Cumhuriyetçi Partili Başkan aday adaylarının dün gece CNN televizyonunda canlı yayınlanan tartışması öncekilere oranla daha içerikli, daha medeni ve kişisel hakaretlerden uzak geçtiği şekilnde yorumlansa da, partinin önde gelen adayı Donald Trump’ın Müslümanlar’la ilgili ifadeleri uzun süre tartışılacağa benziyor.
Önceki gün CNN sunucularından Anderson Cooper’a verdiği demeçte “İslam bizden nefret ediyor” diyen Donald Trump, radikal ve ılımlı Müslümanlar arasında ayrım yapmadığı için eleştirilmişti.
Bu demecin ardından dün Miami Üniversitesi’nde yapılan tartışmanın sunucusu Jake Tapper, Donald Trump’a bu söyleşideki sözlerini hatırlatarak, “(Dünyadaki) 1,6 milyar Müslüman’dan mı söz ediyorsunuz?” diye sordu. Trump ise bu soruya, “Birçoğundan söz ediyorum, bir çoğundan” diye yanıt verdi.
New Yorklu milyarder emlakçı, daha önce de Müslümanlar’ın Amerika’ya girişinin geçici olarak yasaklanmasını savunmuş, ya da 11 Eylül saldırıları sırasında New Jersey eyaletinde bir grup Müslüman’ın kutlama yaptığı şeklinde şimdiye kadar kanıtlanmamış bir iddiada bulunmuştu.
Trump radikal olan ve olmayan Müslümanlar arasındaki ayrımı yapmadığı yönündeki eleştirilere dikkati çekerek, “Belki haberiniz olmayabilir, ama (ABD’ye karşı) muazzam bir nefret var” diye konuştu.
Trump tartışma sonunda CNN sunucularından Chris Cuomo’nun sorularını yanıtlarken de, “Çok büyük bir nefret var ve bunun derinlerine inmek gerek. Camilerde Amerikan karşıtı söylemler var. Radikal İslam büyük bir felaket. Ben daha önce böyle bir düşmanlık görmedim” diye konuştu. Trump bu açıklamayı kendisini dinleyenleri tatmin etmek için yapmadığını da savundu.
Rubio: ‘Amerika için ölen Müslümanlar da var’
Tartışma sırasında Trump’ın yorumuyla ilgili görüşleri sorulan Florida Senatörü Marco Rubio ise Donald Trump’ı çok sayıda insanın duymak istediği sözleri söylemekle suçladı. Bir başkanın böyle ifadeler kullanamayacağını savunan Rubio, bunun sonuçlarının hem Amerika’da hem de dünyada ağır sonuçları olacağını savundu.
Bangladeş’te misyonerlik yapan bir çifti örnek gösteren Marco Rubio, Trump’ın açıklamalarının bu misyoner çifti tehlikeye attığını, bu çiftin güvenliğinin o ülkedeki “dost Müslümanlar’a” emanet olduğunu söyledi. Asıl tehlikenin “radikal İslam” olduğunu ekleyen Rubio, ayrıca silahaltında Amerika’yı savunurken ölen Müslüman askerler olduğunu hatırlattı. “(Washington’daki) Arlinton Ulusal Mezarlığı’nı ziyaret ederseniz, mezarların üzerinde hilal işaretleri göreceksiniz” açıklaması alkış alan Marco Rubio, “Bu üniformalı insanlar Amerika’yı seviyor ve bunun için ölmeye hazır. Dinlerinin ne olduğunun önemi yok” diye konuştu.
Rubio’yu “siyasi terbiye” çerçevesinde davranmakla suçlayan Donald Trump ise, “Sonuçlara bakalım. Uçaklarını Dünya Ticaret Merkezi’ne çarptılar, Pentagon’a düşürdüler. Beyaz Saray da hedef alınabilirdi. Muazzam bir nefret var, çok geniş kesimlerden söz ediyorum. Kadınlara korkunç davranıyorlar” dedi.
