Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 23 Şubat’ta yaptığı açıklamada, “Öğretmen adaylarımızla bir müjdeyi paylaşmak istiyorum. Önümüzdeki aylarda 20 bin öğretmenimizin daha ataması yapacağız” dedi. Aslında bu, 2020 Eylül ayında Eğitim Bilimleri Sınavı’na giren yaklaşık 440 bin kişinin aylardır beklediği bir haberdi. Ama beklemedikleri şey, atama sayısının 20 bin olmasıydı. Açıklanan 20 bin rakamı, sınava girenlerin yaklaşık yüzde 4,5’inin atanacağı anlamına geliyordu.
2013 senesinden beri atama bekleyen matematik öğretmeni Ferdi Karacan, o açıklamanın yapıldığı akşam yaşadıklarını VOA Türkçe’ye şu sözlerle anlattı: “O gün haberi aldığımızda, annem bir odada televizyon izliyordu, ben bilgisayardan takip ediyordum. Cumhurbaşkanımız 20 bin kontenjanı açıkladığı an zaten hayallerim yıkıldı. Sonra annem diğer odadan geldi, gözleri dolu doluydu zaten. Bir anne olarak teselli etmeye çalıştı tabii. Sesi titreyerek, ‘Üzülme, ben ek atama olacağına inanıyorum ve sen gideceksin’ dedi. Tabii insan tutamıyor kendini, gözlerimden yaşlar boşaldı.”
“20 bin kontenjan beni inanılmaz sarstı”
Karacan, 2013 yılında orta öğretim matematik öğretmenliği bölümünü bitirmiş. Daha sonra ilkokul matematik öğretmenlerine daha fazla kontenjan verildiği için, ilk öğretim matematik öğretmenliği bölümünü bitirmiş. Bu yıl üçüncü kez girdiği sınava çok iyi hazırlanan Karacan, “İlk defa sınava ciddi alamda emek sarf ettim, bir şeylerden fedakarlık ettim. Günde yaklaşık 7-8 saat ders çalışıyordum. Küçük bir çalışma odam var, o odadan hiç çıkmadan, sabah ezanına kadar ders çalıştığımı hatırlıyorum. İki tane yeğenim var. Bize geldiklerinde ve benimle oyun oynamak istediklerinde ders çalışmam gerektiği için onlara zaman ayıramadım. Bu kadar emek sarf etmişken, 20 bin kontenjan beni inanılmaz sarstı” diye konuştu.
Karacan şu anda ücretli öğretmenlik yapıyor. Milli Eğitim Bakanlığı son yıllarda ücretli öğretmenlerin sayısını giderek arttırıyor. Türk Eğitim-Sen’in araştırmasına göre, ücretli öğretmenlerin sayısı 80 bini geçiyor. Ücretli öğretmenler verdikleri ders sayısına göre ücret aldıkları için kadrolu bir öğretmene kıyasla çok daha ucuz bir işgücü oluşturuyor. Karacan, “Şu anda aylık olarak elime geçen para bin 700 lira ile 2 bin 300 lira arasında değişiyor. Atanmış olsam bir öğretmen maaşı 15 saat ders karşılığında 4 bin 700 lira. Ek derslerle birlikte bu beş bin, 5 bin 500 lirayı bulabilir. Ben 30 yaşındayım. Evlilik düşünüyorum. Ama bin 700 lira ile ev geçindiremeyeceğimi biliyorum. O yüzden hayallerimize geç kalıyoruz. Hayallerimize kavuşamadığımız için de bu bizi üzüyor ve yıpratıyor” dedi.
Milli Eğitim Bakanlığı 5 Mart’ta internet sitesi üzerinden yaptığı açıklamayla 19 bin 940 sözleşmeli öğretmen daha alınacağını duyurdu.
60 bin kontenjan talebi için eylemler
Atama bekleyen öğretmenler, açıklanan 20 bin kontenjanın ardından seslerini önce sosyal medyadan duyurdu. Her gün yüzbinlerce, kimi zaman milyonlarca mesaj atarak 40 bin daha öğretmenin atanması ve toplam kontenjanın 60 bine çıkması talebini dile getirdiler.
