Amerikalı yetişkinlerin çoğu, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle ilgili yanlış yanlış bilgilendirme ve haberleri büyük bir sorun olduğunu söylüyor ve büyük ölçüde Rus hükümetini bu yalanları yaymakla suçluyor.
Associated Press haber ajansı ile NORC Halkla İlişkiler Araştırma Merkezi’nin ortak anketine göre, Amerikalılar’ın yüzde 61'i savaşla ilgili yanlış bilgi ve haberlerin yayılmasının büyük bir sorun düşünüyor. Bunu bir sorun olarak görmeyenlerin oranı yüzde 7.
Daha yaşlı yetişkinlerin savaş sırasındaki yanlış bilgileri bir mesele olarak tanımlama olasılığı daha yüksek. 30 yaşın altındakilerin yüzde 44'ü bunu bir sorun olarak nitelendiriyor, bu oran 30 yaş ve üzerindekilerde yüzde 65.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırı başlattığı Şubat ayından bu yana, TikTok'tan Facebook'a birçok internet sitesi ve telefon uygulamasında yanıltıcı sosyal medya gönderileri, sahte resimler, videolar ve propaganda manşetlerinin sayısı arttı.
Rus devlet medyası ve sosyal medya hesapları son haftalarda, Ukrayna genelinde bombalanan binaların ve cesetlerin fotoğraflarının düzmece veya sahte olduğunu iddia eden Twitter mesajlarını, televizyon haberlerini ve gönderileri yaymak için sürekli paylaşıyor.
"Sosyal medya kullanıcıları da sorumlu"
Sosyal medya kullanıcıları ise yanlış olduğu ortaya çıkan gönderileri ve resimleri yanlışlıkla paylaşarak veya beğenerek, iyi niyetli olsalar bile bu yalanlara alet oluyor.
Amerikan halkının yaklaşık dörtte üçü, savaşla ilgili yanlış bilgi ve haberleri yaydığı için Rus hükümetini suçlarken, birçoğu da sosyal medya kullanıcılarını, teknoloji şirketlerini ve haber medyasını sorumlu tutuyor. Çok daha azı Ukrayna veya ABD hükümetlerini suçluyor.
Anket, her 10 Amerikalı’dan 6'sının, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle ilgili yanlış bilgilerin yayılmasında sosyal medya kullanıcılarının önemli bir sorumluluğu olduğunu söylüyor. Yaklaşık yarısı da sosyal medya şirketlerini ve haber medyasını suçluyor.
Rusya'nın savaşla ilgili yalanları, sosyal medyada ve devlet medyası haberlerinde milyonlarca kişi tarafından görüntülendi.
Örneğin bu ayın başlarında Kremlin medyası, Facebook sayfaları, Twitter hesapları ve Telegram kanallarından oluşan bir grup, Rus askerlerinin Ukrayna'nın Buça sokaklarında bıraktığı cesetlerin fotoğraflarını ve uydu görüntülerini ve kanıtları, "aldatmaca" diyerek çürütmeye çalıştı.
Dezenformasyon üzerine çalışan Clemson Üniversitesi’nden Profesör Darren Linvill, "Rusya'nın erişim alanı geniş. Devlet medyasında Rusça, İngilizce ve özellikle İspanyolca kullandıkları pek çok farklı yayın organı var" dedi.
Çin de suçlananlar arasında
Amerikalılar’ın yarısı, Rusya'nın Ukrayna'daki eylemlerini kınamayı reddeden Çin hükümetini de savaş hakkında yanlış bilgi yaymakla suçluyor.
Dezenformasyon takibi yapan teknoloji firması NewsGuard'ın yeni bir haberine göre, Çin devlet medyası, ABD'nin Ukrayna'da kasıtlı olarak ölümcül virüsler salan gizli biyolojik savaş laboratuvarları işlettiğine dair bir komplo teorisine atıfta bulunan en az 74 İngilizce Facebook gönderisi paylaştı.
ABD, Ukrayna'da biyolojik laboratuvarlar işletiyor. Bu bir sır değil ancak orada biyolojik silah üretmiyorlar.
Ankete katılanların yüzde 44'ü savaşla ilgili yanlış bilgilerin yayılmasında Amerikalı politikacıların önemli bir sorumluluk taşıdığını düşünürken, yüzde 32'si ABD hükümeti için aynı şeyi söylüyor.
Putin askerleri savaş suçu işlemeye yönlendiriyor mu?
Anket, Amerikalılar’ın yaklaşık yüzde 57'sinin Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in Rus birliklerini savaş suçları işlemeye yönlendirdiğini düşündüğünü, yüzde 6'sı ise bunu yapmadığını düşündüğünü gösteriyor. Ankete katılanların yüzde 36'sıysa bunu söyleyebilecek kadar bilgi sahibi olmadıklarını dile getiriyor.
Rusya 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgal ettiğinden beri, Associated Press ve televizyon kanalı PBS’in belgesel haber programı "Frontline", 178 potansiyel savaş suçuna dair kanıtları teyit etti.
Görüşler Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında farklı
Demokratlar’ın ve Cumhuriyetçiler’in büyük çoğunluğu, yanlış bilgi ve haberlerin yayılmasında Rusya'nın büyük payı olduğunu söylüyor. Ankete göre, Demokratlar’ın yüzde 70'i ve Cumhuriyetçiler’in yüzde 55'i, Putin'in Rus birliklerini savaş suçları işlemeye yönlendirdiğini söylüyor.
Demokratlar’ın yaklaşık dörtte biri ve Cumhuriyetçiler’in yaklaşık üçte biri bu konuda fikir sahibi olmadıklarını söylüyor.
Ancak Cumhuriyetçiler, Demokratlar’a göre sosyal medya şirketlerini, haber medyasını ve ABD'deki politikacıları savaşla ilgili yanlış bilgi konusunda daha çok suçluyor. Bu oran, sosyal medya şirketleri için Cumhuriyetçiler’de yüzde 63’ken, Demokratlar’da yüzde 50, haber medyası için Cumhuriyetçiler’de yüzde 61’ken, Demokratlar’da yüzde 38, politikacılar konusundaysa Cumhuriyetçiler’de yüzde 52’ken, Demokratlar’da yüzde 38 .
Ukrayna’nın rolü
Amerikalılar’ın yaklaşık dörtte biri ise yanlış bilgilerin yayılmasından önemli ölçüde Ukrayna hükümetinin sorumlu olduğunu söyledi. Cumhuriyetçiler’in yüzde 32’si yanlış bilgi yayma konusunda Ukrayna hükümetini suçlarken, bu oran Demokratlar’da yüzde 32. Her 10 Amerikalı’dan 4'ü, Ukrayna hükümetinin yanlış bilgilerin yayılması konusunda çok az sorumluluğu olduğunu söylüyor.
14 Nisan ile 18 Nisan tarihlerinde yapılan AP-NORC anketine bin 85 yetişkin katıldı. Anketin yanılma payı artı-eksi 3,9 puan.
