Avrupa Parlamentosu, Katar'ın menfaatine yapılan üst düzey bir yolsuzluk skandalı ile sarsılıyor. Katar'da Dünya Kupası futbol karşılaşmaları sürerken Avrupa Birliği'nin merkezinde, Avrupa Parlamentosu'ndan Katar'a uzanan bir rüşvet ve yolsuzluk skandalı patlak verdi.
"Bir körfez ülkesinin", Avrupa Parlamentosu'nun (AP) siyasi ve ekonomik kararlarını etkilediğinden şüphelenen Belçikalı savcılar, sonunda Katar'dan rüşvet aldığından şüphelenilen AP Bakan Yardımcısı Yunanlı vekil Eva Kaili'nin de dahil olduğu 4 kişiyi tutukladı.
Belçika Federal Polisi, Merkez Yolsuzluk Bürosu tarafından, Katar-AP ilişkisi üzerine yürütülen soruşturma Temmuz ayında başladı. Ekibe bankacılık, siyaset ve futbol dünyasında yankı uyandıran soruşturmalar yürüten, mali konular, yolsuzluk ve kara para aklama konularında uzman soruşturma yargıcı Michel Claise başkanlık etti. Soruşturma ekibi, sonunda bir Körfez ülkesinin Avrupa Parlamentosu'nun, ekonomik ve siyasi kararlarını etkilediğinden şüphelenerek AP Başkan Yardımcısına kadar uzanan bir yolsuzluk ortaya çıkardı.
Belçika federal savcılığından yapılan açıklamada, 9 Aralık Cuma günü Brüksel'de Avrupa Parlamentosu içinde "yolsuzluk" ve "kara para aklama" şüphesiyle yürütülen soruşturma kapsamında, 5 kişinin tutuklandığı bildirildi. Açıklamada, "Bir Körfez ülkesinin Avrupa Parlamentosu'nun ekonomik ve siyasi kararlarını önemli miktarda para ödeyerek veya Avrupa içinde siyasi bir konuma ve/veya stratejik öneme sahip üçüncü şahıslara önemli hediyeler teklif ederek etkilemesinden şüphelenildiği" ifade edildi.
On altı adrese baskın
Araştırmaların sonunda finansal yolsuzluk ilişkisi tespit eden Belçika polisi, başkentin çeşitli bölgelerinde, 16 adrese baskın düzenleyerek arama yaptı. Polis, Kaili ve ilgili 3 kişiyi tutuklarken, çeşitli adreslerde gerçekleştirdiği aramalarda, 600 bin Euro nakit para buldu. Bilgisayar ve cep telefonlarına da içeriklerini incelemek üzere el koydu.
Tutuklananlar arasında AP başkan yardımcılarından 44 yaşındaki Yunan sosyalist milletvekili Eva Kaili'nin de yer alması, skandalın boyutlarını büyüttü. Milletvekili Kaili'nin yanı sıra, eşi Francesco Giorgi, İtalyan sendika lideri Luca Visentini, 2004'ten 2019'a kadar milletvekilliği yapan 67 yaşındaki eski İtalyan vekil Pier-Antonio Panzeri de tutuklandı.
Brüksel'de deprem etkisi
AP Başkan Yardımcısı makamına kadar yükselen yolsuzluk operasyonu, AB içinde şiddetli bir deprem etkisi yaratırken bu depremin artçı sarsıntıları da olabileceği, yolsuzluk soruşturmasının parlamentodaki diğer milletvekillerine de uzanabileceği kaydedildi. Sosyal Demokratlar S&D grubundan iki milletvekili, Belçikalı Marc Tarabella ve Marie Arena'nın yardımcılarının da ofisi, müfettişler tarafından ziyaret edilerek mühürlendi.
Kasım ayında, bu iki seçilmiş yetkili, Katar'daki insan hakları durumunun "kusurlu ama ilerlemekte olan" doğasından bahsetti. Belçika Le Soir gazetesi, Avrupa Parlamentosu koridorlarında, bu olayın "buzdağının yalnızca görünen kısmı olduğu, olayın AP'de şaşkınlık yaratmaya yetecek kadar büyük olduğunun" konuşulduğu bilgisine yer verdi.
Katar neden AP'ye yaklaştı ?
Belçika basınında yer alan bilgilere göre, Katar, Dünya Kupası'nın hazırlıkları sürerken ülkedeki insan haklarının durumu ve göçmen işçilerle ilgili eleştiriler sırasında, "imajını korumak amacıyla" ve AB'nin siyasi yönelimlerini etkilemek maksadıyla, AP'li vekillere yaklaştı. Katar'ın AP kararlarını etkilemesine örnek olarak; S&D grubun çoğunluğunun, Avrupa Parlamentosu'nun, "Katar'ın 2022 FIFA hazırlıkları sırasında, insan haklarını ve göçmen işçilerin haklarını koruma konusundaki birincil sorumluluğuna saygı göstermemesini kınadığını belirten ve genellikle, "doğal nedenlere" atfedilen binlerce göçmen işçinin ölümlerinin araştırılmasını öneren bir değişiklik önergesine, karşı oy kullanması gösteriliyor.
