<!-- IMAGE -->
Olimpiyatlar ve Dünya Kupası gibi spor etkinlikleri, milyarlarca dolarlık yatırım ve yıllar süren planlama süreci gerektiriyor. Peki bu yatırımların ev sahibi ülke ya da kentlere getirisi var mı?
2010 Kış Olimpiyatları, Kanada’nın Vancouver kentinde yapıldı. 2010 Dünya Kupası, Haziran ve Temmuz’da Güney Afrika’da yapılacak. Bu spor etkinliklerine çok sayıda turist katılıyor. İnşaat projeleri, istihdam, ticaret ve yerel yönetimlerin vergi gelirleri artıyor. Ülkeler, ev sahipliği için kıyasıya rekabet ediyor.
Küresel iş dünyası uzmanı Faziborz Kadar şöyle konuşuyor: “Olimpiyatlar’a ev sahipliği yapmak için hem gereken tesislerin ve altyapının maliyeti, hem de etkinlikleri yürütmenin maliyeti sözkonusu. Her iki harcama da genelde planlandığından daha fazlaya mal oluyor.” Kadar şöyle devam ediyor: “Vancouver Kış Olimpiyatları’nın maliyetinin birkaç milyar dolar olacağı tahmin ediliyordu. Ancak şimdiden 4 milyar 600 milyon doları bulan maliyetin 5, hatta 6 milyar doları aşması bekleniyor. Elde edilen gelirse abartılıyor. Vancouver’ın 9 milyar dolar kazanacağı söyleniyordu. 1 milyar dolar kazanırlarsa kendilerini şanslı saysınlar.”
George Mason Üniversitesi'nden Tony Samara ise şöyle konuşuyor: “Ev sahibi kentle ya da spor etkinliğini düzenleyen kuruluşla sözleşmesi olan özel şirketler büyük gelir elde ediyor. Örneğin etkinliğin resmi içeceği olma ayrıcalığı genellikle yabancı şirketlere ait. Böylece aslında ülkeden para çıkmış oluyor.”
Samara’ya göre, ev sahibi kentlerin büyük spor etkinliklerinden elde ettikleri geliri nasıl hesapladıkları açık değil. Güvenlik maliyetiyse etkinlikten sağlanacak geliri alt üst edebilecek bir maliyet.
Uluslararası spor etkinlikleri, oteller, lokantalar, mağazalar ve inşaat şirketlerine büyük gelir sağlıyor, kalifiye eleman ihtiyacını da arttırıyor. Ancak etkinliklerden önce inşaat projeleri de bitmiş oluyor. Kısa süre önce Güney Afrika’daki ulusal grev nedeniyle 70 bin işçinin işi durdurmasıyla Dünya Kupası stadyum ve tesislerinin inşaatı kesintiye uğradı.
George Mason Üniversitersi'nden Tony Samara, “İşçiler, çalışma şartlarından hiç memnun değildi. İnşaatı hızlandırmaya zorlanan işçiler, çalışma şartlarının güvenli olmamasından kaygı duyuyordu. Uzun vadeli iş yerine kısa vadeli sözleşmeyle çalışıyorlardı.” diyor. Uluslararası etkinliklerin istihdam yarattığı ve eleman talebini arttırdığını söyleyen Samara, iş imkanlarının süresini sorguluyor. Etkinlikler sırasında sponsor firmalar reklam yapıyor, perakendecilerin müşteri sayısı artıyor, siyasetçiler kendilerine pay çıkarıyor. Ancak uzmanlara göre ev sahibi kent her zaman gelir elde edemiyor. Samara “Ev sahibi kentlerin yatırım yapmasına, giderlerini karşılamasına değecek kadar çok turist çekmenin ya da gelir elde etmenin mümkün olduğu söylenemez.” diyor. Küresel iş uzmanı Kadar, “Ev sahibi kentler, genellikle etkinliklere harcadıkları parayı çıkaramıyor.” diyor. Uzmanlar, büyük ekonomik sorumluluklara rağmen Olimpiyat Oyunları ya da Dünya Kupası düzenlemenin büyük itibar kazandırması nedeniyle kentlerin ev sahipliği için kıyasıya rekabete devam edeceğini söylüyor.
