Avrupa Birliği’ne üye 27 ülke devlet ve hükümet başkanları, uluslararası dosyalar ve birliği ilgilendiren konuları görüşmek üzere iki günlük zirve için Brüksel’de toplanıyor. Görüşmelerde, Mart ayındaki zirvede gündem yoğunluğu nedeniyle ertelenen Türkiye raporu bu akşam ele alınacak.
AB liderleri ayrıca İran’ın İsrail’e saldırısının ardından ülkeye uygulanan yaptırımların genişletilmesi, Ortadoğu’daki kırılgan durum ve Ukrayna’ya destek konularını da ele alacak.
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve ekibi tarafından hazırlanan “Türkiye-AB ilişkilerinin durumu” adlı rapor, bu akşam çalışma akşam yemeğinde diğer uluslararası gündem maddeleriyle birlikte liderlerin önüne gelecek.
VOA Türkçe’nin Fransız diplomatik kaynaklarından edindiği bilgiye göre, tartışmalar “iki taraf arasında bulunması gereken bir denge üzerinde görüş alışverişinde bulunularak” ilerleyecek.
Elysee diplomatları, tartışmaların ana eksenini, raporda “Türkiye ile ilişkilerin pozitif bir ajanda üzerinden yürütülmesi” hedefinin oluşturacağını belirterek, rapora ilişkin AB içindeki eğilimi, “İlkbahar ve yaz zirve sonuç bildirgelerinde de defalarca tekrar edildiği gibi, bu müzakereler ‘kademeli, orantılı ve tersine çevrilebilir’ bir şekilde yapılmalı. Özellikle, Avrupalılar'ın herhangi bir taahhüdü, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile ilişkilerini her açıdan yeniden kurma arzusunun somut kanıtıyla bağlantılı. Bu dış politika, hukukun üstünlüğüne saygı, aynı zamanda Rusya'ya yaptırımların delinmesine karşı mücadele ve tabii ki Kıbrıs sorununa yönelik adımlar için de geçerli. İşte zirvede, devlet ve hükümet başkanlarının bulmaya çalışacağı denge bu olacak” ifadeleriyle açıkladı.
Borrell’in “AB-Türkiye siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerinin durumu” başlıklı raporunda, Türkiye’de demokrasi ve hukuk devleti uygulamaları, Türkiye’nin Kıbrıs sorunundaki tutumu, dış politika uygulamaları, AİHM kararlarının uygulanmaması da dahil, iç hukuktaki ciddi insan hakları ve hukukun üstünlüğü durumu nedeniyle, AB-Türkiye ilişkilerinin önünde aşılması gereken pek çok engel olduğu dile getirilmişti.
Hukukun üstünlüğü ve temel haklara ilişkin diyaloğun “AB-Türkiye ilişkilerinin ayrılmaz bir parçası olmaya devam edeceği, Kıbrıs meselesi dahil diyaloğu iyi niyetle sürdürmek, daha işbirlikçi ve karşılıklı yarara dayalı bir ilişkinin gelişmesini sağlamak için çalışılması" tespitleri yer almıştı.
AB yönetimine de, “Gümrük Birliği'nde yaşanan sorunların çözüme kavuşturulması, vize muafiyetinde yaşanan gecikmenin kısmi telafisi için vize kolaylığı sistemine geçilmesi” gibi öneriler yer almıştı.
İran’a yaptırımlar genişletilecek
Avrupa Birliği liderleri çalışma akşam yemeğinde, İsrail'e saldıran İran’a yaptırım konusunu da ele alacak.
AB dış politika sorumlusu Josep Borrell Salı günü yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği'nin İsrail'e düzenlenen saldırının ardından İran'a karşı halihazırda yürürlükte olan yaptırımların kapsamını genişletmeyi düşündüğünü söyledi.
Borrell, AB Dışişleri bakanları ile video konferans yöntemiyle dün yaptığı toplantının ardından “İran'ın dron teknolojisine karşı mevcut AB yaptırımlarının genişletilmesi olasılığını araştırdıklarını” açıkladı.
AB, Temmuz 2023'te, İran'ın Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşına verdiği askeri destek nedeniyle, insansız hava aracı üretiminde kullanılan bileşenlerin AB'den İran'a ihracatının yasaklanması dahil kısıtlayıcı önlemleri kabul etmişti.
AB, halihazırda İran rejimine karşı ticaret kısıtlamaları, seyahat yasakları ve mal varlıklarının dondurulması dahil bir dizi yaptırım uyguluyor.
Borrell, “Amaç, İran'ın insansız hava araçlarına karşı mevcut yaptırımları genişletmektir” diyerek, füzeler ve diğer silah türlerinin de dahil edilmesini istediklerinin işaretini verdi. AB, İran’ın Ukrayna ile savaşında Rusya’ya verdiği ve İsrail’e saldırısında da geniş ölçüde kullandığı dronların yapımında kullanılan “kritik bileşenlerin” ihracatını yasaklayan yeni bir yaptırım üzerinde de çalışıyor.
İspanyol diplomat, şu anda yalnızca İran'ı kapsayan yaptırımların, Tahran'ın Lübnan'daki Hizbullah veya Yemen'deki Husi isyancıları gibi Ortadoğu'daki müttefiklerini de kapsayacak şekilde genişletilebileceğini açıkladı.
İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, AB dışişleri bakanlarına dün gönderdiği bir mektupta, AB’den “İran'ın füze programına daha geniş yaptırımlar uygulamalarını ve İran Devrim Muhafızları’nı terör örgütleri listesine dahil etmelerini” istedi.
Josep Borrell, Devrim Muhafızları'nı “terör örgütü” olarak listelemeyi değerlendireceklerini, ancak AB'nin bunu yapabilmek için “terörist faaliyetlerle bağlantılı bir ulusal otoritenin kararına” ihtiyacı olduğunu söyledi. Borrell, “Avrupa Dış İlişkiler Servisi'nin hukuk servisinden konuyu yeniden incelemelerini ve bu öneriyi temel alabileceğimiz bir dava olup olmadığına bakmalarını isteyeceğim, ancak şu anda elimizde böyle bir bilgi yok” dedi.
AB’nin İran'a baskı yapmanın bir başka potansiyel aracı da, nükleer faaliyetleri nedeniyle İran'a uygulanan yaptırımların yeniden uygulanmaya koyması olabilir. Bu ihtimal de bu akşam liderlerin masasına gelecek.
Bu akşam Ukrayna ve Gazze’deki son durumun da ele alınacağı tartışmaların ardından liderler, yarın da AB iç pazarının 30 yılını içeren, bu alanda yeni düzenleme ve öneriler getiren LETTA Raporu’nu tartışacak.
Forum