Amerika Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda dün yapılan oylamada Ermeni soykırımı iddialarıyla ilgili 252 sayılı tasarı 1 oy farkla kabul edildi. Komisyonun 46 üyesinden 23’ü tasarıya evet oyu verirken 22 üye hayır oyu kullandı, bir üye ise çekimser kaldı.
Dışişleri Komisyonu toplantısı yaklaşık 6 saat sürdü. Toplantı sırasında Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda farklı konularda oyla yapılması nedeniyle komisyon üyelerinin zaman zaman salondan ayrılması, toplantının akışını etkiledi. Komisyon toplantısına Türkiye ve Ermenistan’dan milletvekili heyetleri, Türk ve Ermeni toplumu temsilcileri, basın mensupları ve Türkiye ve Ermenistan büyükelçileri de izleyici olarak katıldı.
Geçen senelerde daha fazla oy farkıyla komisyondan geçmiş olan tasarının bu sene sadece bir oy farkla onaylanması, Türk tezinin Kongre üyeleri arasında daha fazla kabul görmeye başladığı şeklinde yorumlandı.
Tasarının kabul edilmesine karşı çıkan Kongre üyeleri tasarının kabulünün Türk-Amerikan ilişkilerine zarar vereceğini savundu. 2010 yılının Amerika’nın askeri operasyonları açısından büyük önem taşıdığına değinen Kongre üyeleri tasarının Genel Kurul gündemine alınması ve burada kabul görmesi halinde Amerika’nın Irak ve Afganistan operasyonlarının olumsuz etkileneceğini belirtti. Tasarıya karşı çıkan Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu üyeleri, özellikle İncirlik askeri üssünü kullanma hakkının tehlikeye gireceğinden kaygı duyuyor.
Türkiye’nin sorunlu bir bölgede Amerika’nın önde gelen istikrarlı müttefiklerinden biri olduğunu hatırlatan üyeler bu durumun tehlikeye atılmaması gerektiğini savunuyor. Tasarıya karşı oy kullanan Cumhuriyetçi Partili Florida milletvekili İleana Ros Lehtinen Başkan Barack Obama yönetiminin oylama öncesi komisyon üyelerine konuyla ilgili tavrını net bir şekilde ifade etmediğinden şikayet etti. Lehtinen’in bu değerlendirmesinden kısa süre sonra Beyaz Saray’dan beklenen açıklama geldi. Adı açıklanmayan bir Beyaz Saray sözcüsü yaptığı açıklamada ‘yönetim Komisyon’dan tasarıyı ertelemesini istememektedir’ denildi.
Ros-Lehtinen konuşmasında “bu tasarının son derece hassas bir dönemde ele alındığını” söyledi ve tasarının onaylanmasının “beklenmedik sonuçlar doğurmaması gerektiğini” vurguladı. Florida milletvekili Irak ve Afganistan operasyonlarına dikkat çekerek Türkiye’nin Amerika’ya destek verdiğini vurguladı.
Tasarıya destekleyen kongre üyeleriyse Amerika’nın prensip olarak tarihi gerçekleri kabul etmesi gerektiğini savundu. Komisyon başkanı Demokrat Partili Howard Berman uzmanların çoğunun Ermenilere soykırım yapıldığı konusunda hem fikir olduğunu ve Türkiye’nin bu gerçeği kabul etmemesinin dünyanın başka yerlerinde insanlığa karşı suç işlenmesini teşvik ettiğini savundu.
Komisyon Başkanı Howard Berman, “Türkiye’nin de tarihiyle yüzleşmesi gerektiğini” söyledi.
Oylama sonucunun açıklanmasından sonra Başbakanlık’tan yapılan açıklamada Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Namık Tan’ın istişarelerde bulunmak üzere Ankara'ya çağrıldığı belirtildi.
Bu arada bir ziyaret için Costa Rica'da bulunan Amerika Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, oylama tamamlanmadan önce basın mensuplarına yaptığı bir açıklamada Obama Yönetimi'nin tutumunu yineledi. Clinton, tasarının kabul edilmesinin Amerika'nın desteklediği Türkiye-Ermenistan yakınlaşması sürecini olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
Geçen yıl Mart ayında Demokrat Partili California milletvekili Adam Schiff tarafından hazırlanan 252 sayılı tasarıda “Amerikan dış politikasının Ermeni soykırımına ilişkin duyarlılığı yansıtması” isteniyor.
252 sayılı tasarının herhangi bir yaptırım gücü yok, bağlayıcı nitelik taşımıyor. Bağlayıcı olmamasına rağmen tasarının Amerika gibi nüfuzlu bir ülkenin meclisinde kabul edilmesi halinde Ermeni iddialarını destekleyenler güç kazanmış olacak.
Bundan sonraki adım, tasarının Temsilciler Meclisi Genel Kurul gündemine alınmasına olacak. Siyasi uzmanlar tasarının bu yıl Genel Kurul’dan geçme ihtimalinin düşük olduğunu belirtiyor.
