ABD Çalışma Bakanlığı'nın bugün yayınladığı rapora göre işsizlik yardımı başvurusunda bulunan Amerikalılar'ın sayısı geçen hafta azaldı.
Bu durum, iki orta ölçekli bölgesel bankanın iflası sonrasında mali piyasalarda yaşanan çalkantının ekonomi üzerinde henüz etkisini göstermediğine işaret ediyor.
İşsizlik yardımı başvurularındaki beklenmedik düşüş, Mart ayında da istihdamın sağlam büyümesini sürdürdüğü anlamına gelebilir. Haftalık işsizlik yardımı başvuruları raporu, ABD ekonomisinin sağlık durumuna ilişkin en güncel veri olarak kabul ediliyor.
İstihdam piyasasındaki koşulların sürmesi bazı ekonomistlerin, ABD Merkez Bankası'nın (FED) bu yıl faizleri iki kez daha arttırabileceğini tahmin etmesine yol açıyor. Oysa FED, dün, para politikasını sıkılaştırma uygulamasına ara vermenin eşiğinde olduğunun sinyalini verdi.
New York'taki mali piyasa araştırmaları şirketi FWDBONDS'un baş ekonomisti Christopher Rupkey, "Bankacılık sektöründeki paniğin başlamasından bir hafta sonra istihdam piyasası kaya gibi sağlam, ülke genelinde yeni işten çıkarmalar yok. Bankaların daha temkinli davranmaya başlamasıyla birlikte kredi şartları da sıkılaşabilir, ancak bunun reel ekonomik faaliyetlerde yavaşlamaya dönüşmesi haftalar hatta aylar alabilir" dedi.
18 Mart'ta sona eren haftada işsizlik yardımı için yapılan başvuru sayısı 1000 azalarak mevsimsel etkilerden arındırılmış haliyle 191 bin olarak kayda geçti.
Reuters haber ajansının anketine katılan ekonomistler, son haftada 197 bin başvuru olacağını tahmin etmişti. Büyük teknoloji firmalarındaki geniş çaplı işten çıkarmalara rağmen işsizlik yardımı başvuruları, tarihi standartlara kıyasla çok düşük seyrediyor.
Ekonomistler, Nisan ayı başında mevsimsel etkileri arındırarak verileri güncellediğinde bu eğilimin devam edip etmediğini yakından izleyecek.
Ocak ayında Amerika'da işsiz başına 1,9 açık iş pozisyonu bulunuyordu. Bu şartlar altında işverenler, çalışanlarını gözden çıkarmak istemiyor.
Kredi koşulları sıkılaşıyor
İşgücü piyasası koşulları, özellikle California'daki Silicon Vadisi Bankası ve New York'taki Signature Bank'ın çöküşünün ardından gevşeyebilir. Mali koşulların sıkılaşması, bankaların kredi verme konusunda daha katı davranmasına neden olabilir ve bu da potansiyel olarak istihdam artışının ana itici gücü olan hane halklarını ve küçük işletmeleri etkileyebilir.
Dün gecelik faiz oranını 25 baz puan arttıran FED de bu durumu kabul etti.
FED Başkanı Jerome Powell, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Son iki haftadır yaşanan gelişmeler, hane halkları ve şirketler için kredi koşullarında bir kısım sıkılaşmayla sonuçlanabilir. Bu da istihdam piyasasındaki talep ve enflasyon üzerinde etkili olabilir" dedi.
Amerikan ekonomisi Ocak ayında 504 bin, Şubat ayında da 311 bin kişiye istihdam sağladı.
Gelecek hafta açıklanacak olan ve ilk ödemelerden sonra da işsizlik yardımı almaya devam edenlerin sayısı, Amerikan istihdam piyasasının Mart ayındaki sağlığına ilişkin daha net bir tablo sunacak.
Çalışma Bakanlığı'na göre 11 Mart'ta sona eren haftada ilk ödemelerden sonra yardım almaya devam edenlerin sayısı 14 bin artarak 1 milyon 694 bine çıktı.
Bu sayının COVID-19 pandemisi öncesinin altında seyretmesi, işten çıkarılan bazı çalışanların rahatlıkla yeni iş bulabildiklerine işaret ediyor.
Ekonomi analizleri firması Oxford Economics'ten Amerikan ekonomisi uzmanı Nancy Vanden Houten, "Sıkı istihdam piyasası koşulları, FED'in hem Mayıs hem de Haziran aylarındaki toplantılarında 25'er baz puanlık faiz artışı kararı alacağı beklentimizin ardındaki kilit sebep. Ancak bankacılık sistemindeki son baskılar ve ekonomi üzerindeki belirsizlik etkisi nedeniyle FED daha temkinli davranacak" dedi.
Emlak piyasasında iyileşme işaretleri
FED'in agresif faiz arttırma politikasından en olumsuz etkilenen sektör olan emlak piyasası ise çok düşük seviyelerde istikrar kazanma işaretleri gösteriyor. ABD Ticaret Bakanlığı'nın yayınladığı rapora göre yeni inşa edilmiş müstakil ev satışları, Şubat ayında yüzde 1,1 artarak Şubat ayında 640 bine yükseldi. Emlak satışlarının Ağustos ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktığını gösteren bu rakam, mevsim etkisinden arındırılmış verileri yansıtıyor.
Ancak yeni konut satışları, aydan aya bazda şiddetli çalkantı sergiliyor. Satışların son 3 aydır art arda yükseldiği gözleniyor.
Konut kredisi (mortgage) finansmanı şirketi Freddie Mac verilerine göre sürpriz artış, Şubat ayı başından Mart ayı başına yükselen mortgage faizi oranlarına rağmen gerçekleşti. Amerika'nın güney ve batısındaki eyaletlerde aylık konut satışları artarken Ortabatı bölgesinde azaldı, kuzeydoğudaki eyaletlerdeyse yüzde 40 düştü.
Satışlar, yıldan yıla bazda Şubat ayında yüzde 19 geriledi. Şubat ayında medyan yeni konut fiyatı 438 bin 200 dolar olarak kaydedildi. Bu fiyat, bir yıl öncesinde yüzde yüzde 2,5'lik artışa işaret ediyor.
Bu hafta açıklanan veriler, daha önce sahip olunan evlerin satışlarının Şubat ayında bir yıl içinde ilk kez toparlandığını gösterdi. Müteahhit güveni Mart'ta üç aylık yükselişini sürdürdü. Müstakil ev inşa ruhsatları da Şubat'ta arttı.
Bununla birlikte, konut piyasası henüz düzlüğe çıkmış değil. Kredi almak için gereken koşulların sıkılaştırılması, ev sahibi olmak isteyenlerin bankalardan ve kredi kuruluşlarından mortgage almasını zorlaştırabilir.
