Ukrayna'daki savaşın etkisiyle başa çıkmak için bir strateji belirlemek üzere Brüksel'de biraraya gelen Avrupa Birliği'nin enerji bakanları, petrol, gaz ve kömür sektörlerine "dayanışma katkısı", enerji piyasası reformu üzerinde uzlaştı. Ancak Rus gazına tavan fiyat getirilmesi üzerinde uzlaşma sağlanamadı.
AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti’nin daveti üzerine Brüksel'de toplanan enerji bakanları, Avrupa enerji piyasası kurallarının, gaz ve petrol fiyatlarının birbirini tetikleyen yapısından çıkarılması için yapısal reforma gidilmesi, aşırı kar eden petrol ve gaz firmalarından geçici katkı payı alınması, Rus gazına tavan fiyat uygulanması ve düşük maliyetli elektrik üreticilerinin gelirlerinin sınırlandırılmasını içeren reform önerilerini görüştü.
Enerji bakanları ayrıca, Avrupa Komisyonu'nun çağrısı üzerine, ülkelerinde kış boyu uygulayacakları enerji tasarruf programlarını tartıştı.
AB'ye üye 27 ülke toplantı sonrasında, elektrik üreticilerinin nükleer ve yenilenebilir enerjilerden elde ettiği geliri sınırlamayı amaçlayan bir sistemin oluşturulmasını kabul etti.
Ayrıca nakit ihtiyacı olan enerji tedarikçilerine destek verilmesi ile gaz ve elektrik fiyatlarının belirlenmesini birbirinden ayıran "elektrik piyasası reformunun" hazırlanması üzerinde de uzlaşma sağlandı.
Çek Sanayi ve Ticaret Bakanı Jozef Sikela, "Bugün, geçici acil durum önlemleri için ortak bir yön üzerinde anlaşmayı başardık ve birkaç gün içinde sağlam ve somut bir teklifle öne çıkması için Komisyon'a net bir görev verdik. Yüksek enerji fiyatları ile karşı karşıya kalan vatandaşlarımıza ve şirketlerimize yardımcı olmak için ne gerekiyorsa yapacağız" dedi.
Çek Bakan Sikela, "AB Komisyonu'ndan dört ana alanda harekete geçmesini istedik. Bunlar arasında, düşük üretim maliyetleriyle karşı karşıya kalan elektrik üreticilerinin gelirlerinin sınırlandırılması; gazda olası bir fiyat sınırı (tavan fiyat uygulaması); AB genelinde koordineli elektrik talebi azaltma önlemleri ve likidite azalması sorununu çözmeye yardımcı olacak önlemler yer aldı" diye konuştu.
Rus gazına tavan fiyatta uzlaşma yok
Ancak AB enerji bakanları, Rusya'nın doğalgaz arzını kesmesiyle kış boyunca milyonlarca insanı soğuğa ve ekonomik güçlüklere sürüklemekle tehdit eden artan enerji fiyatlarından nüfusu korumanın yolları üzerinde bugün ortak bir zemin bulmakta zorlandı.
Toplantıda, Avrupa Komisyonu'nun önerdiği "Rus gazının fiyatına belirli bir üst sınır" getirilmesi konusunda uzlaşma sağlanamadı. Rusya, tavan fiyat belirlenirse Avrupa'ya gaz sevkiyatını tümüyle durduracaklarını açıklamıştı.
Özellikle Macaristan, Rus gazına bir tavan fiyat belirlenmesine karşı çıkma tavrını toplantıda da sürdürdü.
Bazı üyeler de tavan fiyatın "yalnızca Rusya'ya mı yoksa diğer üreticilere de mi uygulanıp uygulanmayacağı" konusunda görüş ayrılığına düştü.
Toplantı sonunda bu konuda somut bir karar açıklanmadı; "Avrupa Komisyonu'na mevzuat teklifleri hazırlaması için yönergeler verildiği" açıklamasıyla yetinildi.
Komisyon, AB'nin kışa hazır olduğunu ve ortak gaz depolama seviyelerinin yüzde 83'e ulaştığını ve bunun Ekim ayı hedefinin üstünde olduğunu açıkladı.
AB'nin Enerjiden Sorumlu Komiseri Kadri Simson toplantının ardından, Rusya'nın gaz kaynaklarını manipülasyonunun başarısız olacağını dile getirerek, "Yeraltı gaz depomuz şu anda neredeyse yüzde 83 dolu ve üye ülkeler gaz tüketimini daha da azaltmak için harekete geçti. AB dayanışması ve koordinasyonu eylemlerimizin merkezinde olmalı. Enerji fiyatlarını önemli ölçüde düşürecek ve arz güvenliğimizi sağlayacak tek bir çözüm yok. Çalışmalarımızı ve kararlılığımızı tüm cephelerde sürdürmemiz gerekiyor. Arzın çeşitlendirilmesi, talebin azaltılması ve yenilenebilir enerji yatırımları şart" diye konuştu.
13 Eylül'de yeni toplantı
Enerji bakanları AB Komisyonu'nu, bu düzenlemeleri hızla hazırlayarak Eylül ortasına kadar uygulamaya koymaya çağırdı.
Enerji bakanları, Ekim ayında da yeniden olağanüstü toplantılar yaparak yoğun çalışmayı sürdürme kararı aldı. Bu aşamadan sonra AB Komisyonu'nun resmi mevzuatı hazırlaması ve 13 Eylül'de yapılacak toplantıda bu mevzuatı kabul ederek uygulamaya koyması bekleniyor.
