İsrail'in Güney Lübnan'daki Birleşmiş Milletler Geçici Barış Gücü’ne (UNIFIL) yönelik saldırıları, bugüne kadar İsrail’i destekleyen ülkeler de dahil olmak üzere, tüm AB üyeleri tarafından ortak bir bildiriyle kınandı.
AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell, İsrail’in eylemlerinin “uluslararası hukukun ciddi bir ihlali” olduğunu, AB’nin hiçbir üyesinin UNIFIL’in çekilmesini istemediğini belirterek, “UNIFIL ve UNWRA’ya AB’nin tam desteği devam ediyor” dedi.
Lüksemburg’da toplanan Avrupa Birliği dışişleri bakanları, Güney Lübnan’da UNIFIL’e saldıran İsrail’e karşı ortak bir bildiri yayınlayarak, İsrail ordusunun Lübnan üssüne zorla girmesi sırasında 15 BM personelinin yaralanmasına yol açan saldırılarını “derhal” durdurmasını talep etti.
AB dışişleri bakanları, uzun saatler süren toplantının ardından, İsrail’in faaliyetlerinin kınayan bir bildiri yayınladı.
Bildiride, “Özellikle İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) Lübnan'daki Birleşmiş Milletler Geçici Barış Gücü'ne (UNIFIL) mensup görevlileri de yaralayan saldırıları konusunda ciddi endişeleri” olduğunu dile getiren 27 AB ülkesi, İsrail’in “Lübnan’ın güneyinde belirlenen Mavi bölgede tampon görevini yürüten UNIFIL’e saldırmaktan derhal vazgeçmesini” istedi.
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell düzenlediği basın toplantısında, “Lübnan’da bir kırmızı çizgi daha İsrail ordusu tarafından aşıldı. BM barış güçlerine yönelik bu tür saldırılar uluslararası hukukun ciddi bir ihlalidir ve kesinlikle kabul edilemez. Saldırılar derhal durdurulmalıdır” dedi.
AB’nin, UNIFIL ve UNWRA’ya tam desteğini sürdürdüğünü vurgulayan Borrell, AB Komisyonu’ndan UNWRA’ya yapılacak yardımın son ödemelerini de derhal önümüzdeki günlerde göndermesini isteyeceklerini dile getirdi.
Borrell, AB üyesi hiçbir ülkenin UNIFIL’in çekilmesini istemediğini de belirterek, İsrailli yetkililerin BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’i hedef alan sözlerine de atıfta bulunarak, şunları söyledi:
“Herkese şunu hatırlatmak isterim ki, bu misyonun sürdürülüp sürdürülmeyeceğine karar verecek olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri değildir. Bu tür kararlar veren makam Güvenlik Konseyi'dir. O yüzden Genel Sekreter Guterres'i suçlamayı bırakın.”
İsrail’e karşı ilk ortak AB açıklaması
Hamas’ın İsrail’e 7 Ekim’de düzenlediği saldırısının ardından, İsrail’in Gazze’de başlattığı saldırıların üzerinden bir yıl geçti. Ancak bugüne kadar AB ülkeleri, Gazze konusunda derin görüş ayrılıkları nedeniyle ortak bir açıklama yayınlamayı başaramadı.
AB içinde; Fransa, İspanya, İrlanda gibi ülkeler İsrail’in Gazze ve Lübnan’daki saldırılarına sert tepki veriyor ve İsrail’e silah satışının durdurulmasını istiyor. Almanya, Macaristan, Avusturya, Çek Cumhuriyeti gibi ülkeler ise, “İsrail’in Hamas’a karşı çatıştığını ve kendini savunma hakkı olduğunu” belirterek destek veriyor. Ancak UNIFIL’e saldırı, bugüne kadar ortak bir görüş belirtemeyen 27 AB üyesi ülkeyi aynı görüş etrafında birleştirdi.
Borrell, toplantı girişinde İsrail’e silah ambargosu da dahil, “İsrail’e yaptırım” konusunu da tartışacaklarını açıkladı. Ancak, toplantının ikinci gününde bu öneri üzerinde ortak görüş sağlanamadığı belirtiliyor. Borrell konuya ilişkin bir soruya verdiği yanıtta, “Üye devletler ne yapacaklarını yeniden tartışmak zorunda kalacaklar. Masada öneriler var; şiddet yanlısı İsrailli yerleşimcilere, hatta İsrail hükümetinin iki bakanına yaptırım uygulanması gibi öneriler var. Bakalım, ne karar verilecek göreceğiz” dedi.
“İsrail’e silah yaptırımı” konusunda da Borrell, “Bu konuda oldukça önemli bir görüşayrılığı var, çünkü tam tersi durumda olan ve İsrail'e daha fazla silah teslimatı isteyen diğer üyeler de var. Bu ulusal kararlar arasına giriyor. Üye devletler tamamıyla bölünmüş durumda. Bunu da tartışacağız ama sonucu tahmin edemiyorum” diye konuştu.
