Amerika’da siyasetin gündemi, Anayasa Mahkemesi yargıçlarından Anthony Kennedy’nin emekli olmasıyla boşalan koltuk için Trump’ın aday gösterdiği yargıç Brett Kavanaugh. Kavanaugh’un Amerikan Senatosu’nun Adalet Komisyonu’nda senatörlerin sorularıyla hafta boyunca ter dökeceği oturumlar başladı.
Muhafazakar yargıç Kavanaugh’nun resmi olarak Anayasa Mahkemesi yargıcı koltuğuna oturması için Senato’nun onayını alması gerekiyor.
Cumhuriyetçiler Başkan Trump’ın Anayasa Mahkemesi yargıçlığına aday gösterdiği Kavanaugh’ya destek veriyor ve yargıcın 12 yıl boyunca temyiz yargıcı olarak görev yaptığının altını çiziyor. Demokratlarsa muhafazakar olarak bilinen yargıcın işkence ve kürtajdan, seçim kampanyalarının finansmanına kadar Amerikan siyasetinde tartışma konusu olan meselelerdeki bakış açısını sorguluyor.
Senato’daki oturum olaylı başladı
Trump’ın adayı Kavanaugh’nun senatörlerin sorularını yanıtladığı oturum gergin ve hareketli başladı. Oturum sık sık protestocuların sloganlarıyla kesintiye uğradı. Güvenlik görevlileri bazı protestocuları salondan dışarı çıkardı. Demokratlar sıklıkla Senato Adalet Komisyonu Başkanı Charles Grassley’nin sözünü kesti.
Senato’nun Adalet Komisyonu’ndaki oturumdan bir gece önce komisyonun eline yargıç Kavanaugh’nun Bush yönetiminde görev yaptığı döneme ilişkin 42 bin sayfalık belge ulaştı. Demokratlar haftalardır bu belgelerin Adalet Komisyonu’ndaki oturumlar başlamadan yayınlanması için bastırıyordu. Demokratlar bu belgeleri oturumdan önce inceleme şansına sahip olamadıkları ve bazı belgelerin de yayınlanmamasına tepki gösterdi, oturumun ertelenmesi talebinde bulundu.
Ancak komisyonun başkanı oturumun ertelenmesi için oylama yapılması talebini reddetti. Demokratlarsa oturumda buna tepki gösterdi. Onlardan biri Vermount Senatörü Patrick Leahy’di. Demokrat senatör “Ne gizlemeye çalışıyoruz? Neden bu acele?” sözleriyle tepkisini dile getirdi.
Anayasa Mahkemesi Yargıcının Kim Olacağı Neden Önemli?
Daha önce Anayasa Mahkemesi yargıcı koltuğunda oturan ve emekliye ayrılan olan Anthony Kennedy, kürtaj, eşcinsel evliliği gibi önemli meselelerde mahkemenin oyunun rengini belirleyici bir konumda bulunuyordu. Bir anlamda Anayasa Mahkemesi’nde denge unsuru pozisyonundaydı. Genellikle mahkemenin dört üyeli muhafazakar bloğuyla birlikte hareket etmiş, kürtaj ve eşcinsel hakları konularında liberal blokla aynı doğrultuda oy kullanmıştı.
Trump’ın Anthony Kennedy’nin yerine aday gösterdiği Kavanaugh ise eski Cumhuriyetçi Başkan George W. Bush yönetiminde Beyaz Saray’da görev yapmış, 2001-2006 yılları arasında önemli siyasi kararların alınması sürecinde rol oynamıştı.
Kavanaugh aynı zamanda eski Başkan Clinton’un Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky’le yaşadığı evlilik dışı ilişkinin yol açtığı Kongre azil sürecinde ön incelemeleri yürüten kişiydi. 2000 yılı başkanlık seçimlerinde George W. Bush’un başkanlığını kesinleştiren, Florida eyaletindeki oyların yeniden sayımında da bulundu.
