Başkan Joe Biden, 20 Ocak'ta göreve gelmesinden bu yana bir yabancı liderle ilk görüşmesini dün teamüllere uygun olarak Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile yaptı. İkili görüşmede, ABD ve Kanada "2050 yılına kadar sıfır karbon emisyonu hedefine ulaşmak için çabalarını iki kat arttırma" konusunda anlaştı.
Corona pandemisi nedeniyle Başkan Joe Biden ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau arasında yapılan toplantı, sanal ortamda gerçekleşti. Biden toplantıya Beyaz Saray'dan, Trudeau ise Ottawa'dan katıldı. Kanada, yeni seçilen ABD başkanlarının genellikle ziyaret ettikleri ilk yabancı ülke. Ancak Corona pandemisi, ABD ve Kanada liderleri arasındaki bu geleneksel görüşmenin sanal olarak yapılmasına yol açtı.
Biden ve Trudeau'nun aralarındaki 700 kilometrelik fiziksel mesafeye rağmen birçok konuda görüşbirliği içinde oldukları görüldü.
Trudeau’dan Trump’a eleştiri
Kanada Başbakanı Trudeau, özellikle iklim değişikliğiyle mücadele alanında "Amerikan liderliğini son yıllarda çok özledik" diyerek, 'Önce Amerika' politikası nedeniyle ittifakları ve çok taraflı ilişkileri ihmal eden eski Başkan Donald Trump'a yönelik eleştirel bir imada bulundu.
Trump döneminde ABD'nin ulusal güvenliğini nedeniyle Kanada’dan yapılan çelik ve alüminyum ithalatına ek gümrük vergileri uygulanmaya başlanmıştı. Trump, bu durumdam yakınan Trudeau'ya ”çok sahtekar ve zayıf” yakıştırması yapmıştı. Hatta Trump, Amerika ve İngiltere arasında yaşanan 1812 Savaşı'nı gündeme getirerek Trudeau'ya "Sizler Beyaz Saray'ı yakmamış mıydınız?" sorusunu yöneltmişti. (Kanada, İngiltere'den askerlerin Amerika'ya geldiği ve Beyaz Saray'ı ateşe verdiği 1814 yılında hala İngiltere'nin kolonilerinden biriydi.)
Başkan Biden, sanal toplantıda Kanadalı lidere "Amerika'nın Kanada'dan daha yakın dostu yoktur. Bu nedenle başkan olarak ilk telefon görüşmemi, ilk ikili toplantımı sizinle yapıyorum. Hepimiz, Amerika ve Kanada'nın birlikte çalışmasından ve birçok mesele üzerinde yakın eşgüdüm sağlamasından büyük fayda elde ederiz" dedi.
İkili ilişkilerde hala çözülmesi gereken konular var
ABD ve Kanada ilişkilerinde eski Başkan Trump döneminden bu yana iyileşme kaydedilse de iki ülke arasında hala çözüm bekleyen bazı meseleler bulunuyor.
Biden'ın Kanada petrolünü Amerika'ya taşıması öngörülen 8 milyar dolarlık Keystone XL boru hattı projesini kısa süre önce askıya alması, Trudeau'yu "hayal kırıklığına uğrattı." Biden'ın ABD hükümetini daha çok yerli imalatçılardan satın alım yapmaya yönelten "Amerikan malı satın alın" kararnamesi ise Kanada imalatına zarar verir nitelikte.
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Salı günkü basın brifinginde, Kanada Başbakanı'yla yapacağı görüşmede Biden'ın Keystone XL petrol boru hattı konusundaki tutumunda herhangi bir değişiklik yapmasını beklemediklerini kaydetmişti.
İki lider de Salı günkü görüşmede tartışmalı boru hattına değinmedi.
Kanada'dan Pfizer aşısı satın alma talebi
Öte yandan Trudeau, Kanada'nın kitlesel aşılama programı için Michigan eyaletindeki Pfizer fabrikasından Corona virüsü aşısı satın almasına izin verilmesini talep ediyor.
Kanada Başbakanı, konuyu ilk kez, Biden'ın başkanlık koltuğuna oturduktan sonra yabancı bir liderle yaptığı ilk telefon görüşmesi sırasında dile getirmişti. Beyaz Saray Sözcüsü Psaki, söz konusu izinlerin gündemde olmadığını söyledi, "Şu anda ülkemizdeki aşılama çalışmalarının yürütülmesine odaklanıyoruz" dedi.
Trudeau, Salı günkü görüşmede Başkan Biden'la "Kilit önem taşıyan malzemelerin nakliyesi, uluslararası araştırmaların desteklenmesi, Corona pandemisini yenilgiye uğratmak için işbirliği yapılması konularını konuştuk" dedi.
Çin'de tutuklu Kanada vatandaşları da gündeme geldi
Başbakan ayrıca Biden'a, iki Kanada vatandaşını serbest bırakması amacıyla Pekin'e baskı uyguladığı için teşekkür etti.
Eski diplomat Michael Kovrig ve işadamı Michael Spavor, 2018 yılında, Kanada'nın Çin teknoloji firması Huawei'nin üst düzey yöneticisi Meng Wanzhou'yu sahtecilik suçlamasıyla tutuklamasından sonra Çin'de gözaltına alınmıştı. Meng, Huawei'nin kurucusunun kızı.
Washington, Meng'in ABD'ye iade edilmesi talebinde bulunmuştu. Dava, Kanada mahkemelerinde devam ediyor.
"İnsanlar pazarlık kozu değildir" diyen Başkan Biden, Çin'in elindeki Kanada vatandaşlarının serbest bırakılması konusunda "Güvenli şekilde geri dönmelerini sağlayıncaya kadar birlikte çalışacağız" ifadelerini kullandı.
