından fazlası da Türkiye, Çin ve Mısır’da.
CPJ raporunda otoriter rejimlerin, muhalif sesleri susturmak amacıyla hapis cezasını bir araç olarak kullandığını belirtti.
Raporda, Çin, Mısır ve Suudi Arabistan’da geçtiğimiz yıla kıyasla daha fazla sayıda gazetecinin hapse girdiği, bu ülkelerin yerel gazetecilere yönelik baskıyı daha da arttırdığı tespiti yer aldı.
Türkiye’nin de 3 yıl üst üste dünyadaki en fazla gazeteciyi hapse atan ülke konumunda olduğu, Türkiye’de 68 gazetecinin cezaevinde bulunduğu da CPJ raporunda vurgulandı.
Elana Beiser’in hazırladığı rapora göre, gazetecilerin yüzde 70’i devlete karşı işlenen suçlar, yüzde 28’i de “sahte haber” suçlamasıyla cezaevine girdi.
Raporda, siyaset gazeteciler için en tehlikeli, insan hakları da ikinci tehlikeli alan olarak nitelendi.
Rapora göre, “Sahte haber” temelli suçlamalarla hapsedilenlerin oranı iki yıl önce yüzde dokuz iken, bu yıl bu oran yüzde 28'e çıktı.
Sahte haber temelli suçlamalar sonucu hapsedilenlerden en kalabalık grup 19 gazeteciyle Mısır'da. Onu dört gazeteciyle Kamerun, üç gazeteciyle Ruanda ve birer gazeteciyle Çin ve Fas izliyor.
Raporda bu artışın, dünya genelinde yükselen ve Başkan Donald Trump'ın en önde gelen sözcüsü olduğu "yalan haber" söylemiyle paralel geliştiği vurgulanıyor.
Rapora göre, cezaevinde bulunan kadın gazetecilerin sayısı da arttı. Dünya çapında 33 kadın gazetecinin cezaevinde olduğu, bunların dördünün Suudi Arabistan’da olduğu bilgisine yer verildi.
Çin’de tutuklu gazetecilerin hepsi Sincan’da
Raporda bu yıl cezaevinde bulunan gazeteci sayısındaki artış Çin’in Uygurlar’a yönelik muamelesinin bir sonucu olarak değerlendirildi.
Rapora göre, Çin'de en az 10 gazeteci herhangi bir suçlama olmaksızın hapiste tutuluyor ve hepsi Birleşmiş Milletler'in Pekin'i bir milyona varan sayıda insanı yargılamadan toplu gözetim ve gözaltında tutmakla suçladığı Sincan’da.
Raporda, Başkan Trump’ın Pekin'i ticaret ve teknoloji alanlarında sıkıştırdığı ancak insan hakları ve basın özgürlüğü konularının manşetlerde yer bulamadığı savunuldu.
Gazetecileri Koruma Komitesi Başkanı Joel Simon “Son birkaç yıl içinde yoğunlaşan gazetecilere yönelik kürsel saldırıda azalma işareti yok. 251 gazetecinin yaptıkları haberden dolayı cezaevinde olması kabul edilemez” dedi.
Kaşıkçı cinayeti de raporda
Kuruluşun raporuna, İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’nda öldürülen Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı da girdi.
Raporda, “Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinden bu yana yoğun biçimde mercek altında olan Suudi Arabistan ülke içindeki gazetecilerin üzerindeki baskıyı artırdı” ifadesi kullanıldı.
Rapora göre, Suudi Arabistan’da 1 Aralık itibariyle 16 gazeteci hapiste ve bu gazetecilerin arasında kadın hakları konularına eğilen dört kadın gazeteci de var.
Raporda, “Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kaşıkçı cinayetinden bu yana Suudi Arabistan'ı en çok eleştiren isim olmuşsa da, iktidarında gezegendeki tüm diğer ülkelerden daha çok gazeteci hapse girmeyi sürdürüyor” ifadeleri yer aldı.
Kuruluşun hazırladığı cezaevi sayımı raporunda sadece devletler tarafından gözaltına alınan ve tutuklanan gazeteciler yer alıyor.
Kuruluşun verdiği sayıya ortadan kaybolan ya da devlet dışı aktörler tarafından alıkonulan gazeteciler dahil değil.
