El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in ölümünden sonra borsalarda yükselme, Dolar’ın değerinde artış, petrol ve altın fiyatlarında düşüş görüldü. Ancak piyasalardaki Bin Ladin etkisi, kısa sürede gücünü kaybetti. Bin Ladin’in liderliğindeki El Kaide, 11 Eylül terör saldırılarını düzenlediğinde ise hem Amerikan ekonomisi hem de küresel piyasalar uzun süre çalkalanmış, borsalarda önemli düşüşler kaydedilmişti. Dünyanın en tehlikeli teröristinin öldürülmesi neden piyasalarda uzun soluklu bir düzelme yaratmadı?
Başkan Barack Obama’nın El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in Pakistan’da düzenlenen bir operasyonda öldürüldüğünü açıklaması tüm dünyada günlerce yankılandı. Bu gelişmenin siyasi, askeri ve jeopolitik etkileri konusunda öngörüler yapıldı. Bu konulardaki tahminler devam ederken, piyasalar kararını kısa süre içinde verdi: Bin Ladin’in ölümü küresel ekonomik sorunları çözmekten çok uzaktı. Bu yüzden de ilk andaki iyimser hava yerini günlük gelişmelere bıraktı.
George Washington Üniversitesi Elliott Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Tara Sinclair bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Usame Bin Ladin’in ölümü sembolik bir değer taşıyor. Önemli bir sembolik değer, ama bu, El Kaide’nin tamamen çökertildiği veya terörün sona erdirildiği anlamına gelmiyor. Bu nedenle de Bin Ladin’in ölüm haberinin etkisi sınırlı oldu.”
Ekonomi ve Uluslararası İlişkiler Öğretim üyesi Tara Sinclair, hisse senedi, tahvil ve emtia borsalarının da bu etkinin sınırlı etkisini rakamlarla ortaya koyduğunu söylüyor.
George Washington Üniversitesi Ekonomik Öngörüler Araştırma Bölümü Eş Başkanlığı da yapan Tara Sinclair, Bin Ladin’in öldürülmesinin halkın ekonomik beklentilerini, Amerikan hükümetine bakışını veya tüketici olarak davranışlarını değiştirmeyeceğini de söylüyor.
Bin Ladin’in ölüm haberinden sonra günü 92 puanlık düşüşle kapatan Dow Jones, 11 Eylül saldırıları sonrasında ise %7 oranında değer kaybetmişti.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Florida Memorial Üniversitesi profesörlerinden Olivia Jackson, 11 Eylül’ün korku, panik ve belirsizlik ortamı yarattığına bu yüzden o dönem piyasalarda ciddi çalkantılar oluştuğuna dikkati çekiyor.
Jackson, o dönemden bu yana borsaların terör olayları karşısında direncinin arttığını da belirtiyor. Olivia Jackson da, gücü azalan Dolar, işsizlik gibi sorunların borsayı daha fazla ilgilendirdiğini de vurguluyor.
11 Eylül terör saldırılarından sonra Amerika Afganistan ve Irak’ta savaş başlattı, iç güvenlik harcamalarını önemli oranda yükseltti. Peki bu üç faktör, Amerikan ekonomisini ne derece etkiledi?
George Washington Üniversitesi Ekonomi ve Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Sinclair, “Bu üç faktör bütçede önemli bir paya sahip” diyor, ancak savaşlar ve terörle mücadelenin Amerikan ekonomisinin ritmini bozmadığını söylüyor:
"Buna birkaç açıdan yaklaşabiliriz. Mesela Amerika’nın 11 Eylül’den sonraki askeri harcamalarına bakarsak, savunma bütçesi toplam bütçenin %20’si. 1944 yılında ulusal savunma harcamaları ülke bütçesinin %90’ı düzeyindeydi."
George Washington Üniversitesi öğretim Üyesi Tara Sinclair, gayrisafi milli hasılaya bakıldığında da Irak ve Afganistan savaşlarıyla, terörle mücadele çabalarının Amerikan ekonomisinde aşırı olumsuz bir etkisi olmadığını söylüyor. Sinclair, savunma harcamalarının gayrisafi milli hasılanın %5’i düzeyinde olduğunu kaydediyor ve bu oranın son 20 yıldır hemen hemen hiç değişmediğini vurguluyor.
