Başkan Trump beklendiği gibi İran’la nükleer anlaşmayı tasdik etmeyeceğini açıkladı. Şimdi Kongre’nin önünde, Tahran üzerindeki Amerikan yaptırımlarını tekrar geri getirip getirmeme konusunda karar vermek için 60 gün süre var.
Başkan Donald Trump, Cuma günü yaptığı açıklamada “İran politikamızın gözden geçirilmesi talimatı vermiştim, bu gözden geçirme tamamlandı. İran fanatik bir rejimin kontrolu altında ve bu rejimin saldırgan tutumu devam ediyor” dedi. Trump, Tahran rejiminin El Kaide, Hizbullah, Hamas ve diğer terörist örgütlere desteğinin sürdüğünü kaydetti, hatta İran’ın dünyanın en büyük terör destekçisi olduğunu belirtti.
Trump, seçim kampanyası sırasında olduğu gibi İran’la 2015 yılında varılan anlaşmanın Amerika’nın bugüne kadar yaptığı en kötü anlaşma olduğu görüşünü tekrarladı. Trump, anlaşmanın İran rejimine “yeniden hayat verdiğini” söyledi ve bu anlaşmayla İran’ın halen nükleer programının bazı unsurlarına devam ettiğini, birkaç yıl sonra, sert kısıtlamalar kalkınca Tahran’ın nükleer programına kaldığı yerden devam edeceğini kaydetti. Trump, “Bu kabul edilebilir bir durum değil” dedi.
Anlaşmanın birçok hükmünün İran tarafından ihlal edildiğini dile getiren Trump, “İran anlaşmanın ruhuna aykırı davranıyor” dedi.
Anlaşmayı tasdik etmese de Amerika'yı anlaşmadan çekmeyen Trump, anlaşmada bulduğu kusurları "onarması" ve Amerika'nın anlaşmaya katılım koşullarını sertleştirmesi için topu Kongre'ye attı.
İran'ın nükleer silaha tüm erişim yollarını tıkayacaklarının altını çizen Trump, İran'ın "istikrar bozucu" faaliyetlerine karşı koymak için müttefiklerle birlikte çalışacaklarını vurguladı.
Başkan Trump, içindeki "kusurların" tamir edilememesi halinde Amerika'nın anlaşmaya katılımını her an sonlandırabileceğini söyledi.
Beyaz Saray sabah erken saatlerde yaptığı açıklamada, Trump’ın, ulusal güvenlik ekibiyle istişare ederek İran konusunda yeni bir stratejiyi onayladığını bildirmişti.
Senato Dış İlişkiler Komisyonu üyesi Demokrat senatör Chris Coons MSNBC kanalına yaptığı açıklamada, “Trump Anlaşmaya yönelik derin hoşnutsuzluğunu ifade ediyor ama anlaşmayı baltalama ya da terketme yönünde somut bir adım atmıyor” dedi.
Başkan Trump, İran’la BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi, Almanya ve AB arasında 2015 yılında imzalanan anlaşmaya başından bu yana şiddetle karşı çıkıyor.
Trump yönetimi şimdi, İran’ı anlaşmadaki boşlukları suistimal etmeye çalışmak ve BM gözlemcilerinin askeri bölgelerdeki nükleer tesisleri denetlemesine izin vermemekle suçlarken, anlaşmanın “daha sert biçimde uygulanması” çağrısında bulunuyor.
Trump’ın yeni İran stratejisinin, “İran hükümetinin istikrar bozucu nüfuzunun etkisiz hale getirilmesi, terörle militanlara desteği başta olmak üzere saldırgan politikalarının dizginlenmesine” odaklandığı belirtiliyor.
Beyaz Saray yetkilileri, amacın, “İran rejiminin bir nükleer silaha tüm erişim yollarını kapatmak” olduğunu söylüyor.
Beyaz Saray Genel Sekreteri John Kelly dün gazetecilere yaptığı açıklamada, Trump’ın İran konusunda izlenecek strateji hakkında “ciddi kafa yorduğunu” kaydederek, “Trump, önceki yönetim sırasında imzalanan anlaşmanın belki de uzun hatta orta vadede Amerika’yı korumayacağını düşünen tek kişi değil” ifadesini kullanmıştı.
“CIA Başkanı George Pompeo da, İran’ın şu anda “dünyanın en büyük terör destekçisi” olmaya devam ettiğini söyledi.
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif, Trump’ın Tahran’ın anlaşmaya uymadığını ilan etmesi halinde buna “daha sert” bir yanıt vereceklerini açıklamıştı. İran ordusundan bir sözcü de, ihtiyaç duyulduğu takdirde Amerika’ya “yeni dersler” vereceklerini söylemişti.
İngiltere Başbakanı Theresa May dün Trump’ı arayarak, atacağı adımın sonuçlarını dikkatle düşünmeye çağırmış, anlaşmayı “bölgesel güvenlik açısından hayati önemde” olarak nitelemişti. İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson da ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’la yaptığı telefon görüşmesinde, anlaşmanın “dünyayı daha güvenli kıldığı” görüşünü aktarmıştı.
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda önceki gün düzenlenen İran oturumunda da, komisyonun kıdemli Demokrat üyesi Eliott Engel, nükleer anlaşmaya başta karşı çıktığını, ama şimdi anlaşmanın terkedilmesini doğru bulmadığını söylemişti.
Engel, “İran’ın hile yaptığına dair somut kanıt görmediğimiz müddetçe Amerika sözüne sadık kalmalı” demişti.
Komisyon Başkanı Cumhuriyetçi Ed Royce da, anlaşmanın terkedilmemesi, ama çok daha sıkı biçimde uygulanması çağrısında bulunmuştu.
Anlaşma, Tahran’ın nükleer programında ciddi biçimde kısıtlamaya gitmesi ve uluslararası müfettişlere kapıları daha fazla açması karşılığında, yurtdışında dondurulan milyarlarca dolarlık malvarlıklarının serbest bırakılması ve uluslararası bankacılık sistemine yeniden kabul edilmesi dahil, ekonomik yaptırımlarda yumuşamaya gidilmesini öngörüyordu. İranlı liderler ayrıca, nükleer silah peşinde olma, geliştirme ya da edinme yönünde bir adım atmayacakları yolunda söz vermişti.
Anlaşmayı destekleyen yedi eski Amerikalı diplomattan oluşan İran Projesi adlı grup, İran’la nükleer anlaşmayı tasdik etmemenin, “yeni bir bölgesel savaş dahil olmak üzere Amerika açısından uzun vadede ağır siyasi ve güvenlik bedellerine yol açabileceğini” öne sürüyor.
