Rusya’yla sağladığı anlaşma kapsamında, 2019 yılı ortasında S-400 füzelerinin teslimatının başlamasını bekleyen Türkiye’ye, ABD Savunma Bakanlığı’na bağlı Savunma İşbirliği Dairesi’nden de Patriot satışı konusunda yeşil ışık geldi.
Türkiye aslında Rus S-400 füzelerinden önce ABD menşeili Patriot füzelerini almak istediğini belirtmiş, hatta Cumhurbaşkanı Erdoğan Temmuz 2017’de, “Her ülke kendi güvenliği için belli tedbirleri almak durumundadır. Biz birçok kez Amerika ile de bu görüşmelerimizi yaptık. Ne yazık ki bunları temin edemediğimiz için, ister istemez biz de S-400'ler üzerinde bir planlama yaptık ve bununla ilgili de ilgili birimlerimiz görüşmelerini karşılıklı olarak yaptılar, yapıyorlar. Ve adımı da atacağız” demişti.
Erdoğan, bu açıklamasından iki ay sonra ise Rusya’ya S-400’lerin satın alınmasıyla ilgili kaparo verildiğini açıkladı.
Bu gelişmelerin ardından geçen Temmuz ayında Türkiye’yle ABD’nin Patriot satışı için müzakerelere başladığı ortaya çıktı.
ABD, Türkiye’nin S-400 alımına karşı, Rusya ise Patriot alımını kaygı verici bulmuyor
Amerikalı yetkililer daha önce yaptığı açıklamalarda Türkiye’nin Rusya’dan S-400 almasını kaygı verici bulduğunu belirtmişlerdi.
2017 yılında ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford, “Türkiye Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini satın almadı. Bunu yapmış olsalardı, bu durum kaygı verici olurdu, ancak yapmadılar” derken, bir yıl sonra Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Wess Mitchell ise Rusya'dan S-400 füze savunma sistemleri satın almaya hazırlanan Türkiye'ye yaptırım uygulanabileceğini söyledi.
Rusya ise, Türkiye’nin ABD’den Patriot alma ihtimalinden rahatsızlık duymadığını açıkladı. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, bugünkü basın toplantısında kendisine yöneltilen bir soru üzerine “Biz, Türk muhataplarımızla aramızdaki anlaşmaları yerine getiriyoruz. Biliyorsunuz ki S-400 projesi ve sözleşmesi hayata geçirilme aşamasında, bu süreç devam edecek” açıklamasını yaptı.
Arda Mevlütoğlu: “Patriotlar, sisteme daha kolay entegre olacak ve erken uyarı kabiliyetini arttıracak”
Savunma sanayi uzmanı Arda Mevlütoğlu, Türkiye’nin hem Rus S-400’lerine hem de ABD patriotlarına sahip olmasının kolay olmadığı kanısında.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Mevlütoğlu, “Türkiye her iki sistemi de almak iddiasında. Ama ben ABD’nin buna razı olacağını pek olası görmüyorum, ‘onu alma, bunu al’ diyecektir. ABD’nin Türkiye’ye teklif ettiği Patriotlar, şu anda en güncel versiyon. Bu Patriotların alınmasıyla Türkiye’nin hava savunma sistemine ilişkin sorunların tümünü çözeceği söylenemez ama şurası kesin ki erken ihbar kabiliyetinde ciddi bir artışı sağlayacaktır. Komuta kontrol ağına daha kolay entegre olacaktır. Aslında böyle bir hamle beklemiyordum ama böyle bir bilgi notu hazırlandığına göre, devam eden görüşmeler olumlu seyretmekte. Çünkü Kongre’nin (satışı) reddetme olasılığı olsaydı bu bilgi notu yayınlanmazdı. Üstelik bunun Noel tatilinden hemen önce gelmesi de dikkat çekici. 15 gün içinde bu konu netleşebilir” dedi.
Yayınlanan bilgi notunda satış bedeli için öngörülen 3,5 milyar dolarlık azami tavan fiyat olduğunu vurgulayan Mevlütoğlu, gerçek sözleşmede sözleşme bedelinin daha düşük olmasının çok muhtemel olduğunu belirtti.
Deniz Harp Okulu’nun eski komutanı Tuğamiral Türker Ertürk ise Patriotlar konusunda ABD’den gelen yeşil ışığın Türkiye’nin olası Fırat’ın doğusu operasyonuyla birlikte değerlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Ertürk,“Fırat’ın doğusuna yönelik operasyon başlayacak, bunun öncesinde pazarlıklar sürüyor. S-400’lerin iptali ve Patriotlara geçilmesi de bu kapsamda görüşülüyor olmalı. Erdoğan’ın her iki silahın da alınabileceği yönündeki açıklaması ülkemizin güvenlik politikalarının gerekliliğinden ziyade, siyasi tercih olarak değerlendirilmeli. Kesinlikle askeri harekat ve ihtiyaçlar yönünde bir tercih değil. Türkiye’nin asıl ihtiyacı teknoloji transferi yapan Çin’in teklifiydi. Çünkü ‘açık mimari’ yani ihtiyaçlar bağlamında geliştirilmeye açık bir proje teklifiydi ama bu iptal edildi. Suriye’de işbirliği sonrası Ruslarla S400 için anlaşma sağlandı. Şimdi ise ABD’yle iyi ilişkiler kurmak istiyor. S400’u iptal edebilir. Maddi zararı bile göze alabilir. Hatta S-400 tercihini eski sevgiliyi kıskandırma girişimi olarak değerlendirmeye devam ediyorum” dedi.
Dr. Görkem Doğan: “Erdoğan’ın öncelikli hedefi yerel seçimler”
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Görkem Doğan da ABD’yle Türkiye arasında esen olumlu rüzgarın yerel seçimle ilgisi olduğu görüşünde.
VOA Türkçe’ye konuşan Dr. Doğan, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şu anda öncelikli hedefi yerel seçimleri kazanmak. Bu bağlamda Fırat’ın doğusunda bir Suriye kasabasına girmesi, hitap ettiği taban nezdinde ona ciddi itibar kazandırabilir. O nedenle bu ihtimali gerçek kılmak için uğraşacaktır. HDP’lilere yönelik tutuklamaları da bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Çok değil beş sene önce hava savunma sistemini ABD’den parasız almak isteyen Türkiye’nin hem Rusya’ya hem de ABD’ye milyar dolarlar vererek alması uzun vadede ciddi mali sorunlar çıkartacak olsa da kısa vadede günü kurtaracağından iktidar tarafından önemsenmeyecektir” dedi.
