NATO, Türkiye’nin talebi üzerine, Güneydoğu Anadolu bölgesinde konuşlandırdığı caydırıcı destek gücünü çekme kararı aldı. Kuzey Atlantik İttifakı, Irak’tan gelebilecek muhtemel bir tehdide karşılık Türkiye’nin savunmasına katkıda bulunacak şekilde birlik ve askerî techizat ile erken uyarı uçakları yollamıştı. NATO, öte yandan tarihinde ilk kez sınırları ötesinde görev yapma ve Afganistan’daki ISAF komutasını yaz sonundan itibaren üstlenme kararı aldı.
Geçtiğimiz 19 Şubat tarihinde alınan NATO kararının geçerliği bugün itibariyle sona eriyor. Brüksel’de toplanan Nato Savunma Plânlama Komitesi ile İttifak Konseyi, Türkiye’nin isteğinden hareket ederek gönderdiği 4 AWACS uçağı ile 5 füze savar Patriot bataryasının yanı sıra, kimyasal ve biyolojik silahlardan korunma amaçlı birliklerini geri çekmeyi kararlaştırdı. Türkiye’nin NATO’daki Büyükelçisi Ahmet Üzümcü, konsey toplantısında, müttefiklere Türk halkının ve hükümetinin şükranlarını ileten bir konuşma yaptı. Büyükelçi Üzümcü, Türkiye’nin ihtiyacı olduğu bir ânda savunmasına destek vermekle, NATO’nun bir kere daha saygınlığını ve Atlantik’in iki yakası arasındaki en önemli savunma birlikteliği olduğunu kanıtladığına da dikkat çekti. Oysa, İttifak, tarihinde eşine az rastlanır buhranlarından birini yaşamış ve Türkiye’nin Irak’tan gelebilecek muhtemel bir saldırıya karşılık Nato’nun caydırıcılık sergilemesi için savunma nitelikli destek talebine olumlu yanıt vermede, Fransa, Almanya ve Belçika gibi savaş karşıtı müttefikler yüzünden, oldukça zorlanmıştı.
Türkiye’nin NATO birlikleri ile askerî ve sivil savunma yeteneklerinin çekilmesini istemesi, Irak’tan gelebilecek muhtemel bir tehdidin sona ermesine dayanıyor. Almanya gibi ülkeler Irak Savaşı sırasında Türkiye’nin Kuzey Irak’a girmesi halinde NATO desteğinin derhal durdurulmasını ve birliklerin geri çekilmesini istemişlerdi. Aslında Saddam Hüseyin tehdidi sona ermesine rağmen, Kuzey Irak’taki otorite boşluğu ile Barzani’nin tahrihkâr tavırları, Türkiye’yi endişelendirmeye devam ediyor. NATO birlik ve teçhizatının geriye çekilmesi kararıyla, Türkiye’nin muhtemel bir müdahalede bulunması da bir bakıma kolaylaşmış oluyor.
NATO tarihinde bir ilk
Öte yandan NATO, tarihinde bir ilki daha gerçekleştirecek. Kuruluş yılı olan 1949’dan bu yana ilk kez sınırları ötesinde barış koruma görevi yapacak. NATO Konseyi Almanya ile Belçika’nın ortaklaşa yürüttükleri Afganistan’daki ISAF gücünün komutasını sonbahardan itibaren devralmayı kararlaştırdı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1386 sayılı kararı ile 20 Aralık 2001 tarihinde Afganistan’da uluslararası kuvvet konuşlandırılması kararlaştırılmıştı. Önce İngiltere ardından da Türkiye ISAF komutanlığını yapmışlardı. NATO’nun kararı Fransa ve Belçika’nın itirazlarına rağmen alındı. Afganistan’da şu an 28 ülkeden 5000'e yakın asker görev yapıyor. Asker sayısının azaltılıp, azaltılmayacağı ve Türkiye’nin ne ölçüde katkıda bulunacağı önümüzdeki haftalarda belirlenecek.