Amerika’da en önemli kurumlardan biri olarak görülen Anayasa Mahkemesi’nde yargıç dengesi önem taşıyor. Senato’nun Kavanaugh’un üyeliğini onaylaması halinde Anayasa Mahkemesi’nde muhafazakar yargıçlar çoğunluğu oluşturacak. Mahkeme, kürtajdan idam cezasına kadar çeşitli konularda son sözü söyleme yetkisine sahip.
Kavanaugh, Trump'ın bir buçuk yıl önce göreve gelmesinden bu yana Anayasa Mahkemesi için gösterdiği ikinci aday oldu. Trump, geçen yıl muhafazakâr yargıç Neil Gorsuch'u aday göstermişti. Gorsuch, Senato'da Cumhuriyetçi üyelerin tamamından oy olarak Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmişti.
“Ben hukuktan yanayım, tarafsız bir takım oyuncusu olacağım”
Beyaz Saray, oturum öncesinde Kavanaugh’un açılış konuşmasının metnini paylaştı. Yargıç Kavanaugh, tarafsız bir hakim olacağı, hukuk konularında kararları kendi kişisel görüş ya da politika tercihlerine göre karar vermediği mesajını veriyor. Kavanaugh, “Davalı ya da davacı, iddia ya da savunma makamı yanlısı bir yargıç değilim. Ben hukuktan yanayım” sözleriyle tarafsız bir yargıç olduğunu savunıyor.
Konuşmasından sızan ifadelere göre Kavanaugh, Yüksek Mahkeme yargıçlığı onaylanırsa, bir takım oyuncusu olarak görev yapacağını belirtiyor. “Davalarda Anayasa ve Amerikan yasalarına göre karar vereceğim” mesajını veriyor.
Yargıç Kavanaugh hangi konuda ne diyor?
Kürtaj
Katolik bir muhafazakar olan Brett Kavanaugh, Anayasa Mahkemesi’nin 1973’te kabul ettiği ve Amerikan yargısında Roe v. Wade olarak bilinen ve kürtaj hakkı tanıyan yasayı geri çevirebilir mi sorusu soruluyor. Emekliye ayrılan Anthony Kennedy, muhafazakar bir yargıç olsa da, kürtajın yeniden yasaklanmasını önleyen kilit oyun sahibiydi. Kavanaugh, geçtiğimiz yıl 17 yaşındaki bir göçmenin gözaltındayken kürtaj hakkı tanınması konusundaki davada aleyhte oy kullanmıştı. O nedenle Demokratlar Kavanuagh’yu kürtaj hakkı konusunda bir tehdit olarak algılıyor.
Yürütme Yetkisi
Eski Başkan Bill Clinton’a yönelik soruşturmayı yürüten ekipte yer almasına karşın Kavanaugh, görevde olan başkanların soruşturmalardan korunması ve muaf tutulması gerektiğini savunmuştu. Özel yetkili savcı Robert Mueller’ın yürüttüğü ve 2016 seçimine Rusya’nın müdahale ettiği iddialarının incelendiği soruşturma açısından Kavanaugh’un bu sözleri önem taşıyor. Soruşturma kapsamında bir aşamada ifade vermesi olasılığı gündeme gelebilecek olan Trump, Rusya soruşturmasını cadı avı olarak niteliyor.
İşkence ve İzleme Faaliyetleri
Kavanaugh daha önce Bush döneminde terör zanlılarının gözaltına alınması ve sorgulanmalarına yönelik politikaların oluşturulması sürecinde doğrudan rolünün olmadığını savunmuştu. Ancak sonrasında gazete manşetlerine Kavanaugh’nun Beyaz Saray’da Yüksek Mahkeme’nin bu tür politikalara nasıl bakacağına dair istişarelerde yer aldığı yansıdı. Kavanaugh bu haftaki oturum öncesinde Demokrat Senatör Dick Durbin ile yaptığı özel görüşmede Bush döneminde gözaltı politikalarına dair yapılan istişarelerde rol aldığını itiraf etti.