Marco Rubio ise, Donald Trump’ın bu şekilde konuşmasının, Amerika’nın radikal Müslümanlar’la mücadelede Ürdün, Suudi ve Körfez krallıklarıyla, Mısır hükümetiyle birlikte çalışmasına engel oluşturacağına işaret etti, “İslam radikalleşerek ciddi bir krizle yüzleşirken Müslümanlar’la birlikte çalışmak zorundayız” diye konuştu.
Kasich: ‘AB Türkiye’yi üyeliğe kabul etmemekle yanlış yaptı’
Bu konuda görüşü sorulan Ohio Valisi John Kasich ise konuyu Türkiye’ye getirdi ve “Bir şekilde Türkiye’yle yakınlaşma yolu bulmalıyız. Dürüstçe söyleyeyim, Avrupalılar’ın Türkiye’yi kıtanın ekonomik alanına (AB’ye) katmayarak yanlış yaptığını düşünüyorum. Birçok Müslüman ülkede, çarpık inanışlı kişilerden çıkan görüşlere inanılmıyor” dedi.
Texas Senatörü Ted Cruz da IŞİD’le mücadele için “Kürtler’in silahlandırılması” gerektiğini savundu.
Trump: ‘İsrail-Filistin sorununu çözmeye çabalardım’
Cumhuriyetçi aday adaylarına ayrıca İsrail-Filistin sorunuyla ilgili görüşleri de soruldu. Rubio, Cruz ve Kasich, İsrail’e koşulsuz destek verirken, Donald Trump başkan olması durumunda bölgeye barış getirmek için çabalayacağını söyledi. Trump, “Ben İsrail yanlısıyım, İsrail’e muazzam bir sevgim var. Damadım ve kızım Yahudi, iki torunum Yahudi. İsraillilerin en sert görüşlüleriyle de konuştum. Hepsi barış istiyor. Eğer bir barış olacaksa benim arabulucu olmam daha yararlı olur. Ancak diğer tarafın benim tarafsız olduğumu anlaması gerek. Belki en çetin görüşme olur, ama belki bir anlaşma sağlayabiliriz” diye konuştu.
Ağırlıklı olarak dış politika ve ekonomik konuların işgal ettiği canlı yayın tartışma programına katılan CNN sunucu ve yorumcuları, tartışmayı öncekilere oranla "daha içerikli ve daha saygılı" olarak değerlendirirken, Marco Rubio, tartışmayı daha iyi bir düzeye çıkardığı için CNN'e teşekkür etti.
Özellikle Rubio ve Trump arasında öncelikli tartışmalarda karşılıklı hakaretleşmelere ve aşağılamalara varan ifadeler kullanılmıştı. Adaylar kendilerinin ilk hakarete başlayan taraf olmadığını iddia etse de, Trump kendisine yapılan saldırılara aynı düzeyde yanıt verme hakkına sahip olduğunu söylemişti.
Salı günü kritik eyaletlerde önseçimler
Cumhuriyetçi ve Demokrat Parti başkan aday adayları gelecek Salı günü, Florida, Ohio ve Illinois gibi, yüksek delege sayısına sahip büyük eyaletlerde önseçim mücadelesi verecek. Önseçimler, Cumhuriyetçi Parti’nin en gerideki iki adayı Ohio Valisi John Kasich ve Florida senatörü Marco Rubio için oldukça kritik olacak. İki eyalette de Cumhuriyetçi Parti önseçimlerini kazanan adaylar, tüm eyaletin delegelerinin desteğini alabiliyor. Kasich ve Rubio’nun kendi eyaletlerinde mücadeleyi kaybetmeleri durumunda, önseçim yarışından çekilmeleri olasılığı oldukça kuvvetli.
Öte yandan yarıştan bir süre önce çekilen Cumhuriyetçi aday adayı emekli cerrah Ben Carson’un bugün Donald Trump’a desteğini açıklayacağı bildirildi. Daha önce çekilen tek kadın aday Carly Fiorina ise desteğini Texas Senatörü Ted Cruz’a verdi.
