Yaz mevsimi yaklaşırken Amerika dahil dünyanın pek çok bölgesinde tatil planları yapılıyor ama yapılan bir anket artan enflasyon nedeniyle Amerikalılar’ın tatil planlarında değişiklik yapacağını ortaya koyuyor.
Ukrayna’da savaş özellikle ülkenin doğusunda tüm şiddetiyle devam ediyor. Ukrayna’dan can kayıpları, evlerinden olanlar, dağılan ailelerle ilgili haberler, işgalin üçüncü ayında da gelmeye devam ediyor.
Dünyanın bir bölümünde bunlar yaşanırken, bir diğer bölümünde salgının etkisini azaltmasıyla birlikte normale dönme çabası var.
Bu normalliğe salgın öncesi dönemdeki gibi yeniden tatile çıkmak da dahil.
Ama şartlar salgın öncesi dönemden farklı.
Dünya genelinde olduğu gibi enflasyon Amerika’da da son yılların rekor seviyesinde, yüzde 8.5’la son 40 yılın zirvesinde.
Enflasyonla birlikte fiyatların da artması yaz mevsiminin yaklaştığı bugünlerde tatil planlarını olumsuz etkiliyor. Bir ankete göre Amerikalılar’ın yüzde 69’u tatile gideceğini ama planlarını değiştireceğini söylüyor.
Buna göre Amerikalılar daha az yolculuk yapmayı ve daha kısa mesafe seyahat etmeyi planlıyor.
Kumsallar, doğal parklar, gemi turları Amerikalılar’ın tatil planları arasında.
Sadece yüzde 12’si ülke dışında tatil planı yapıyor.
Ama herkes tatil planı yapamıyor.
Yıllık 50 bin dolardan az geliri olanlardan yarısından biraz fazlası, yüzde 56’sının yolculuk planı var.
Tatil planı olmayıp kısa gezintiler yapmayı planlayanlar da azımsanmayacak oranda.
Bu rakamlar aldatıcı olabilir çünkü Amerikalılar’ın yüzde 40’ı fiyatlar artmaya devam ederse tatil planlarını iptal edeceğini söylüyor.
Artan fiyatlar sadece tatil planlarını değil hemen hemen tüm alanları etkiliyor, buna ev kiraları da dahil.
California, Amerika’nın en pahalı eyaletlerinden… Ve üniversiteye yeni başlayacak öğrenciler kalacak yer bulma konusunda zorluklar yaşıyor.
Sanaa Sodhi, “Ev sahipleri ve şirketler öğrencilere ev kiralamak istiyor, kalacak yere ne kadar ihtiyacımız olduğunu biliyorlar ve hangi fiyatı isterlerse çaresiz vermek zorunda olduğumuzu da biliyorlar, aksi halde arabalarda kalmak zorunda kalacağız” diyor.
Mart 2020’den bu yana ülke genelinde kiralar ortalama yüzde 17 arttı. Ama artış özellikle popüler üniversite bölgelerinde daha fazla. Kiralar, Knoxville Tennessee’de yüzde 36, Tempe, Arizona’da yüzde 31, Tampa, Florida’da yüzde 30, Chapel Hill- Kuzey Carolina’da yüzde 24 yükseldi.
Californialı araştırmacı David Garcia, “Özellikle California’da öğenciler derslerine gitmek için uzun mesafeler kat etmek zorunda kalıyor ve sonunda evsiz kalıyorlar, hafta içi ders zamanlarında baskalarıyla kalıyor ya da araçlarında uyuyorlar” diyor.
Ülkede fiyat artışlarıyla birlikte gelir dağılımındaki eşitsizlik de yine gündemde.
Yeni bir araştırma Amerika’da çalışan kadınların yüzde 40’ının saatte 15 doların altında kazandığını ortaya koydu. Bu oran siyah kadınlarda yüzde 50.
Cinsiyetler arasındaki ücret farkı aslında uzun süredir ciddi bir sorun. 2020’de kadınlar erkeklerin ortalama saat ücretinin yüzde 84’ünü kazanıyordu. Buna ek olarak 2019’da ortalama bir ailenin geçinebilmesi için saatte en az 16.54 dolar kazanması gerekiyordu şimdilerde durum ortalama aileler için daha kötü.
Geçen yıla göre elektrik ve gaz fiyatları yüzde 32 artmış durumda ve enflasyonla birlikte genel olarak fiyatlar önemli oranda yükseldi.
Uzmanlar artık saatte 15 doların bile bugünlerde yaşanabilir bir ücret olmadığını belirtiyor.
Amerika’da 21 eyalet Ocak ayında asgari ücreti arttırdı ama artışların çoğu hala 15 dolara yükselmiş değil. Bununla birlikte daha çok yerel yönetim ve şirket saat ücretini 15 dolar ve daha üzerine çıkarıyor.
Bazı bölgelerde de sendikalaşma çabaları artıyor.
Çalışan hakları savunucusu Jobs With Justice’da yönetici olan Erica Smiley önemli oranda kadının düşük maaş almasının rahatsız edici olduğunu söylerken, sendikalaşma ve asgari ücret artışlarından umutlu.
Smiley, kadınların rüzgarı arkalarına aldıklarını düşünüyor.
Ukrayna’daki savaş, Kasım ayındaki ara seçimler, iç siyasi tartışmalar Amerika’nın son dönemde gündeminde öne çıkan konulardan.
Ama ekonomi bütün anketlerde Amerikalılar’ın en çok önem verdiği konu ve siyasiler de bunun farkında.
Başkan Biden ve Demokratlar’ın siyasi geleceğini de ekonomideki gidişat belirleyecek gibi görünüyor.
İlk sınav da 8 Kasım’da Kongre’de kontrolun hangi partide olacağını belirleyecek ara seçimlerde…
