İran ve Rusya’nın iki ülke arasındaki ticaret ve mali işlemleri güçlendirmek amacıyla bankalar arası iletişim ve transfer sistemlerini birleştirmek üzere anlaştığı belirtiliyor. İran nükleer programı; Rusya da Ukrayna işgali sebebiyle Batı ülkelerinin ekonomik yaptırımlarının hedefinde.
İran Merkez Bankası Başkanı Yardımcısı Mohsen Karimi yarı resmi Fars haber ajansına dün yaptığı açıklamada, İran bankalarının bu sayede Rus bankalarıyla birlikte artık SWIFT’e ihtiyaç duymayacağını ve kurulan sistemin teminat mektupları, para transferleri gibi işlemler için kullanılabileceğini söyledi.
Rusya Merkez Bankası konuyla ilgili yorum yapmadı; ancak Mohsen Karimi 700 Rus bankasının ve 13 farklı ülkeden 106 başka yabancı bankanın sistemle bağlantılı olacağını belirtti.
İranlı yetkili yabancı bankaların isimlerini vermedi. Rusya Merkez Bankası’ndan temsilcilerin birkaç gün içinde anlaşmaya son şeklini vermek üzere İran’da temaslarda bulunacaklarını söyledi.
İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Farzin bu adımla İran ve dünya arasındaki mali kanalın onarıldığını kaydetti.
ABD’nin eski Başkan Donald Trump döneminde İran’la 2015 tarihli nükleer anlaşmadan çekilmesinden sonra yaptırımları yeniden devreye almasıyla İran merkezi Belçika’da bulunan SWIFT para transferi sisteminden çıkarılmıştı.
Rusya’nın Ukrayna’yı geçtiğimiz yıl işgal etmesinin ardından bazı Rus bankaları da benzer yaptırımların hedefi olmuştu.
SWIFT sistemi 11 binden fazla mali kurum arasındaki bağlantıyı sağlıyor ve uluslararası banka ve şirketlerin işlemler gerçekleşmeden önce birbirlerini uyarmalarını ve ödeme talimatı vermelerini sağlıyor.
Tahran-Moskova yakınlaşması dikkat çekiyor
Ukrayna işgalinin başlamasından bu yana Tahran ve Moskova arasındaki yakınlaşma dikkat çekiyor.
Biden yönetimi geçtiğimiz yıl Rusya ve İran’ın savunma alanında da askeri ilişkilerini güçlendirdiği uyarısında bulunmuştu.
İran’ın Rusya’ya insansız hava aracı tedarik ettiği ve Rusya’nın bu drone’ları Ukrayna’daki altyapının hedef alındığı saldırılarda kullandığı biliniyor.
Merkezi Washington’da bulunan Savaş Araştırmaları Enstitüsü’nün bu haftaki analizinde de, İran ve Rusya arasında gittikçe artan mali ve askeri ilişkilerle her iki tarafa da yarar sağlayacak şekilde yaptırımlardan kaçınmanın amaçlandığı tespiti yer alıyor.
ABD’den İranlı drone üreticilerine kısıtlama
ABD Ticaret Bakanlığı da Rusya’nın Ukrayna’da kullandığı drone’ları üreten yedi İran şirketine yeni ticari kısıtlamalar getirildiğini açıkladı.
İran’daki yedi şirket ve kurum, ABD’nin ulusal güvenlik ve dış politika çıkarlarına aykırı faaliyette bulunanların yer aldığı ihracat kontrol listesine dahil edildi.
Ortak kripto para hazırlığı
Rus Kripto Para ve Blockchain Endüstrisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Alexander Brazhnikov bu ay başında bir Rus gazetesine yaptığı açıklamada, İran’la ortak kripto para çıkarılması için çalıştıklarını söylemişti.
Bu adımın, her iki ülkeye dijital para birimiyle ticarete hazır olan ülkelerle uluslararası sistemin dışında işlem yapma imkanı verebileceği belirtiliyor.
İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC) ve Rus enerji devi Gazprom geçtiğimiz Temmuz ayında İran’daki petrol ve doğalgaz sahalarının geliştirilmesi ve sıvılaştırılmış doğal gaz projesi üzerinde çalışmak üzere bir mutabakat zaptı imzalamıştı.
İki ülke yaptırımların etkisini hissediyor
Tartışmalı nükleer çalışmaları sebebiyle büyük ölçüde ABD’nin uyguladığı yaptırımlar yüzünden ekonomik darboğazda olan İran’da halk gittikçe artan enflasyon ve işsizlik rakamlarının etkisini hissediyor.
Ülkede enflasyon yüzde 50’nin üzerinde ve İran İstatistik Merkezi’ne göre İranlılar’ın yarısından fazlası yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
İranlı genç kadın Mahsa Amini’nin gözaltında ölümünün ardından aylardır devam eden protesto gösterilerinin gölgesinde bugüne kadarki en ciddi meşruiyet kriziyle karşı karşıya kalan İran’da yetkililer ekonomik sorunların daha büyük huzursuzluğa yol açabileceğinden endişe ediyor.
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney bu hafta başında yaptığı açıklamada, “İran’da yerleşik düzenin ekonomik büyüme olmadan çözüm bulunmayacak ciddi bir refah ve geçim sorunuyla karşı karşıya olduğunu” söyledi.
İran televizyonlarında canlı yayınlanan konuşmasında Hamaney, “Günümüz dünyasında bir ülkenin statüsü büyük ölçüde ekonomik gücüyle ilişkili. Bölgesel ve küresel konumumuzu korumak için ekonomik büyümeye ihtiyacımız var” dedi.
