İngiltere'nin Brexit kararı ile AB'den ayrılmasının ardından, AB ile Birleşik Krallık arasındaki ticaretin hangi koşullarda süreceğini belirleyen anlaşma metni üzerinde hala uzlaşma sağlanmış değil. Avrupa Parlamentosu'nun (AP), "En son 20 Aralık'a kadar süre veriyoruz" ültimatomu da uzlaşmayı getirmedi. Anlaşma olmazsa öngörülen "acil önlemler düzenlemesini" onaylayan AP, hala anlaşmanın tamamını onaylamayı umuyor.
AB Komisyonu tarafından hazırlanan ve "No Deal/Anlaşmasız ayrılık" durumunda, AB ile İngiltere arasında hava ve karayolu sektöründe kaos yaşanmasından kaçınmak için alınacak tedbirleri içeren düzenleme, Avrupa Parlamentosu'nda görüşülerek onaylandı.
Görüşmeler sırasında AP milletvekilerine bilgi veren AB'nin başmüzakerecisi "Bay Brexit" Michel Barnier, Brexit sonrası görüşmelerin "önemli bir noktasına" ulaştıklarını; bir uzlaşma bulmak ve tıkanıklığı aşmak için yalnızca "birkaç saat" kaldığını açıkladı. Barnier, "Herkes, mevcut durumu değiştirecek gerçek ve somut bir çaba göstermezse, uzlaşmalı ayrılığın başarılamayacağını" söyledi. Barnier, "Bir hakikat anındayız. Bu anlaşmanın 1 Ocak 2021'de yürürlüğe girmesini istiyorsak, bu müzakerede çok az zamanımız, birkaç faydalı saatimiz kaldı" diye hatırlattı.
Heyetler arasındaki görüşmeler, özellikle AB balıkçılarının İngiliz kara sularında avlanabilmesi konusundaki uzlaşma arayışları Cuma günü de sürdü.
Hafta ortasında uzlaşma bulunması yolundaki olumlu sinyaller, hafta sonunda "tarafların pozisyonlarında ısrarlı" olmalarıyla yine çıkmaza girdi. Bunun üzerine AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Perşembe gecesi yeniden İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ı aradı. Görüşme sonunda tarafların, "büyük farklılıkları çözmelerinin zorluğuna" dikkat çekilen bir açıklama yapıldı.
Londra'dan AB'ye "sıra sizde" çağrısı
Londra, Avrupa'nın balıkçılıkla ilgili taleplerinin "mantıksız" olduğunu ve "büyük olasılıkla, Brüksel'deki taviz vermeyen tutum devam ederse, tartışmaların başarısızlıkla sonuçlanacağını" açıkladı.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Avrupa Birliği ile Brexit sonrası müzakerelerin "zor bir aşamada" olduğunu söyledi ve Brüksel'den tavizler beklediğini belirtti. İngiliz televizyon kanallarına çıkan Johnson, "Kapımız açık ve tartışmaya devam edeceğiz. Durumun zor göründüğünü söylemeliyim, doldurulması gereken bir boşluk var. Biz çok şey yaptık ve umarız ki AB'deki arkadaşlarımız masaya ellerinde bir şeylerle gelir" diye konuştu.
"Tüm senaryolara hazır olalım"
AB ve İngiltere arasındaki müzakerelerde hafta başında 3 konuda tıkanıklık vardı. “Adil rekabet koşulları" ve "gelecekteki anlaşmazlıkların yönetimi" konularında ilerleme sağlandı ancak görüşmeler "İngiltere kara sularının, AB'li balıkçılara açılması" konusunda tıkanmaya devam ediyor.
Çözüme ulaşabilmek amacıyla, İngiliz şirketleri adına herhangi bir sosyal, mali veya çevresel dampingden (fiyat kırma) korunmak için AB'nin rekabet açısından talep ettiği garantiler konusunda taviz verdiklerini belirten İngiltere tarafı, karşılığında Brüksel'den balıkçılık konusunda daha fazla esneklik bekliyor.
AB, özellikle Fransa, Hollanda ve İspanya için çok önemli bir konu olan balıkçılık konusunda, İngiliz kara sularına ulaşım hakkını korumak istiyor. İngiltere buna karşılık, tıkanıklığın aşılması için, balıkçılık haklarına ilişkin bir karar vermeden önce, "mevcut durumunun üç yıl boyunca sürdürülmesini" önerdi.
Michel Barnier, AP milletvekillerine bilgi verirken, "Çok samimi konuşuyorum, geldiğimiz an itibariyle, müzakerelerin sonucunun ne olacağını size söyleyemiyorum. Bu yüzden tüm senaryolara hazır olmalıyız. Bu anlaşmayı, ne pahasına olursa olsun yapmayacağız. Pazarlarımıza ve sularımıza erişim söz konusu olduğunda, haklar ve yükümlülükler arasında bir denge ve karşılıklılık ilkesinden başka bir şey istemiyoruz" dedi.
Brüksel'de, sayıları az da olsa, bir uzlaşmaya varılacağı konusunda iyimser beklentilerini dile getiren politikacılar da var. AP'nin Brexit yönlendirme grubunun eski başkanı Belçikalı politikacı Guy Verhofstadt, Sky News'a yaptığı açıklamada, "Nihayetinde bir anlaşma olacağını düşünüyorum. Politikada her zaman olduğu gibi, uzlaşma son anda gelecek" dedi.
Pazar gecesi ültimatomu
Görüşmeler öncesinde Avrupa Parlamentosu'nda grubu bulunan partilerin grup başkanları, Barnier ile bir araya gelerek, AP kararının 1 Ocak'tan önce yetişmesi için hızla uzlaşma sağlanması gerektiğini dile getirdiler. İngiltere'nin AB'yi resmen terk edeceği 31 Aralık’ta anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için ültimatom veren AP Grup Başkanları, Barnier'yi, "20 Aralık Pazar gecesine kadar bir anlaşma bulunmazsa, uzlaşma metnini gündeme alamayacakları" konusunda uyardı.
Bir ticaret anlaşması olmadan, AB ve Londra arasındaki ticaret, Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) kuralları altında, gümrük vergileri veya kotalarla eşanlamlı olarak yürütülecek. Bu durum, salgın nedeniyle zaten sarsılan her iki tarafın ekonomisi için ciddi sonuçlar doğuracak. Müzakerelerin sonuçlanmaması, Londra borsasının Cuma günü, haftayı düşüşle kapatmasına yol açtı.
