Tahran, bazı yabancı şirketlerin, Avrupa havaalanlarında İran uçaklarına uluslararası yaptırımlar çerçevesinde yakıt vermeyi reddettiğini bildirdi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ramin Menmanparast bazı Batılı şirketlerin, “maalesef uygun olmayan” önlemlere başvurduğunu açıkladı. Sözcü, bu şirketlerin hükümetlerinden mevcut kurallar ya da Birleşmiş Milletler yaptırımlarının ötesinde adımlar atılmasına karşı çıkmalarını istediklerini söyledi. İran, BM Güvenlik Konseyi’nin kabul ettiği yaptırımları “yasadışı” olarak tanımlamıştı.
Avrupa Birliği ve bazı ülkeler, İran’a BM yaptırımları dışında ek cezai önlemler almış bulunuyor.
Öte yandan Pekin hükümeti, bazı Çin şirketlerine İran’ın nükleer silah geliştirmesine yardımcı olmasına izin verdiği yolundaki haberleri reddetti. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ma Zhaoxu, Çin’in uluslararası yükümlülüklerini yerine getirerek İran’a yaptırımlar uygulamayı sürdürdüğünü söyledi.
BM Güvenlik Konseyi, uranyum zenginleştirme çalışmalarını durdurmadığı için İran’a dört kez yaptırım uygulama kararı aldı.
İran, nükleer programının barışcı amaçlı olduğunu savunuyor.
İran ilk kez Batılı petrol şirketlerinin bazı Avrupa havaalanlarında yolcu uçaklarına yakıt vermeyi reddettiğini doğruladı. Tahran hükümeti Temmuz ayından bu yana çıkan haberleri, “psikolojik savaş” gerekçesiyle yalanlamıştı.
İran hükümeti ve medyası, yeni uluslararası ekonomik yaptırımların etkisini aylardır hafife alıyordu. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Amerika ve Avrupa Birliği, geçen Haziran ayında İran’a karşı yaptırımları genişletme kararı almıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ramin Mehmanparast, Tahran’da düzenlediği basın toplantısında, uçaklarına yakıt verilmemesini eleştirdi, uygulamaları sürdürmesi durumunda Batılı petrol şirketlerini misillemeyle tehdit etti.
İranlı sözcü, yolcu uçaklarına yakıt verilmemesinin, yasal görmedikleri Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi yaptırımlarını bile aştığını öne sürdü. Mehmanparast petrol şirketlerinden bu uygulamadan vazgeçmelerini istedi, aksi takdirde buna anlayış göstermeyeceklerini ve karşı tedbirler alacaklarını bildirdi.
Hollandalı Shell şirketi, İran Havayolu uçaklarına yakıt verme sözleşmesini Temmuz ayında yenilemedi. Aynı ay İngiliz BP şirketi de Hamburg havaalanında İran uçaklarına yakıt vermeyi kesti.
Washington’daki Orta Doğu Enstitüsü uzmanlarından İran doğumlu Alex Vatanka, jet yakıtı konusunda yaşanan krizin İran içinde tartışmalar doğurabileceğini, çünkü yeni yaptırımların doğrudan sokaktaki adamı etkileyeceğini düşünüyor:
Uzman, sonuçta Stokholm’den Tahran’a giden bir yolcu uçağının Hamburg havaalanında yakıt ikmali yapmak zorunda kalacağını, yakıt alamıyor olmasının da dolaylı olarak İran’ın tartışmalı nükleer programının yarattığı bir sonuç olarak algılanacağını söyledi. Vatanka, İranlıların bundan sonra hükümetlerinin eylemlerini de sorgulamaya başlayacağını savunuyor.
İran’ın Natanz tesislerinde uranyum zenginleştirmeyi durdurmayı reddetmesinin ardından bu ülkeye yeni ekonomik yaptırımlar uygulanmıştı. Batılı ülkeler İran’ın nükleer programının askeri amaçlı olduğunu savunsa da Tahran hükümeti bunu reddediyor ve programın barışçı amaçlı olduğunda ısrar ediyor.
Alex Vatanka, İran halkının ekonomik zorluklardan dolayı ya kendi hükümetlerini ya da Batı’yı sorumlu tutabileceğini belirterek, bunun ekonomik yaptırım politikalarının geleceği açısından önemli olduğuna dikkati çekiyor.
İran’da Yeşil Hareket adlı muhalefet, yeni ekonomik yaptırımlardan hükümeti sorumlu tutuyor ve duruma nükleer programla ilgili politikanın yol açtığını savunuyor. Alex Vatanka, uçak yakıtı olayının yarattığı bunalımın İran muhalefetine yine hükümeti suçlama fırsatı verebileceği görüşünde.
