ABD Başkanı Joe Biden, NATO Zirvesi’nin ardından AB ile ilişkileri düzeltmek için AB yöneticileriyle biraraya geldi. Biden’ın AB Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen ve Konsey Başkanı Charles Michel ile görüşmesinde iki taraf arasında 17 yıldır kriz yaratan Boeing ve Airbus’a yapılan devlet sübvansiyonlarına ilişkin anlaşmazlık çözüme kavuşturuldu. Trump döneminde AB ile yaşanan ticari anlaşmazlıkları gidermek için “daha uzlaşmacı bir yol izleyen” Biden, Atlantik’in iki yakası arasında 17 yıldır süren krizi sonlandırdı.
Varılan anlaşmaya göre, her iki taraf da şarap, peynir ve traktörler için alınan vergiler dahil olmak üzere karşılıklı uygulanan 11,5 milyar dolarlık mal üzerindeki vergileri 5 yıllığına kaldıracak.
ABD ve AB yıllardır karşılıklı olarak Boeing ve Airbus’a hükümetlerin verdikleri subvansiyonların haksız rekabet yarattığını savunuyor.
Dünya Ticaret Örgütü’ne başvurulmasına kadar tırmanan krizde, 2019 yılında Örgüt, Airbus aleyhinde bir karar almış, AB’nin Airbus’a yasa dışı destek sağladığına hükmetmişti. Bu karar ABD’nin AB’ye karşı, yıllık ticarette 7,5 milyar dolara varan tarifelerle misilleme yapmasının önünü açmıştı. Ancak bir yıl sonra açılan davada ABD yönetiminin de Boeing’e sağladığı katkıların yasadışı olduğuna karar verilince, bu sefer AB, ABD’ye 4 milyar dolarlık gümrük tarifesi uygulamaya başlamıştı.
Türkiye’nin önerisi kabul edildi mi?
AB Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen ve Konsey Başkanı Charles Michel ile görüşmek üzere Brüksel’deki Konsey binasına gelen Biden, girişte gazetecilerin ABD ve NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi sonrasında Türkiye’nin Kabil Havaalanı’nı korumak için önerdiği teklifi soruldu. Gazetecilerin “Cumhurbaşkanı Erdoğan ile dünkü görüşmenizde Türkiye’nin Afganistan’daki varlığı hakkında bir karara vardınız mı?” sorusuna Biden, “Uzun bir görüşme oldu. Toplantımız hakkında iyi şeyler hissediyorum” cevabını verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da görüşme sonrasında yaptığı basın toplantısında aynı konuda, “ABD Afganistan’ı terk ettiği andan itibaren orada süreci devam ettirebilecek güvenilir tek ülke Türkiye. Eğer Türkiye’nin Afganistan’da kalması isteniyorsa, finansal, lojistik ve diplomatik konularda bize desek verilmesi önemli. Afganistan misyonu için, Pakistan ve Macaristan’ı da yanımıza alma düşüncemizi Sayın Biden’a söyledim. Şu an itibariyle bir mutabakat, bir sıkıntı söz konusu değil” dedi.
Zirvenin ardından yayınlanan bildiride de “İttifak liderleri, Afgan güçleriyle kurumlarını eğiterek ve finansal destek sağlayarak, Afganistan’ın yanında yer alma niyetlerini teyit etti” ifadesine yer verildi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise bu kararı basın toplantısında duyurarak “Türkiye bu konuda kilit rol oynuyor. Ancak henüz Türkiye’nin Afganistan’da kalması konusunda karar verilmedi” dedi.
NATO Dışişleri Bakanları’nın Mayıs ayında yaptığı toplantıda, “Afganistan’a birlikte girdik, birlikte çıkacağız” ifadesi sonuç bildirisine yansımış, Türkiye de bu bildiriye imza atmıştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu bu toplantının ardından, “Bazı gönüllü ülkelerle birlikte Afganistan’da kalmaya devam edebiliriz” diyerek ilk açıklamayı yapmıştı. Savunma Bakanı Hulusi Akar da “Afganistan’da kalmaya niyetli olduklarını” dile getirmişti.
Ancak Taleban güçleri NATO zirvesinden hemen önce, Türkiye’nin kalması önerisine karşı görüş belirterek, Afganistan’daki tüm yabancı güçlerin çekilmesini istediklerini açıklamıştı.