AP'li vekiller, Doha rejimi karşısında sert tavır alınmasını isteyen 6 kadar ek değişiklik önergesi üzerinde , S&D'li vekillerin, sağcı ve aşırı sağ grupla birlikte ezici bir çoğunlukla aleyhte oy kullanmasının dikkat çektiğini dile getiriyor. Liberal Demokrat gruptan pek çok milletvekili "bu tutum karşısında şaşırdıkları ve bunun arkasında Katar'dan tarafından yürütülen çok sayıda lobicilik faaliyetinin olduğundan şüphelendiklerini" söyledi.
S&D grubunun üyesi ve Yunan televizyonunda eski bir gazeteci olan Eva Kaili, kısa bir süre önce parlamentoda sarf ettiği, "Bugün Katar'da düzenlenen Dünya Kupası, spor diplomasisinin bir ülkenin dönüşümünü nasıl başarabileceğinin somut bir kanıtıdır. İşçi hakları söz konusu olduğunda Katar bir öncüdür" sözleri, sadece milletvekillerinin değil, yargı çevrelerinin de dikkatini çekti.
Üyeliği askıya alındı
Cuma günü, S&D grubundan yapılan açıklamada, olayı "dehşet içinde" öğrendikleri ve Kaili'nin üyeliğinin derhal askıya alındığı belirtildi. Açıklamada, "Kapsamlı bir soruşturmayı ve tam açıklamayı destekleyen ilk biziz. Tüm yetkililerle tam işbirliği yapacağız. Bu ruhla, devam eden yasal işlemler hakkında kamuya açık bir şekilde yorum yapmayacağız. İddiaların ciddiyetini göz önünde bulundurarak yetkili makamlar, bilgi ve gerekli açıklamaları yapana kadar, Körfez ülkelerini ilgilendiren tüm dosyaların ve genel kuruldaki oylamaların, özellikle vize verilmesi ve planlanan ziyaretlerin askıya alınması çağrısında bulunuyoruz" denildi.
Sosyalist Parti ihraç etti
Yunan Sosyalist Partisi Pasok, tutuklamanın ardından Kaili'yi partiden ihraç etti. Belçika polisinden ülke medyasına yansıyan bilgilere göre, polis Eva Kaili'yi suç üstü yakaladığı için, Kaili milletvekili dokunulmazlığından faydalanamayacak. Polis, Kaili'nin evinde çantalar dolusu nakit para buldu.
Eva Kaili'nin eşi Francesco Giorgi, yine S&D grubundan İtalyan AP milletvekili Andrea Cozzolino'nun, Meclis'te danışmanı olarak görev yapıyor. Giorgi, 2004'ten 2019'a kadar AP'de görev yapan, Arap ülkeleri ve insan hakları alanında uzmanlaşan eski sosyalist vekil Pier-Antonio Panzeri'nin asistanlığını yapmış.
Giorgi ve Panzeri, 2019'da cezasızlık ve uluslararası adalete karşı mücadeleyi destekleyen Fight Impunity derneğini kurmuş. Derneğin yönetiminde Fransa eski Başbakanı Bernard Cazeneuve ile AB eski Dışişleri Yüksek Komiseri Federica Mogherini gibi isimlerin bulunduğu örgütün merkezi de polis tarafından basıldı.
Katar sessiz, parlamentodan tepki yağdı
Katar yönetimi, tutuklamalar ve iddialar karşısında sessizliğini korurken Avrupa Parlamentosu'ndan, iddialar ve tutuklamalara ilişkin, "Parlamento, yasal süreçler hakkında yorum yapmıyor. Her zaman olduğu gibi, AP ulusal makamlarla tam bir işbirliği içindedir ve bu özel durum için de aynısı geçerlidir" açıklaması yapıldı.
Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, Twitter hesabından, "Parlamentomuz yolsuzluğa şiddetle karşı çıkıyor. Adaletin işini kolaylaştırmak için elimizden gelenin en iyisini yapacağız" mesajını paylaştı.
Bir grup AP milletvekili ve sivil toplum örgütü, Avrupa Parlamentosu'nda etik kurallarının iyileştirilmesi konusunda acil bir tartışma çağrısında bulundu. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Transparency International (TI), "Bu münferit bir olay değil, son on yıl boyunca, Parlamento bir cezasızlık kültürünün gelişmesine izin verdi" dedi.
Avrupa Parlamentosu Renew Grubu üyesi Fransız vekil Nathalie Loiseau, Twitter'da "Parlamentomuzdaki kusurları ortaya çıkarmanın ve net bir tavır koymanın zamanı geldi" mesajını paylaştı.
Katar'ın AP üzerindeki etkisini sık sık dile getiren ve Katar yararına çalışan lobilerden şikayet eden Radikal solcu Fransız vekil Manon Aubry de, France Info radyosuna konuk olarak, Eva Kaili'nin istifasını isteyerek konunun önümüzdeki hafta AP Genel Kurulu'nda tartışılmasını talep etti.