“UNIFIL çekilmeyecek” açıklamaları
AB Yüksek Temsilcisi Borrell basın toplantısında, bir soru üzerine, “UNIFIL çekilmeyecek. UNIFIL olması gereken yerde. Aksi bir karar almak için BMGK’nın toplanması gerekecek” dedi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Pazartesi günü Lübnan'da konuşlandırılan BM birliklerinin (UNIFIL) geri çekilmeyeceğine dair güvence vererek, “Netanyahu'nun dün yaptığı açıklamayı en sert şekilde kınamaya devam edeceğiz” dedi. Sanchez, bir kez daha uluslararası topluma “İsrail'e silah sevkiyatını derhal askıya alma” çağrısında bulundu.
Sosyalist lider, AB Komisyonu'nun “insan haklarının ihlal edildiği tespit edilirse, İsrail hükümetiyle olan ortaklık anlaşmasına da son vermesini” istedi. Borrell, kendisine bu konuda bir karar alınıp alınmadığının sorulması üzerine, bunun politik bir karar olduğunu ve yetkinin Avrupa Konseyi’ne ait olduğunu söyledi.
Bugüne kadar İsrail’e destek veren Avusturya, Finlandiya ve Hollanda gibi, BM görev gücü içinde asker bulunduran ülkelerin d dışişleri bakanları da toplantıda, “bu saldırıların kabul edilemeyeceğini” dile getirdi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin de İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant ile telefonda görüşerek UNIFIL ve Lübnan ordusu askerlerinin güvenliği için gerekli önlemleri almasını istedi.
Gerilim tırmanıyor
Pazar günü UNIFIL yerleşkesine zorla giren İsrail yapımı Merkava tankları, UNIFIL üssünün ana kapısını yıktıktan sonra, üsten uzaklaşırken, BM personelinin bulunduğu bölgeyi de etkileyen “duman yayan kapsüller” ateşledi.
UNIFIL üssüne geçen hafta boyunca yapılan tacizlerde en az beş asker yaralandı. Üssün gözlem kabiliyetini engelleyecek şekilde kameralar, iletişim cihazları ve aydınlatma sistemlerine ateş açıldı.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, video mesajı yayınlayarak, BM askerinin bölgedeki varlığının Hizbullah’a koruma sağladığını iddia etti ve “UNIFIL'i artık çatışma bölgesinden çekmenin zamanının geldiğini” söyledi.
Netenyahu’nun bu sözlerine hızla yanıt veren BM Sözcüsü Stephane Dujarric, BM barış gücü askerinin pozisyonunu koruyacağını açıkladı ve “Barış gücüne yönelik saldırılar uluslararası hukukun ihlalidir. Savaş suçu teşkil edebilir” uyarısında bulundu.
UNIFIL ise “geri çekil” taleplerini yerine getirmeyi reddetti. Haftasonu, Lübnan'daki Birleşmiş Milletler barışı koruma misyonuna katkıda bulunan 40 ülke, ortak bir açıklamayla İsrail'in son saldırılarını kınadı ve soruşturma çağrısında bulundu.
BM barış gücü, 50 ülkeden yaklaşık 10 bin asker ve 800 sivilden oluşan bir güç ve 1978'den bu yana Lübnan ile İsrail arasındaki “mavi hatta” faaliyet gösteriyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) yakın zamanda görev süresini bir yıl daha yeniledi. Şu anda 16 AB üyesi ülke, İspanya komutasındaki UNIFIL misyonuna katkıda bulunuyor.
İran’a yaptırım kararı
Öte yandan, İran’a yaptırım konusunu ele alan AB dışişleri bakanları, Tahran'ın, Ukrayna’ya karşı savaşta Moskova'ya askeri teçhizat teslim etmesine yanıt olarak, yedi üst düzey İranlı yetkiliye ve yedi kuruluşa karşı bir dizi yaptırımı kabul etti.
İran'a karşı kabul edilen yeni yaptırım paketinde, İran Air, Saha Airlines ve Mahan Air olmak üzere üç havayolunun yanısıra, ülkenin savaş alanında kullandığı Rusya'ya silah naklinde yer alan şirketleri de içeren 14 kişi ve kuruluş hedef alındı.
Ukrayna’ya yardım engeli
Avrupalı dışişleri bakanları Macaristan'ın Ukrayna'ya yardım konusundaki blokajını ise aşmayı başaramadı. Ukrayna'nın "zafer planını" sunmak üzere gelen Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sibigada, dışişleri bakanları toplantısına katıldı.
Bakanlar, toplantıda, Macaristan'ın Avrupa Barış Fonu'ndan (EFF) gelen fonların ödenmesine yönelik blokajını aşmaya yönelik bir öneriyi tartıştı. Henüz Macaristan blokajının aşılmadığını belirten Borrell, “Anlaşmaya yakınız. Ukrayna'ya bir anlaşmayla gitmek istiyorum” dedi.
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “Ukraynalı kurbanların sayısında belirgin bir artışa ve liman altyapısına yönelik yeni saldırılara tanık oluyoruz. Rus ordusunun Odessa limanını vurmasının ardından tahıl ihracatı bir kez daha Rusya tehdidi altında” diye ekledi.
Forum