Berlin Duvarı’nın yıkıldığı 1989 sonrasında iki Almanya’nın birleşmesinin mimarı olarak tarihe geçen eski Almanya Başbakanı Helmut Kohl’ün ölümü ülkede büyük üzüntüye neden oldu.
1 Ekim 1982 tarihinde Almanya’nın 6’ncı başbakanı olarak koltuğuna oturarak 1998’e kadar başbakanlık, 1973’den itibaren de 25 yıl boyunca da Hıristiyan Demokrat CDU partisinin liderliğini yapan Kohl, 87 yaşındaydı. Kohl, geçirdiği bir beyin ameliyatından sonra 2008 yılından beri tekerlekli sandalyeye mahkum ve konuşma zorluğu çekerek yaşıyordu.
1982 yılında Sosyal Demokrat Partili Başbakan Helmut Schmidt'in liderliğindeki koalisyonun istifasının ardından Hür Demokrat FDP ile ortaklaşa hükümet kuran ve başkanlık koltuğuna oturan Kohl, 1983 yılındaki seçimleri de kazanarak koalisyona devam etti. Kohl 1987'deki seçimlerde oy kaybetse de başbakan seçilmeyi yine başardı.
1990'da Doğu ile Batı Almanya'nın birleşmesi sonucunda Helmut Kohl, Birleşik Almanya'nın ilk başbakanı oldu. 1994'de seçimleri kıl payı kazanan Kohl, Hristiyan Demokrat Parti hesabına yatırılan bağış adı altındaki yüklü miktarda paraların akıbeti konusundaki söylentiler sonrasında 1998 seçimlerini kaybetti, ardından 2 milyon mark tutarındaki bağışı kayıtlara geçirmeden CDU'nun Doğu Almanya'daki faaliyetlerinde kullandığını itiraf etti.
Ancak tüm baskılara rağmen bağış yapanların isimlerini açıklamadı ve CDU Genel Başkanlığı‘ndan istifa etmek ve parti başkanlığını da Angela Merkel’e devretmek zorunda kaldı. İlk başta Merkel'in siyasette yükselmesine destek olan Kohl, son yıllardaki açıklamalarında Merkel’in Euro Bölgesi ülkeleri, Rusya ve sığınmacılar ile ilgili izlediği siyaset ve dış politikadaki tutumunun Avrupa’ya büyük zarar verdiğini savundu.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Helmut Kohl’ün ölümünün ardından yaptığı açıklamada, eski başbakanın adını Alman tarihine unutulmaz bir şekilde yazdırdığını ve iki Almanya’nın birleşmesinin onun eseri olduğunu söyledi. Kohl, 9 Kasım 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra Doğu Almanya yönetimi ve 2. Dünya Savaşı’nın galipleriyle birlikte, iki Almanya’nın birleşme planını oluşturarak, “Almanya’nın birleşmesinin Avrupa’nın birleşmesine yol açacağı” sözünü vermişti.
Hristiyan Demokrat Birlik Parti'nin Yönetim Kurulu üyesi Emine Demirbüken, Kohl’ün Almanya'nın yakın tarihine damgasını vurduğunu ve efsanevi bir siyasetçi olduğunu belirtiyor.
Helmut Kohl başbakanlık yaptığı dönemde, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne mümkün olduğunca yakınlaşmasının uygun olacağını belirtti, ancak çok sert bir şekilde Avrupa Birliği’ne üye olmaması gerektiğini savundu. Kohl’ün bir konuşmasında “Türkler olağanüstü kişiler, ama ayrı bir kültürleri var” ifadesi ve dönemin başbakanı Mesut Yılmaz’a “Türklerle AB için masaya oturmam” demesi, eski başbakanın Türkiye’ye olan bakış açısını yansıtan cümleler.
2001 yılında oğullarından Peter Kohl’ün, Türk asıllı Elif Sözen'le evlendiği Helmut Kohl’ün, ülkedeki göçmenlere bakışı da çelişkilerle dolu oldu. Bir yandan özellikle Türklerin Almanya’nın kalkınmasına büyük katkıda bulunduğunu vurgulayan siyasetçi, sıklıkla 'Almanya'nın bir göç ülkesi olmadığını' da söyledi. İngiltere'de açılan arşivlerde, Kohl'ün 1982 yılında İngiliz mevkidaşı Margaret Thatcher ile Almanya'da yaşayan Türklerin yarısını geri gönderme planını paylaştığı ortaya çıkmıştı. Almanyalı Türklerin Kohl ile ilgili değerlendirmeleri de değişik bakış açılarını yansıtıyor.
Koyu Katolik bir aileden gelen Kohl için Berlin’de politikacılar ve kamuoyunun üst düzey temsilcilerinin katılacağı devlet ve askeri cenaze töreni düzenleneceği, daha sonra vasiyet ettiği gibi dünyaya geldiği Renanya-Palatina eyaletinde gömüleceği tahmin ediliyor.
Cem Dalaman Berlin
