ABD'de bugün sona erecek Kongre ara seçimlerinde Temsilciler Meclisi ve Senato'yu Başkan Biden liderliğindeki Demokratlar'ın mı yoksa Cumhuriyetçiler'in mi kontrol edeceğinin belli olması günler sürecek.
Temsilciler Meclisi'ndeki 435 koltuğun tamamı ve 35 Senato koltuğu ile 36 valilik koltuğunun sahipleri seçimlerin sonucuna göre belli olacak.
Cumhuriyetçiler'in Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu elde etmeleri için beş koltuk daha kazanmaları gerekiyor. Senato için ise sadece bir koltuk,çoğunluğu sağlamalarına yetiyor.
Partilerüstü seçim tahminlerine ve anketlere göre Cumhuriyetçiler’in Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu elde etme şansı yüksek. Buradaki tablonun bu akşam belli olması bekleniyor.
Ancak Senato'da daha başa baş bir yarışın süreceği ve sonuçların netleşmesi bugün olmayabilir.
Cumhuriyetçiler'in yoğun desteği bazı yerlerde anketlerin kapanmasından saatler sonra partinin zafer ilan etmesini sağlayabilir.
Ancak Pennsylvania gibi başa baş görünen kilit eyaletlerde oy pusulalarının tamamının sayılmasının günler süreceği belirtiliyor. Uzmanlara göre Amerikalılar'ın bu akşam yataklarına seçimi kimin kazandığını bilmeden girmeleri olası.
Mavi veya kırmızı yanılsama nedir?
ABD’de Demokratlar mavi, Cumhuriyetçiler kırmızı renkle temsil ediliyor. Demokratlar, Cumhuriyetçiler'den daha fazla posta yoluyla oy kullanıyor, bu nedenle posta yoluyla gelen oyların erken sayıldığı yerlerde başlangıçta Demokratlar açık arayla önde görünebilir.
Ancak bu fark Cumhuriyetçiler'in seçim gününde kullandıkları oylar sayıldıkça kapanabilir.
"Mavi yanılsama" denilen bu durumun yaşandığı eyaletlere Florida ve Kuzey Carolina dahil. Bu eyaletlerde seçim yetkilileri oy pusulalarını seçim gününden önce zarflarından çıkartarak oy sayma makinelerine yüklüyor ve bu da oyların hızlı sayılmasını sağlıyor.
Ancak Pennsylvania ve Wisconsin gibi eyaletlerdeyse yetkililerin oy pusulası zarflarını seçim gününe kadar açmaları yasak. Bu da "kırmızı yanılsama" olarak adlandırılan duruma yol açıyor.
Bu eyaletlerde seçim günü verilen oylar daha hızlı sayıldığı için ilk sonuçlarda Cumhuriyetçiler önde görünüyor.
Uzmanlar bu nedenle sonuçların gerçek tabloyu yansıtıp yansıtmadığının seçim günü verilen oyların mı yoksa posta yoluyla verilen oyların mı sayıldığına bakmaktan geçeceğini söylüyor.
Hangi partinin kazandığını ne zaman öğreneceğiz?
İlk sonuçların Doğu Yakası'nda akşam yerel saatle 19.00 ile 20.00 arasında gelmesi bekleniyor. Virginia'nın 7. Kongre Bölgesi veya Kuzey Carolina'daki ABD Senatosu koltuğu gibi yakın olması beklenen yarışların Demokratlar tarafında bozguna dönüşmesi, Cumhuriyetçiler'in başarısının erken bir göstergesi olabilir.
Virginia Üniversitesi Politika Merkezi uzmanlarından Kyle Kondik'e göre gece 22.00 - 23.00 sırasında Ortabatı'da sandıklar kapandıktan bir saat ya da daha uzun süre sonra Cumhuriyetçiler'in ABD basın kuruluşlarının Temsilciler Meclisi'nin kontrolu konusunda projeksiyonda bulunmasına yetecek şekilde ivme kazanmış olabilecekleri sanılıyor.
Uzmanlara göre onlarca Temsilciler Meclisi koltuğu için başa baş yarış yapılan Batı Yakası'nda ise mücadele hala çok yakın görünüyorsa, kontrolu kimin sağlayacağının anlaşılması günler sürebilir.
California eyaletinde genelde oyların sayılması haftalar sürüyor. Bunun bir nedeni seçim günü postalanan oyların, seçim merkezlerine seçim gününden geç ulaşsa da sayılmaları.
Nevada ve Washington eyaletleri de geç gelen oyları 8 Kasım tarihine kadar postaya verilmiş olmaları şartıyla geçerli sayıyor.
Bu da nihai sonuçların gecikmesine neden oluyor. Kondik'e göre Temsilciler Meclisi'nde yarışın çok yakın olması durumunda bu gecikme belirleyici olabilir.
Senato'yu hangi partinin kontrol edeceğinin ortaya çıkması ise çok daha uzun sürebilir ve haftalar alabilir. Pennsylvania, Arizona ve Georgia gibi eyaletlerdeki başa baş mücadelelerin Senato'yu kimin kontrol edeceğini belirlemesi bekleniyor.
Georgia eyaletinde iki partinin adaylarının anketlerde neredeyse aynı oy oranıyla başa baş gitmesi durumu gerçek olursa 6 Aralık'ta eyalette ikinci tur seçim yapılabilir.
Bu da o tarihe kadar Senato'yu kimin kontrol edeceğinin belli olmayabileceği anlamına geliyor. ABD'de yeni Kongre 3 Ocak 2023'te görevine başlayacak.
