Brexit konusundaki görüşmelerde yaşanan tıkanıklığı aşma çabası kapsamında bugün bir araya gelen İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ara verilen görüşmelere yeniden başlanmasını kararlaştırdı.
İngiltere’nin referandum ile Avrupa Birliği’nden ayrılmasından sonra, taraflar arasında ayrılığın kurallarını belirlemek üzere başlatılan ve 31 Aralık’ta sona ermesi hedeflenen "Brexit sonrası müzakereler", sürenin tamamlanmasına günler kala yine tıkanmıştı.
Müzakerelerde, "Avrupalı balıkçıların İngiliz sularına erişimi", "rekabet açısından Londra'nın talep ettiği garantiler" ve "gelecekteki anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin mekanizma" üzerinde tıkanıklık aşılamadı.
Fransa, AB balıkçılarının İngiliz sularında avlanmaya devam edebilmelerine izin verilmezse, anlaşmayı veto edeceğini açıkladı. AB Dönem Başkanı Almanya ise "müzakerelerin mutlaka anlaşmalı ayrılıkla sonuçlanması için" bastırıyor.
Johnson ve AB Komisyonu başkanından "müzakerelere devam" kararı
İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tıkanıklığı aşmak için Cumartesi günü bir saati aşan bir görüşme yaptı.
Görüşmenin ardından yapılan açıklamada. iki liderin müzakere heyetlerine Pazar günü ticaret görüşmelerine geri dönmeleri talimatı verdiği belirtildi.
Ortak açıklamada, Johnson ve von der Leyen aralarında hala ciddi görüş ayrılıklarının sürdüğünü kabul etmekle birlikte, "müzakere heyetleri tarafından, bu ayrılıklara çözüm bulunup bulunamayacağını değerlendirmek için ilave çabalar ortaya konması gerektiği yönünde mutabakata vardıklarını" kaydetti.
Açıklamada, "Eğer bu meselelere çözüm bulunamazsa hiçbir anlaşma uygulanabilir olamaz. Dolayısıyla baş müzakerecilerimize yarın (Pazar) Brüksel'de yeniden toplanmaları talimatını veriyoruz. Pazartesi akşamı tekrar konuşacağız" ifadesi kullanıldı.
Cuma günü müzakerelere "ara" verme kararı alınmıştı
Londra’da başarısız geçen bir haftalık müzakerelerin ardından, İngiliz ve Avrupalı diplomatlar, "görüş ayrılıklarının hala çok derin olması nedeniyle" Cuma günü müzakerelere "ara" verme kararı almıştı. Avrupa Birliği müzakerecisi Michel Barnier ve İngiliz mevkidaşı David Frost benzer açıklamalarda, "Önemli farklılıklar nedeniyle anlaşma için şartlar yerine getirilmedi. Tartışmaları askıya almayı kabul ettik" ifadesine yer vermişti.
Michel Barnier Twitter hesabından paylaştığı mesajında, halen 3 nokta üzerinde bir anlaşmaya varamadıklarını kaydetmişti: Avrupalı balıkçıların İngiliz sularına erişimi, rekabet açısından Londra'nın talep edilen garantiler ve gelecekteki anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin mekanizma.
Hafta başından beri Londra'da bulunan AB’nin “Bay Brexit’i” Michel Barnier, görüşmelerin tıkanmasının ardından Brüksel'e döneceğini açıklamıştı. Anlaşmanın, 31 Aralık'ta yürürlüğe girebilmesi için öncelikle Avrupa Parlamentosu tarafından zamanında onaylanması gerekiyor. AB yönetimi bu nedenle, müzakerelerin bu hafta bitmesini hedefliyor. Anlaşmanın AP’de kabul edilmesinin ardından 31 Ocak 2020'de İngiltere resmi olarak AB’den tümüyle kopacak ve AB standartlarını uygulamayı bırakacak.
Fransız vetosu
AB ve İngiltere, ileriye dönük ilişkilerini yönetecek bir anlaşmaya varamazsa, her iki taraf da, ‘gümrük tarifeleri veya kotaları içeren’ Dünya Ticaret Örgütü kurallarına göre ticaret yapacak. Bu da her iki taraf için, Corona pandemisinin yarattığı ekonomik şoka ek yük getiren ikinci bir ekonomik şok riskini ortaya çıkaracak.
Fransa Cuma sabahı, uzlaşma metninin özellikle AB’li balıkçıların geleceğini tehdit etmesi halinde, bunu veto etmekte tereddüt etmeyeceği uyarısı yaptı. Fransa'nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Clement Beaune, Europe 1 radyosuna yaptığı açıklamada, "Eğer anlaşmada iyi koşullar olmazsa buna karşı çıkarız. Her ülkenin veto hakkı vardır. İngiltere ile ‘anlaşmasız ayrılık’ olasılığı hala masada. Ve buna hazır olmamız gerekir" dedi.
Fransa, anlaşmasız bir ayrılıktan endişe eden AB’nin "İngilizler'e çok fazla taviz verdiğine dair endişe ettiklerini" dile getiriyor. Le Monde gazetesine konuşan bir AB’li diplomat, bu endişenin Roma, Madrid, Brüksel ve Kophenag gibi başkentler tarafından da paylaşıldığını iddia ediyor.
AB içinde birlik çabası
Dönem Başkanı Almanya ve AB Komisyonu ise öngörülen tarihte bir anlaşmaya varılması için bastırıyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel'in sözcüsü, "Elbette, ne pahasına olursa olsun mantığıyla ulaşılan bir anlaşmaya ‘evet’ demeyiz. Kırmızı çizgiler var. Ancak yine de uzlaşma için yer var " dedi. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel de, "AB üyeleri arasında birlik içinde hareket etmek için bu sürecin son saniyesine kadar dayanacağız" diye konuştu.
Balıkçılık konusu, tartışmaların başından itibaren, Fransa ve Hollanda için önemli olduğu kadar sembolik bir konu olarak ortaya çıktı. Fransa Başbakanı Jean Castex Perşembe günü Fransız balıkçılığının müzakerelerde "bir ayar değişkeni olarak feda edilemeyeceğini" söyledi. Fransız Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Agnes von der Mühll, "AB bu ana kadar uzlaşmaya varabilmek için tüm jestleri yaptı. Şimdi adım atma sırası İngilizler’de" diyerek Fransız balıkçıların İngiliz karasularında avlanmaya devam edebilmesi konusunda son ana kadar ısrar edeceklerinin işaretini verdi.
AB Konsey Başkanı Charles Michel, Aralık’ta toplanacak zirve öncesinde düzenlediği basın toplantısında, Brexit için öngörülen takvimi yeniden hatırlattı. Liderler 10-11 Aralık tarihli zirvede konu üzerindeki son müzakereleri yapacak. Ancak bir uzlaşma sağlanamazsa, Brüksel kulislerinde liderlerin, "Aralık ayında Brexit sonrası anlaşma için yeniden bir araya gelebilecekleri" konuşuluyor
