ABD Başkanı Joe Biden devlet ziyareti kapsamında Hindistan Başbakanı Narendra Modi’yi Beyaz Saray’da ağırladı. Görüşmeye Hint Pasifik’te Çin’in artan nüfuzu ve iki ülke arasındaki savunma işbirliği damga vurdu. Ortak açıklamada bölgede “tehditkar” eylemlerden duyulan endişe dile getirildi.
Rusya’nın Ukrayna işgalini net bir dille kınamaktan kaçınan, Rusya ile petrol ticaretini artıran ve ülkesinde insan hakları alanında eleştirilerle karşı karşıya olan Hindistan Başbakanı Modi’nin ABD ziyareti, Çin’in Hint-Pasifik bölgesinde artan nüfuzundan doğan endişelerin tırmandığı bir döneme rastladı.
“Sorunlar ABD ve Hindistan’ın birlikte çalışmasını gerektiriyor”
Başkan Biden ve Beyaz Saray’da devlet töreniyle karşılanan Hindistan Başbakanı Modi görüşmenin ardından ortak basın toplantısı için gecikmeli olarak kameralar karşısına geçti.
İki lider verdikleri mesajlarda ABD-Hindistan arasındaki ilişkilerde yeni bir dönemi işaret etti, Çin’in artan küresel nüfuzuna karşı savunma ve ticarette imzalanan anlaşmaların önemini vurguladı.
Başkan Biden iki ülke arasındaki ilişkilerin hiç olmadığı kadar "güçlü, yakın ve dinamik" olduğunu söyledi; "Dünyanın karşı karşıya olduğu sorunlar ABD ve Hindistan’ın birlikte çalışmasını gerektiriyor, biz de öyle yapıyoruz" dedi.
Hindistan Başbakanı Modi de görüşmeyi “verimli” olarak niteledi; “Hint Pasifik’te barış öncelik” diye konuştu. Hint lider Ukrayna savaşı konusunda diyalog ve diplomasinin altını çizdi.
58 maddelik ortak açıklama
İki liderin görüşmesinin ardından Beyaz Saray’dan paylaşılan 58 maddelik ortak açıklamada, Hint Pasifik’te tehditkar ve zorlayıcı adımlardan duyulan endişe dile getirildi.
Liderlerin bu bölgede istikrarı bozacak adımlardan kaçınılmasını vurguladığı ifade edildi.
Ortak yazılı açıklamada, “özgürlük, demokrasi, insan hakları, kapsayıcılık, çoğulculuk ve tüm vatandaşlar için eşit fırsatlar gibi ortak değerlerin” altının çizildiği de vurgulandı.
İnsan hakları ve demokrasi eleştirileri
Kendi ülkesinde demokraside gerileme ve insan haklarının yanı sıra Müslümanlar ve diğer azınlıklara yönelik ayrımcı politikalar uyguladığı gerekçesiyle eleştirilen Hindistan Başbakanı Modi’nin ABD ziyareti tartışmalardan muaf değildi.
21 yıl önce Hindistan’ın Gujarat eyaletinde çıkan ve çoğu Müslüman binden fazla kişinin hayatını kaybettiği isyan sırasında olaylara müdahale etmemekle eleştirilen Modi 10 yıl boyunca ABD’ye vize sorunu nedeniyle gelememişti.
Hakkındaki suçlamaları reddeden Modi Hindistan’da 2012’de yüksek mahkemenin soruşturmasında aklandı; ancak tartışma İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin Hint hükümeti tarafından erişim engeli getirilen belgeseliyle yeniden gündeme geldi.
Merkezi ABD’de bulunan İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün yanı sıra; 70’e yakın Kongre üyesi Başkan Biden’a mektup yazarak Hindistan Başbakanı Modi ile görüşmesinde insan hakları ve demokrasi endişelerini gündeme getirmesi çağrısında bulundu.
Başkan Biden görüşmeden sonra gazetecilere yaptığı açıklamada insan hakları, özgürlükler ve hukukun üstünlüğü konularında dürüst bir görüşme yaptıklarını söyledi.
Beyaz Saray karşısında Modi protestosu
İki lider arasındaki görüşme devam ederken, Beyaz Saray’ın hemen karşısında toplanan Hint göstericiler, Modi’nin azınlıklara yönelik politikalarını protesto ediyordu.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi dokuz yıllık iktidarında ilk kez böyle bir formatta, Başkan Biden’la düzenlediği ortak basın toplantısında gazetecilerden gelen soruları yanıtladı. Hint lider biri Amerikalı diğeri de Hint olmak üzere önceden belirlenmiş iki gazeteciden gelen sorulara cevap verdi.
Amerikalı muhabirin sorusu, kendisini dünyanın en büyük demokrasilerinden biri olarak tanımlayan Hindistan’da demokratik gerilemeye ilişkin dile getirilen kaygılar ve azınlık haklarını iyileştirmek amacıyla hangi adımların atılacağına yönelikti.
Narendra Modi demokrasinin “Hindistan’ın DNA’sında” olduğunu savundu; ülkesinde kast, inanç din ya da coğrafi konuma göre ayrımcılık yapılmadığını söyledi.
ABD Kongresi’ne hitap etti
Modi, ABD ziyaretinin son ayağında Kongre’de ortak oturumuna hitap etti. Hindistan Başbakanı, “ABD ve Hindistan’ın özgür, açık ve kapsayıcı bir Hint-Pasifik vizyonunu paylaştığını” söyledi.
Hindistan Başbakanı’nın “ABD artık en önemli savunma ortaklarımızdan biri oldu” sözleri Kongre üyeleri tarafından ayakta alkışlandı.
Demokrat Parti’nin İlerici kanadından bazı Kongre üyeleriyse insan hakları kaygıları ve eleştirileri sebebiyle Hindistan Başbakanı Modi’nin Kongre ihitabını boykot etme kararı aldığını açıklamıştı.
Savunma işbirliği: General Electric’le savaş uçağı motoru üretimi anlaşması
Hindistan Başbakanı’nın ABD ziyaretine iki ülke arasında derinleşen savunma ve ticaret işbirliği de damga vurdu.
Hindistan dünyada en çok silah ithal eden ülke konumunda ve Stockholm Barış Araştırma Enstitüsü’ne göre askeri envanterinin yüzde 85’i Rusya’dan ithal.
Yine aynı kuruluşa göre 2013-2017 arasında askeri teçhizatının yarısından fazlasını Rusya’dan satın alan Hindistan, son 4-5 yıl içinde savunma malzemelerinin yüzde 47’sini Rusya’dan aldı.
Hindistan Başbakanı Modi’nin devlet ziyaretinden iki hafta önce ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin Hindistan’daydı. İki lider Beyaz Saray’da görüşürken, Amerikan General Electric şirketinin Hindistan’ın havacılık şirketiyle savaş uçağı motoru üretmek için anlaşma imzaladığı kamuoyuna duyuruldu.
İki ülkenin ilişkilerde önemli bir kilometre taşı olarak nitelenen ziyaretin ardından yapay zeka, siber alan, kuantum fiziği, yarı iletken yani çip sektörü gibi alanlarda da işbirliğini artırması bekleniyor.
ABD’li çip üreticisi Micron Technology Hindistan’da 2,7 milyar dolarlık yarı iletken test ve paketleme birimine yatırım yapmayı planlıyor.
ABD’nin liderliğinde kurulan ve uzay keşfine odaklanan Artemis Anlaşması’na katılmayı kabul eden Hindistan 2024’te Uluslararası Uzay İstasyonu’na gitmek üzere ortak misyonda NASA ile birlikte çalışacak.
