Corona virüsü aşılarına erişim dünyada herkes için aynı oranda mümkün değil. Aşı dağıtımındaki küresel eşitsizlik, salgınla mücadele çabalarını da olumsuz etkiliyor. Elinde çok sayıda aşı olan daha zengin ülkelere yönelik aşı turizmi ise, yüksek maliyetine rağmen popülerliğini koruyor.
Amerika’da sağlık çalışanlarının aşıya tereddütle yaklaşan hatta aşı karşıtı Amerikalıları ikna çabaları sürerken, dünyanın dört bir yanında birçokları bunun için ekstra çaba sarf etmeye hazır.
Suli Razak onlardan biri. Dünyanın bir ucundan, Endonezya’dan geliyor: “Çocuklarım burada üniversiteye gidiyor. Biraz tereddüt ettikten sonra, Amerika’da çocuklarımızı ziyaret ederken aşı yaptırmaya karar verdik.”
Dünyanın birçok ülkesi gibi, daha bulaşıcı Delta varyantıyla birlikte Corona vakalarında artış yaşanan Endonezya, aşı talebini karşılama mücadelesi veriyor.
Suli Razak, kocası ve 16 yaşındaki kızlarıyla birlikte Haziran ayında Cakarta’dan New York’a 21 saat süren yolculuğa çıkmış.
Amerika’ya vardıktan iki gün sonra da Pennsylvania’nın Stroudsburg kentindeki bir eczanede ilk doz aşılarını yaptırmışlar.
Suli Razak, “Buraya gelmeden önce aşı yaptırmanın kolay olduğu bilgisini almıştık. Gördük ki gerçekten kolaymış” şeklinde konuşuyor.
Mart ayında Cakarta’dan New York’u ziyaret eden Angky Banggaditya da ülkesine dönmeden önce tek dozluk Johnson and Johnson aşısını yaptırmış.
New York, turistlerin ilgisini kente arttırma çabaları kapsamında, burada yaşamayanlara da aşı hakkı tanıyor.
Angky Banggaditya, “Hemen randevu alabileceğimden emin değildim. Randevu sayfasını birkaç kez yenilemem gerekti. Randevu almam üç dört gün sürdü” diyor.
ABD’deki 50 eyaletin en az 24’ünde orada yaşadığınızı kanıtlamadan aşı yaptırmanız mümkün. Endonezya’daki seyahat firmaları pandemiden etkilenen işletmelerini canlandırmak için bu durumu fırsata dönüştürmüş. ABD’ye aşı turları ortaya çıkmış.
Endonezyalılar için ABD’ye aşı turları, 4 günlük Hawaii gezisini de kapsayan 550 dolarlık paketten başlıyor, 52 gün süren baştan sona ABD’yi gezdiren 3,600 dolarlık lüks tura kadar ulaşabiliyor.
Amerika’da etkinlik oranı yüksek birçok farklı aşının bulunması, Endonezya’da Çin aşılarının uygulanması nedeniyle aşı turizmini cazip hale getiriyor.
Triyekti Suswati, “Bu ülkelerde Pfizer, Johnson and Johnson gibi aşılar var. Endonezya’da henüz bunlar yok. Bu nedenle düşündüm ve ‘neden hem seyahat edip hem aşı olmuyorsun’ dedim kendime” diyor.
Aşı turizmi, erişimle ilgili etik kaygıları da gündeme getiriyor.
Mount Auburn Tıp Merkezi'nden Dr. Lin Chen, “Aynı ülkeden bazılarının bunu yapmaya gücü yetebilirken, diğerleri yapamıyor. Bu da eşitsizlik yaratıyor” şeklinde konuşuyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel aşı girişimi COVAX kapsamında 135 düşük ve orta gelirli ülkeye en az 105 milyon doz aşı gönderildi.
Yoksullukla mücadeleyi savunan One Campaign örgütüne göre Corona aşıların sadece yüzde biri düşük gelirli ülkelere gitti. Örgüt, sanayileşmiş ülkelere dünyanın geri kalanıyla aşı paylaşımını hızlandırma çağrısında bulunuyor.