Türkçe öğretmeni ve ataması yapılmayan öğretmenlerin kurduğu Milli Eğitim Bakanlığı Etkinlik Platformu’nun sözcüsü Dilara Mancı, “2018 yılında mezun oldum. Bu benim sınava üçüncü girişimdi. 79 puan aldım. Geçen sene benim puanımı alanlar istedikleri yere atandılar. Ama bu sene maalesef atama sayısının yetersizliğinden dolayı atanamıyorum” dedi.
Mancı, ataması yapılmayan öğretmenlerin sonraki süreçte hep birlikte 60 bin kontenjan talebi için harekete geçtiklerini söyledi. Mancı, “Tabii ki bu asla beklenen bir atama sayısı değildi. En başta üstümüzde bir ölü toprağı vardı. Ama üstümüzdeki ölü toprağını hemen attık. Zaten bir platformumuz vardı. Telegram sayfalarında bir örgütlenmemiz vardı. Her ilde, tek bir metinle basın açıklaması düzenledik. Talebimiz aynı. Her ilde farklı arkadaşlarımız var, farklı hayatlar, farklı hikayeler ama bizim talebimiz aynı. Bunun için örgütlendik. Daha sonra Ankara’da toplandık. Birçok ünlünün ve milletvekillerimizin desteğiyle yine bir basın açıklaması yaptık. Ankara’ya her bölgeden otobüsler kalktı. Herkes elini taşın altına koydu. Çünkü zor bir durum ve herkes bunun farkında. Siyasi partilerin il, ilçe teşkilatlarına gidildi. Hazırladığımız ortak dosya teslim edildi” dedi.
Mancı, Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmen açığının 107 bin olduğunu belirterek, 20 bin kişilik kontenjanla bu açığın kapatılmayacağını da sözlerine ekledi.
Ataması yapılmayan öğretmenlerin verdiği bilgiye göre, her yıl Eğitim Fakülteleri ve Fen Edebiyat Fakülteleri’nden yaklaşık 100 bin kişi mezun oluyor. Buna formasyonu kendi bölümlerince verilen branşlar da eklenince her yıl yaklaşık 130 bin mezun, atama bekleyen öğretmenler kervanına dahil oluyor.
Branşlarda adil dağılım talebi
Ataması yapılmayan öğretmenler, sadece 40 bin ek kontenjan istemiyor. Bir başka talepleri de bu kontenjanın, branşlara göre adil biçimde dağıtılması. 2019 yılında mezun olan bilişim teknolojileri öğretmeni Egemen Yavaş, geçen sene kendi branşında 400 öğretmenin atandığını, bu sene ise bu sayının 50’ye düştüğünü söyledi. Sınavdan iyi bir not almasına rağmen, kontenjanın düşmesi nedeniyle bu yıl atanamayacağını belirten Yavaş, “Birçok branş büyük bir çöküş yaşadı. Sosyal bilgiler olsun, ilkokul matematik olsun, Türkçe olsun, okul öncesi olsun, belli başlı branşlar çok büyük bir düşüş yaşadı. Yapılacak ek 40 bin atamayla bunun normale çekilmesini istiyoruz” diye konuştu.
Açıklanan 20 bin kişilik kontenjanda en fazla atama yapılacak branş 2 bin 833 atamayla sınıf öğretmenliği. Onu 2 bin 94 ile özel eğitim, bin 938 ile İngilizce öğretmenliği ve bin 805 ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi izliyor. Fransızca için yeni bir atama yapılmayacak. Aralarında tarım teknolojileri, yaşayan diller ve lehçeler, denizcilik, muhasebe ve finansın da olduğu 18 branştaysa sadece birer öğretmen atanacak.
Bir başka eleştirisi de kontenjan sayısının geç açıklanması olan Yavaş, “Biz Eylül’de sınava girdik. Şimdi atanacak arkadaşların atanmaları Eylül’ü bulacak. Yani bir yıl geçiyor sınavın üzerinden. Yeni sınavaysa dört ay kaldı. Atanacağımız düşüncesiyle kitaplarımızı satmıştık. Şimdi dört ayda hangi konuya yeniden çalışacağız. Yeni kitap almak çok masraflı. Bu, büyük bir yük ve zulümdür” dedi.
